lçeye 13 kilometre uzaktaki Demirölçek Mahallesi yaknlarnda bulunan, Roma mparatorluu döneminde askeri yerleim olarak kullanlan kale, UNESCO Dünya Miras Geçici Listesinde yer alyor.
Kalede, Kültür ve Turizm Bakanl koordinesinde Valilik, Türkiye Kurumu, Diyarbakr Müzesi, Büyükehir Belediyesi, çnar Kaymakaml, Türkiye Seyahat Acentalar Birlii, Dicle Üniversitesi, Karacada Kalknma Ajans ve Safir Tuzun desteiyle 6 yldr kaz çalmalar sürdürülüyor.
Kültür ve Turizm ile Gençlik ve Spor bakanlklarnn i birliiyle yürütülen Genç Gönüllüler Projesi kapsamnda, Zerzevan Kalesindeki kaz ve restorasyon çalmalarna, Türkiyenin birçok farkl üniversitesinden arkeoloji, sanat tarihi, mimarlk, restorasyon ve konservasyon bölümü örencileri ile mezunlar katlyor.
38 ÜNVERSTEDEN 100 GÖNÜLLÜ KAZI çALIMALARINDA
Yaklak 60 dönümde 12-15 metre yüksekliinde ve 1200 metre uzunluunda sur kalnts, 21 metrelik gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binas, konutlar, tahl ve silah depolar, yer alt ibadethanesi, snak, kaya mezarlar, su kanallar ile 54 su sarnc bulunan kale, yürütülen kazyla tarihe k tutuyor.
Kaz Heyeti Bakan Doç. Dr. Aytaç Cokun, AA muhabirine, proje kapsamnda kaledeki çalmalara bu yl ilk kez gönüllü gençleri kabul ettiklerini anlatarak, Türkiyenin 38 üniversitesinden 100 gönüllü, Zerzevan Kalesinde yl sonuna kadar çalacak. dedi.
Gönüllülerin, kaznn yaplma metotlarndan kaz evindeki çalmalara kadar birçok alanda bilgi ve tecrübe edindiini belirten Cokun, Gençler hem bölgenin, Diyarbakrn ve Zerzevan Kalesinin tarihini öreniyor hem de bu tarihin ortaya çkmasna katkda bulunuyor. diye konutu.
Kazda yer alan evval Nur da Ankara Üniversitesi Klasik Arkeoloji Bölümünden mezun olduktan sonra Ege ve Akdenizde baz çalmalara katldn dile getirdi.
Zerzevan Kalesinin önemli bir ören yeri olduunu ifade eden Nur, projede yer almann kendisine büyük artlar saladn vurgulad.
Arkeolojiye her alanda dokunabilmenin çok büyük mutluluk olduunu belirten Nur, Zerzevan Kalesi, Roma mparatorluunun doudaki snr garnizonu. Böyle bir corafyada bulunmak çok önemli. Daha önce Zerzevan Kalesini ziyaret için gelmitim. imdi de kalenin tarihini ortaya çkarabilmek için bu projede yer alyorum. Geldiim günden beri çok farkl kültürlerle, çok farkl yaamlarla karlayorum. Bu benim için çok ayr bir heyecan. ifadelerini kulland.
ESERLERE DOKUNMAK FARKLI BR DUYGU
Düzce Üniversitesi Arkeoloji Bölümünden mezun Leyla Ate ise daha önce Azerbaycanda bir kaz çalmasnda yer aldn, Türkiyede ise ilk deneyimini Zerzevan Kalesinde yaadn bildirdi.
Bu kaz çalmasnda yer almaktan duyduu mutluluu dile getiren Ate, unlar kaydetti:
Kalede herkes iini çok hakkaniyetli ve dikkatlice yerine getiriyor. Onlarla beraber olmak mutluluk veriyor. Üniversitede gördüümüz hep teorik ksmyd. Burada uygulamal görüyoruz. Bulduumuz eserlere dokunmak bizim için çok farkl bir duygu. Burada bulunmak bizlere o dönemi hissettiriyor. Zerzevan Kalesinin 3 bin yllk tarihini aratrmak beni heyecanlandryor.
Adnan Menderes Üniversitesi Arkeoloji Bölümü 1. snf örencisi Veysel Kartop da bir dönem okula gittiklerini, Kovid-19 sürecinden dolay eitimlerden uzak kaldklarn anlatt.
Kartop, Arazideki ilerimiz bittikten sonra kaz evinde de derslerimiz oluyor. Kaz alannn ve kaz evinin ortamn görmek, birinci snf örencisi için çok güzel bir ey. Kaz sonucu ortaya çkardmz buluntular hocalarmzla beraber yorumluyoruz. çocukluumdan beri Roma kültürüne hayranm. Buraya gelmek benim için çok büyük frsat ve çok büyük bir ans. diye konutu.
ZERZEVAN KALES
Askeri yerleim antik yol güzergahnda, 124 metre yükseklikte kayalk tepede bulunan Zerzevan Kalesi, Amida ile Dara arasnda stratejik bir noktada yer alyor.
Yerleim konumu itibaryla bütün vadiye hakim, antik ticaret yolu üzerinde geni bir alan kontrol altnda tutan, Roma snr garnizonu olan kale, Romallar ve Sasaniler arasnda büyük mücadelelere sahne oldu.
Zerzevan Kalesinin tarihi, Asur dönemine (MÖ 882-611) kadar gidiyor. Roma döneminde MS 3. yüzylda asl askeri yerleim ina edildi ve 639 ylna slam ordularnn fethine kadar kesintisiz kullanld.
Yerleimin surlar ve yaplar Anastasios (MS 491-518) ve Justinianos (MS 527-565) dönemlerinde onarlarak, bazlar ise yeniden ina edilerek mevcut haline getirildi.