Kardiyoloji ve Giriimsel Kardiyoloji Uzman Prof. Dr. Uur Cokun, koroner arter hastal ve modern tedavi yöntemleri hakknda bilgi verdi.
Erkekler kadnlardan 4 kat daha fazla risk altnda
Tüm vücuttaki kan akmnn yüzde 3 - 5i koroner damarlardan geçmektedir. Koroner arterler, kalpten aort kapaklar sonrasnda çkan ana atardamarmz olan aort damarnn ilk ayrlan dallardr. Sa ve sol olarak ayrlan bu iki koroner damar sistemi hiç durmadan vücuda ihtiyac olan kan pompalayarak çalan kalp adalesine kendi beslenmesi için ihtiyac olan dolam sürekli salamaktadr. Koroner arter hastal ise bu damarlarn lümenini döeyen ince endotel zar tabakas altna kolesterol parçacklarnn tanmasyla meydana gelen tkanklklarla ortaya çkmaktadr. Koroner arter hastal genellikle 40 ya sonrasnda görülmektedir. 40l yalarda erkeklerde kadnlara göre dört kat daha sk görülen koroner arter hastal, menopoz dönemi sonrasnda bu fark kapatmakta hatta 60l yalarda risk kadnlarda daha çok artmaktadr. Aile hikayesinde yaygn koroner arter hastal olan, ailesel hiperkolestrolemisi bulunan veya dier damar sertlii risk faktörlerini tayan kiilerde çok daha erken yalarda da bu hastalk görülebilmektedir.
Yaam koroner arter tkanmasna neden olabilir
Koroner arter hastal risk faktörleri düzeltilebilir ve düzeltilemez eklinde iki gruba ayrlmaktadr. Hipertansiyon, yüksek kolesterol, hareketsiz bir yaam, stres ve sigara ile alkol kullanm düzeltilebilir risk faktörleridir. Genetik faktörler, ileri ya ve erkek cinsiyeti ise düzeltilemez risk faktörleridir. Koroner arter hastal riskini en aza indirmek için düzenli egzersiz, normal kilonun korunmas, stressiz yaam, düzenli beslenmek, hipertansiyonun ideal kontrolü ve yüksek kolesterol içeren gdalardan uzak durmak gerekmektedir.
Gerginlik koroner arter hastal belirtisi olabilir
Koroner arter hastalnn en önemli belirtisi göüs arsdr. Göüsteki rahatszl arlk, gerginlik, basnç, ar, yanma, uyuma, dolgunluk veya skma olarak da tanmlanabilir. Koroner arter hastalnn dier belirtileri de unlardr:
1. Nefes darl
2. Kalp çarpnts
3. Her iki kolda veya sol kolda daha sk olmak üzere tek kolda ar ve kesiklik hissi
4. Mide bölgesinde gerginlik, ar ve yanma hissi
5. Mide bulants
6. Ar güçsüzlük ve bitkinlik hissi
7. Souk souk terleme
El bileinden radial arterden anjiyografi kanama riskini en aza indiriyor
Koroner arter tkanklklar EKG, Tread Mill Egzersiz, Ekokardiyografi, Farmakolojik Stres Ekokardiyografi, Stres Nükleer Miyokard Sintigrafisi, çok Kesitli Bilgisayarl Tomografik Koroner Anjiyografik incelemelerle ile tehis edilmektedir. Tanda altn stand art tetkik ise klasik koroner anjiyografidir. Koroner anjiyografi en sklkla kasktaki femoral arter atardamarndan veya el bileindeki radial arter atardamarndan yaplmaktadr. Günümüzdeki teknolojik gelimeler ile hasta konforu ve kanama komplikasyonlar riskini en aza indiren el bileindeki radial arterden koroner arter görüntülemesi en ön plana çkmaktadr. Bu yöntem ile tespit edilen koroner arter tkanklklar ayn seansta balon ve koroner stent ile tedavi edilebilmektedir.
El bileinde radial arterden anjiyografinin avantajlar
El bileinden radial arter, kanama riskini en aza indirerek hasta konforunu artrmaktadr. Deneyimli bir ekip tarafndan tansal ve giriimsel koroner damar ilemlerinde kullanlan el bilei radial aterinden girilerek yaplan anjiyografinin avantajlar unlardr:
* Radial arter el bileinde hemen Radius kemii üzerinde olduu için giri yerindeki kanama kontrolü basit bir parmak bass ile bile salanabilir.
* Arter ile ilgili komplikasyonlar daha nadirdir.
* Kum torbas veya kask damarn kapatmak için kullanlan dier materyallere ihtiyaç duyulmaz.
* Anjiyo sonras hastalar yürüyebilir, idrarn yapmaya gidebilir.
* Hasta ilemden 3-4 saat sonra taburcu olabilir.
* Bacak damarlarnda ileri kvrm ve tkanma olan hastalarda tercih edilir.
* Obezite hastalarnda kask giriimleri daha riskli olduundan bilekten anjiyo bu riskleri çok düürür.
* Radial arterden stent de taklabilir. Dolaysyla kasktan stent taklan hastalara göre kanama gibi komplikasyon oranlar çok daha düüktür.
Radial anjiyo konusunda dikkat edilmesi gerekenler
* Kol damar kask damarna göre ince bir damar olduu için özellikle ksa boylu, ince bilekli ve diyabetik bayanlarda kateterlerin geçiine engel olan arl spazmlara neden olabilmekte ileme kasktan devam etme zorunluluu yaklak %5 vakada olabilmektedir.
* Anjiyo süresi kasktan yaplana göre ortalama 5-10 dakika daha uzundur. (çünkü ön hazrlk gerektirir, daha fazla dikkat ve deneyime bamldr, aortta koroner damara yerlemek için daha çok manipülasyona ihtiyaç gösterebilir )
* Anjiyoda alnan radyasyon süresi ve dozu buna bal olarak daha yüksek olabilir.
* Bypassl hastalarda bypass damarlarna ulamak ve kateteri oturtmak biraz daha zor olabilir ve deneyim gerektirir.
* Bu ilem bu konuda tecrübeli uzmanlarca tam donanml merkezlerde yaplmaldr.