DYARBAKIR- Diyarbakrn musiki hayatnn zenginlii yayna dönütürüldü.
Diyarbakrn musiki yönünün yanstlmasna yönelik bir sempozyum vesilesiyle çalma yürüten stanbul Üniversitesi Türkiyat Aratrmalar Enstitüsünde aratrma görevlisi Harun Korkmaz, Sezai Karakoç, Cahit Stk Taranc, Süleyman Nazif gibi nice airler, edipler, bilim adamlarnn yetitii kadim kentin musiki hayatnn zenginliini bir kitapla yanstmak istedi.
Korkmaz, 350 yllk kaynaklardan yapt aratrmalarla Diyarbakrl bestekarlarn sanat hayatlarn, besteledikleri güfteleri ve eserlerine ait notalar, Musikinin Diyarbekri - Klasik Türk Musikisinde Diyarbekirli Bestekarlar bal ile hazrlad kitapta bir araya getirdi.
Söz konusu yaynda 17. ve 18 yüzylda Diyarbakrda yaayan bestekarlardan Seyyid Nuh, Verdi Ahmed çelebi, çuvaldzzade smail çelebi, çemenzade Mehmed çelebi, ehla Mustafa çelebi, eyhzade Ahmed Efendi, Seyyid Mahmud çelebi, Yahya çelebi, Zeynizade ve Diyarbekirli Emir çelebinin eserlerine ilikin bilgilere yer verildi.
Diyarbekir musikimizin ikinci merkezi
Korkmaz, geçmite Diyarbakrda bestelenen eserlerin o dönem bata stanbul olmak üzere Osmanl mparatorluunun çeitli yerlerinde icra edildiini söyledi.
Bu musikinin seçkin bir zümreye hitap ettiini vurgulayan Korkmaz, çünkü bu eserlerin sözleri divan iiri örneklerinden seçilmekteydi. Bazlar Farsça, bazlar Arapça olabilmekteydi. Yaps melodik bakmdan karmak olan makamlar tercih edilebiliyordu. Ritmik yap olan usullerden ise çou zaman büyük devirli diye adlandrdmz, karmak, üzerinde beste yaplmas son derece güç olan yaplar tercih ediliyordu. dedi.
Bu musiki dünyasna girmenin ve bunu icra etmenin zor olduuna dikkati çeken Korkmaz, Klasik Türk Musikisinde Diyarbakrn stanbuldan sonra ikinci srada olduunu aktard.
Diyarbakrl büyük bestekarlar Seyyid Nuh ve Yahya Kemalin ehrin musiki hayatndaki önemine deinen Korkmaz, unlar kaydetti:
Bu bilgiyi kimse daha önce ön plana çkarmad. Ben bunlar derleyerek sempozyumda bildiri olarak sundum. Daha sonra bu eserleri mutlaka bir konsere dönütürmemiz gerektiini düündüm. çünkü ben bir musiki tarihi aratrmacs olduum gibi ayn zamanda bir musiki icracsym. Kayapnar Belediyesi bize bu konuda destek verdi. Ayn zamanda arada geçen süre zarfnda pek çok bilgi ve belgeye ulamtm. Onlar derleyerek bir kitaba dönütürdüm. Tarihi kaynaklardan yola çkarak 17. ve 18. yüzylda Diyarbekirin musikimizin ikinci merkezi olduunu vurgulamaya çaltk.
Itri ile e deer tutmak mübalaa deil
Diyarbakrn musikideki önemini, bu alanda çalma yapan snrl bir insan topluluunun bildiini dile getiren Korkmaz, kentte çok önemli bestekarlarn yetitiini ancak bunlarn tannmadn belirtti.
Korkmaz, bu bestekarlardan birincisinin Seyyid Nuh olduunu anlatarak, öyle devam etti:
Deil Diyarbekirin, klasik müziin en büyük bestekarlarndandr. Onu Itri ile edeer anmamz, tutmamz bir mübalaa deildir. kinci önemli bestekar Seyyid Mahmut çelebidir. Onlar srasyla Mustafa çelebi, Verdi Ahmet çelebi, ehzade Ahmet çelebi, çemenzade Mehmet çelebi, çuvalczade smail çelebi, Diyarbekirli Emir çelebi gibi birçok bestekar takip ediyor.
Düzenlenen konserdeki eserlerin Diyarbakrda belki 300 senedir ilk defa icra edildiine iaret eden Korkmaz, nota kullanlmad için pek çok eserin zayi olduunu, kurtulabilen eserlerin ise mek etmek suretiyle ezberlenerek günümüze aktarldn ifade etti.
Bu eserlerden on tanesine ulaabildiini dile getiren Korkmaz, eski nota kaynaklarndan derleyerek bunlar yeni notaya ve yeni harflere aktardn söyledi.
Musikimizin en yüksek seviyesini göstermektedir
Klasik diye adlandrdmz musikinin tarihiyle uraan ve icracs olan bir kii olarak söyleyebilirim ki Diyarbekirli bestekarlarn eserleri musikimizin en yüksek seviyesini göstermektedir. diyen Korkmaz, özellikle Seyyid Nuhun eserlerinin Itri ve Dede Efendinin eserlerine e deer olduunu savundu.
Diyarbakrn tarih boyunca onlarca medeniyete beiklik eden bir ehir olduuna dikkati çeken Korkmaz, u deerlendirmede bulundu:
Pek çok sanat eserini vücuda getirmi bir ehrin terörle ve kötü hadiselerle anlmas, zikredilmesi beni son derece üzmektedir. çünkü Diyarbakr zengin bir kültüre sahip. Fakat bu ehir layk olduu kadaryla tantlamyor. Diyarbakr bünyesindeki kültür deerleriyle iyi bir ekilde tantlabilir. Bu tantmn da en önemli yollarndan birisi müziktir.