Rawest Aratrma ve Kürt çalmalar Merkezinin le birlikte yürüttüü Dou ve Güneydouda Sivil Toplum Manzaras ve Covid-19 Etkisi aratrmasnn raporu yaymland. çalma, Kürt illerinde faaliyet gösteren Sivil Toplum Kurulularnn son yllarda deien durumuna, yaadklar sorunlara ve ihtiyaçlarna, Covid-19dan nasl etkilendikleri ile karar alma mekanizmalarna etkisine odaklanyor. Aratrma kapsamnda Türkiyenin Dou ve Güneydou Anadolu Bölgesindeki 40 STK temsilcisiyle derinlemesine mülakatlar gerçekletirildi ve sivil toplum alannda çeitli pozisyonlarda görev alan 379 kiiyle anketler yapld.
MEYDANLARDAN SALONLARA, SALONLARDAN ONLNE ORTAMA
2015 ylnda çözüm Sürecinin sona ermesi ve 15 Temmuz darbe giriiminin ardndan uygulanan OHAL ile zayflayan sivil toplumun, Kovid-19 sebebiyle yeni bir krizle kar karya olduu sonucuna varld. Katlmclar, OHAL ile birlikte sivil toplumun meydanlardan salonlara çekildii, Kovid-19 sebebiyle de salonlardan online ortamlara çekilmek zorunda kalndn dile getirdi. Bu durumun ise sivil toplumu bir elitler ortam olma riskiyle kar karya brakt ifade edildi.
Dünya ve Avrupa ile kyaslaynca salk alannda çalmalar olumlu karlayan STK temsilcileri, sürecin yönetilme biçimine eletiriler getirdi. Hükümetin sivil toplumun önerilerine, sahayla ilgili birikimlerine kulak vermediini ve sivil toplumla i birliine yanamad dile getirildi.
STKLERN GÖRÜNÜRLÜÜ AZALDI
Aratrmaya katlan her 5 kiiden 3ü, STKlarn 5 yl öncesine kyasla görünürlüünün ve aktifliinin azaldn kaydetti. Katlmclar bunun temel sebebinin ve balangç noktasnn ise, 15 Temmuz darbe giriimi sonras sivil topluma yönelik balayan bask ve KHKlerle kapatlmas olduu düüncesinde.
Pandemiyle birlikte sklkla tartlmaya balayan eitimde frsat eitsizlii, güvenli gdaya eriim, sürdürülebilir meknsal düzenlemeler gibi konularda faaliyetlerin arttrlmas bu alanlarla ilgili kaynaklarn açlmas yeni dönem beklentileri olarak ifade edildi. Ayrca sürdürülebilirlik sorunu yaayan kurulular tarafndan bu dönemde sivil alandaki kurumsal desteklerin önemine de sklkla vurgu yapld.
Aratrmada bölge sivil toplumunun birbirine, çalma alanlarna, ülkenin ve bölgenin mevcut sorunlarna bakyla; pandemi sürecindeki deneyimleri ve bu konudaki gelecek öngörüleri yer ald.
Görüülen STK temsilcileri, sivil toplumun eksik görüldüü ve iyiletirilmesi gereken ihtiyaçlar olarak; finansal, teknik, insan kayna ve kurumsallama gibi balklar içeren görülerini paylat. Bu teknik ihtiyaçlarn yannda effaflk, i birlii ve i bölümü gibi konularda iyileme ve ilerleme gereklilii dile getirildi. Öte yandan Kovid-19 salgnnn etkisinin hem mevcut çalmalar etkilemesi hem de yeni ihtiyaçlar ortaya çkarmas katlmclarn görümelerinde skça dile getirildi.
SORUNLAR VE HTYAçLAR ARTTI
Katlmclar Kovid-19 salgnnn sivil toplum çalmalarn olumsuz etkilediini ve sorunlarla ihtiyaçlarn arttn ifade etti. Sivil toplumun saha hareketliliinin kesildii bu dönemde; STKler online mecralara geçite zorluklar yaadklarn ve teknik alt yapy güçlendirme ihtiyacnn daha önemli hale geldiinin altn çizdi. Yine yüz yüze temasn eksilmesi; hem sivil toplumun birbiri ile iletiimini zayflatm, dolaysyla sosyalleme ortamlarn olumsuz etkilemi hem de hedef kitle ile görümelerin kesilmesi sebebiyle baz kurulular için çalmalar durma noktasna getirdiinin alt çizildi.
STKLER KAYNAA MUHTAç
Hak savunuculuu yapan derneklerin dahi pandemi sürecinde hijyen, salk, yardm gibi alanlarda çalma yapmak zorunda kalmas toplumsal kesimlerin pandemi sürecinden ne denli etkilendiinin göstergesi oldu. Yine ayn ekilde ortaya konulan bulgular Türkiyenin genelinde olduu gibi bölge sivil toplumunun da uzun sürecei öngörülen pandemi sürecini atlatabilmeleri için kaynak ve destee ihtiyaç duyduunu gösterdi.
Aratrmada STK temsilcilerinin pandemi süreci ve sonrasndaki dönemde faaliyetlerini sürdürebilme konusunda planlamalar yapt ve kaynak salayclardan da yeni normal döneme uyumlu destekler bekledikleri kaydedildi.
Pandemiyle birlikte sklkla tartlmaya balayan eitimde frsat eitsizlii, güvenli gdaya eriim, sürdürülebilir meknsal düzenlemeler gibi konularda faaliyetlerin arttrlmas bu alanlarla ilgili kaynaklarn açlmas pandemi sonras süreçle ilgili beklentiler arasnda ilk srada yer ald.
Sürecin hasarsz atlatabilmesi için sivil toplumun kendi içindeki dayanma ve i birliinin önemi de aratrmada aça çkan önemli bir vurgu oldu. Aratrma, sivil toplumun teknik, finansal, insan kayna ve kurumsallama ihtiyaçlarnn yan sra sivil toplum çalanlarnn iyi olma halini gözetecek psiko-sosyal destee ihtiyaç duyduklarn da ortaya koydu.
YEREL MEKANZMALAR
Bölge sivil toplum kurulular stanbul merkezli sivil toplum destekleme program ve eitimlerinden yeterli verim alamadklarn dile getirerek, sorunu yerelde çözecek mekanizmalarn hayata geçirilmesi gerekliliine iaret etti. Yine bununla ilikili olarak katlmclar, STKlardan ilgili kiilerin katld teknik eitim programlarnn kiiye faydas olsa bile bunun etkilerinin kuruma yeterli oranda yansmadn dile getirmi ve bölgeden baz kurulularn bu eitim ve güçlendirme programlarna alnmasnn yannda ksa ya da orta vadeli mentorluk ilikileriyle yerelde güçlendirme çalmalarnn yürütülmesinin daha faydal olacan vurgulad.