Jandarma 180 yaşına girdi!

1839'dan itibaren rastlanılan ve 2016'da İçişleri Bakanlığına bağlanan Jandarma Teşkilatı, vatandaşların huzur ve güvenliği için 180 yıldır gece gündüz görev yapıyor. Diyarbakır'da Jandarma Teşkilatının 180. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla tören düzenlendi.

Diyarbakır'da merkez Yenişehir ilçesinde Anıt Park'taki Atatürk Anıtı'na çelenk bırakılmasıyla başlayan törende, saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu. Törene, Jandarma Bölük Komutanı Tümgeneral Halis Zafer Koç, İl Jandarma Komutanı Tuğgeneral Mustafa Başoğlu ve çok sayıda asker katıldı.

KOMUTANLIKTA TÖREN

İl Jandarma Komutanlığı’nda gerçekleştirilen törene Diyarbakır Valisi Hasan Basri Güzeloğlu, Jandarma Bölge Komutanı Tümgeneral Halis Zafer Koç, 8. Ana Jet Üs Komutanı Tuğgeneral Ersin Eser, 16’ncı Mekanize Piyade Tugay Komutanı Tuğgeneral Mustafa Yaşar Aslanhan, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcısı Kamil Erkut Güre, Dicle Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Talip Gül, kamu kurum müdürleri ve davetliler katıldı.

Tören, saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başladı. Kutlama mesajları ve Jandarma Genel Komutanlığı tarihçesinin okunması sonrasında, İl Jandarma Komutanı Tuğgeneral Mustafa Başoğlu günün anlam ve önemine ilişkin bir konuşma yaptı. Konuşmaların ardından Bölge Jandarma Komutanı Tümgeneral Halis Zafer Koç, Vali Güzeloğlu’na plaket takdim etti.

Tören, Vali Güzeloğlu ve beraberindeki İlimiz protokol üyeleri jandarma personelinin kullandığı, silah, teçhizat ve araçların sergilendiği stantları gezmesiyle sona erdi.

JANDARMA  18O YAŞINDA!

Jandarma Teşkilatının ilk nizamnamesi olan "Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi"nin (Askeri Kolluk Tüzüğü) 14 Haziran 1869'da yürürlüğe girmesiyle, zabıta görev ve hizmetleri ile yetki ve sorumlulukları hukuki bir çerçeveye alındı. Yönerge kapsamında her ilde personeli piyade ve süvarilerden oluşan birer "zaptiye alayı" kuruldu.

Arşivlerde, 1839'dan itibaren "jandarma" adına ve "jandarma tayin kararnamelerine" rastlanıldığı için Türk Jandarma Teşkilatının, ay ve gününün tespiti mümkün olmasa da 1839'da kurulduğu kabul edildi.

Tanzimat Fermanı'nın ilan edildiği 1839 yılı ile "Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi"nin yürürlüğe girdiği 14 Haziran gününün birleştirilmesiyle Jandarma Teşkilatının kuruluş tarihi 14 Haziran 1839 olarak belirlendi.

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Sadrazam Sait Paşa tarafından modern bir zabıta teşkilatı kurulması amacıyla İngiltere ve Fransa'dan subaylar getirtilirken teşkilatlanmada değişiklik yapılarak 20 Kasım 1879'da "seraskerlik" makamına bağlı "Umum Jandarma Merkeziyesi" kuruldu.

Jandarma Teşkilatı, 1908'de İkinci Meşrutiyetin ilan edilmesinden sonra Rumeli'de gösterdiği başarılardan dolayı 1909'da yeniden düzenlenip "Harbiye Nezareti"ne bağlanarak "Umum Jandarma Kumandanlığı" adını aldı.

HUKUKİ STATÜ KAZANDI

Jandarma birlikleri, 1914-1918'deki Birinci Dünya Savaşı ile 1919-1922'deki Kurtuluş Savaşı'nda, bir yandan iç güvenlik görevlerini sürdürürken diğer yandan birçok cephede yurt savunmasına katıldı.

Cumhuriyet'in ilanından sonra devletin birçok kuruluşunda olduğu gibi Jandarma Teşkilatı da yeniden düzenlendi.

1918'de kapatılan Jandarma Astsubay Okulu İzmit'te yeniden açılırken sabit Jandarma Bölge Müfettişlikleri ve İl Jandarma Alay Komutanlıkları yeniden teşkilatlandırılıp seyyar jandarma birlikleri de güçlendirildi.

Teşkilat bugünkü hukuki statüsünü, 10 Haziran 1930'da 1706 sayılı Jandarma Kanunu çıkarılmasıyla kazandı.

1937'de "Jandarma Teşkilat ve Vazife Nizamnamesi" yürürlüğe girerken 1939'da teşkilat, sabit jandarma birlikleri, seyyar jandarma birlikleri, jandarma eğitim birlikleri ve okullar olmak üzere üç grup halinde yeniden düzenlendi.

6815 sayılı "Sınır, Kıyı ve Karasularımızın Muhafaza ve Emniyeti ve Kaçakçılığın Men ve Takibi İşlerinin Dahiliye Vekaletine Devri Hakkında Kanun"un 1956'da yürürlüğe girmesiyle bu tarihe kadar dönemin Gümrük ve Tekel Bakanlığına bağlı Gümrük Umum Kumandanlığınca yürütülen sınır, kıyı ve karasularımızın emniyet ve korunması ile gümrük bölgelerinde kaçakçılığı men, takip ve tahkik görev ve sorumluluğu Jandarma Genel Komutanlığına verildi.

KOMUTANLIĞI KURULDU

1957'de jandarma sınır birlikleri tugaylar haline dönüştürülürken jandarma eğitim tugayları kuruldu.

Teşkilata, 1961'de Jandarma Bölge Komutanlıkları ile 1963'te Foça Jandarma Komando Okulu kazandırıldı.

İlk Jandarma Bölge Komutanlığı ise 1961'de Ankara'da hizmet vermeye başladı.

Teşkilatın gökyüzündeki gözü olacak ilk Jandarma Havacılık Birliği, Diyarbakır'da 1968'de Hafif Helikopter Bölük Komutanlığı adıyla faaliyete geçti. Jandarmanın yürüttüğü kıyı ve karasuları ile kara sınırlarının korunması görevleri zaman içinde devredildi.

Jandarma teşkilat, görev ve yetkilerinin belirlendiği 2803 sayılı Kanun 1983'te yürürlüğe girdi.

Sorumluluk sahasında meydana gelen olaylarda suç ve suç delillerinin bilimsel yollarla araştırılması ve yargıya götürülmesi amacıyla 23 Mart 1989'da başlatılan çalışmayla 1993'te Ankara'da Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı kuruldu.

İÇİŞLERİNE BAĞLANDI

Jandarma Teşkilatı, kurulduğu günden bu yana ülkenin bölünmez bütünlüğüne kasteden tüm terör örgütlerine karşı bütün ülke sathında terörle mücadelenin önemli unsurlarından oldu.

Jandarma Genel Komutanlığı, Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması'nın 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin ardından, 27 Temmuz 2016'da çıkarılan 668 sayılı kanun hükmünde kararnameyle İçişleri Bakanlığına bağlandı.

Kaynak: Diyarbakır Söz