Bekçi kimlik sorabilir mi?

Emniyet Genel Müdürlüğü’nün açıklamasının aksine Mardin’de yine bekçilerin kimlik soramayacağı yönünde karar çıktı. Mardin 2’nci Sulh Ceza Hakimliği, 3 Aralık 2019 tarihinde iki arkadaşıyla birlikte evine giden Mezopotamya Ajansı muhabiri Ahmet Kanbal’a bekçilere kimliğini göstermediği gerekçesiyle kesilen cezayı iptal etti ve bekçilerin böyle bir yetkisinin olmadığına karar verdi.

Mardin’de 3 Aralık 2019 tarihinde iki arkadaşıyla birlikte evine giden Mezopotamya Ajansı muhabiri Ahmet Kanbal, yolda bir grup bekçi tarafından kimlik kontrolünden geçirilmek istendi. Gazeteci Kanbal ve arkadaşlarının bekçilere kimlik sorma yetkisinin bulunmadığını söylemesi üzerine olay yerine polisler çağrıldı. Ardından karakola götürülen Kanbal ve arkadaşlarına “Kabahatler Kanunu” gerekçe gösterilerek, 153 TL idari para cezası kesildi. Kanbal ve arkadaşları karara itiraz etti. İtirazı değerlendiren Mardin 2’nci Sulh Ceza Hakimliği, bekçilerin kimlik soramayacağını belirterek, idari para cezasının kaldırılmasına karar verdi.

İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ HATIRLATILDI

Mahkeme kararının gerekçesinde ise, bekçilerin görev tanımlarını sıralayarak, şu ifadelere yer verdi: “Bekçilerin görev tanımlarının yapıldığı, görev tanımının içinde kişileri durdurup kimlik sorma yetkilerinin bulunduğuna dair açık bir maddenin bulunmadığı, nitekim aynı kanunun 3/1-B, 3’de bekçilerin vazife saatleri içinde gördükleri, işittikleri, şüphe ettikleri şahsı ve hadiseleri, istirahate geçmeden evvel bağlı bulunduğu en yakın kolluk kuruluşuna bildirmek olarak görev tanımlarının yapıldığı, 772 sayılı kanun gereğince düzenlenen yönetmeliğin 16. maddesinde ise ‘Bekçiler bölgeleri içinde dolaşan şüpheli şahısları takip eder ve hüviyetlerini araştırırlar. Şüpheli ve diğer şahısların suç teşkil eden bir fiilini gördüklerinde yakalayarak karakola teslim ederler’ şeklinde düzenlendiği, madde metninde belirtilen ‘kimliği araştırırlar’ kavramının geniş yorum ile durdurulup kimlik sorma yetkisi anlamına gelmeyeceği, ilgili olayı Anayasa madde 13, 20 ve 23 ile İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi maddesi kapsamında değerlendirildiğinde temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasında olayın durumuna göre kolluk kuvvetlerinin yetkileri incelendiğinde kanunda bulunmayan bir hususun yönetmelikle düzenlenemeyeceği, nitekim PVSK 4/A maddesinde polisler açısından açık ve ayrıntılı bir düzenleme yapılmış olmasına rağmen bekçilere bu yetkinin verildiğine dair kanunla düzenlenmiş bir yasa hükmünün mevzuatta bulunmadığı, yine Anayasa’da gösterilen özel sınırlama sebeplerine bağlı olarak, demokratik toplum düzeninin gereklerine ve ‘Ölçülülük ilkesine’ uygun şekilde sınırlamaların Kanun ile yapılabileceği bu surette düzenlenen idari para cezasının usul ve yasaya aykırı olduğu anlaşılmakla muteriz vekilinin itirazının kabulüne dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.”

İZMİR'DE DE BENZER KARAR ALINMIŞ

Geçen yıl İzmir Bornova’da iki genç ve mahalle bekçileri arasındaki arbede ve küfürleşmenin yargıya taşınmasının ardından mahkemeden mahalle bekçilerinin kimlik bakma yetkileriyle ilgili karar çıkmıştı. İki gence aynı saat içerisinde defalarca kimlik kontrolü yapmak isteyen bekçileri haksız gören mahkeme, “Görevi vatandaşın huzurunu sağlamak olan görevlinin, makamını vatandaşın huzurunu bozmak için kullandığı belirlenmiştir” denilmişti. Mahkeme kararıyla ilgili haberlerin ardından Emniyet Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinden yazılı açıklama yapıldı ve bekçilerin görevleriyle ilgili yönetmelikte kimlik sorma yetkisinin olduğu belirtildi.

Kaynak: Diyarbakır Söz