DYARBAKIR-Beyin Damar Hastalklar Hasta Dernei (BEYNDER) Bakan ve Avrupa nme Dernei Yönetim Kurulu Üyesi, Nöroloji Algoloji ve Vasküler Nöroloji Uzman Prof. Dr. Derya Uludüz, Koronavirüs açsndan tehlikenin halen geçmediini, tam tersine hastal hafif atlatanlarn inme açsndan daha büyük risk altnda olduunu söyledi. Uludüz, Havalar snd, virüsün gücü kayboldu, artk eski hayatmza dönebiliriz, diye düünmek, yasaklar kalkt diye eski normallerimize dönmek, Kovid-19 ile mücadele açsndan büyük bir tehlike yaratyor. Ölüm oranlar azalnca rehavete kaplp gevemeye baladk. Hafta sonlar pikniklerde iç içe, düünlerde, partilerde bir arada sarma dola ve maskesiz bir arada olmaya baladk. Maske, mesafe ve hijyen kural artk hayatmzn bir rutini olmak zorunda diye konutu.
Ölüm oranlarnn azalmasnn normale dönmek için bir kriter olmadn vurgulayan Prof. Dr. Uludüz, Bakmamz gereken daha önemli bir nokta var. günlük rakamlarda youn bakma giren hasta saysna dikkat etmek gerekli. çünkü 10 Haziranda youn bakma giren hasta says 800lerde iken bugün neredeyse iki katna çkt. Entübe edilen hasta says da her geçen gün artt. 200lü saylardan 400e kadar ulat. Demek ki bir aslnda yükselme trendi var ve hala biz bu hastalk açsndan risk altndayz dedi.
GENçLNZE GÜVENMEYN, KOVD NMEYE DAVETYE çIKARABLR
Nörolojik açdan Kovid 19un gerek epilepsi nöbeti, gerekse beyinde enfeksiyon yapabileceinin daha önce bilimsel platformlarda da konuulduunu anlatan Prof. Dr. Uludüz, hastaln inme (felç) riski de yarattna dikkat çekerek u uyarlarda bulundu:
Biz Kovidde unu örendik. Hasta bize bazen hiçbir enfeksiyon bulgusu göstermeden inme tablosu ile gelebiliyor. Oysa bir kiinin inme geçirmesi için birtakm risk faktörleri tamas gerekiyor. Tansiyon, eker, kolesterol, ileri ya, kalp hastalklar gibi faktörler inmeyi tetikliyor. Ancak bu hastalarda hiçbir risk faktörü olmadan direkt inme ile geliyor. Genellikle de genç hastalar bunlar. Kovid tehisi alanlara tedavi srasnda phtlama faktörüne de baklr ve kan sulandrc ilaç da verilir tedavide. Ama asemptomatik dediimiz, hastal hiç belirtisiz ya da hafif geçirenler bu anlamda kontrolsüz bir süreç geçiriyor. Bu kiilerin serum antikor düzeyleri de daha düük oluyor. Yani hastala kar güçlü bir baklk gelimiyor. Bu da tekrar Kovide yakalanma riskini yükseltiyor. lk enfeksiyonda akcierde bir hasar kalmsa, uzun vadede zarar daha yüksek olabiliyor. Tekrar Kovid geçirme riski daha yüksek bu kiilerin. te bu kiiler, üstelik genç hastalar, Kovidden deil, inme yüzünden hastanelik oluyor. O nedenle Nasl olsa ben bunu geçirdim ya da Ben gencim, bana bir ey olmaz dememek gerekiyor. u anda youn bakma gençler daha çok girmeye balad.
GRP LE KOVD BR ARADA GÖRÜLÜRSE NME RSK KATLANIR
Prof. Dr. Derya Uludüz, Eylül ve Ekim aylarnda beklenen influeanza (grip) sezonu ile birlikte inme vakalarnn daha da artabileceine iaret ederek u uyarlarda bulundu:
Ka gireceiz ve grip dönemi gelecek. kinci dalgadan bahsediyoruz ama hala birinci dalgann etkisinden kurtulmu deiliz. ngilterede yaplan bir baka aratrmaya göre yaklak 2 bin vaka incelendi ve Koronavirüsün grip virüsünden çok daha yüksek oranda inmeye yol açt ortaya kondu. 100 Korona hastasndan 2 ila 3ünde inme görülüyor. Bu, oldukça yüksek bir rakam aslnda. nfluenza dediimiz grip mikrobunda ise inme riski binde 5 civarnda. Yani Kovid, 6 kat daha yüksek riskli inme açsndan. Ama grip ve Kovid bir arada görülürse, inme riski çok çok daha fazla artacaktr. O nedenle grip mevsimi de balamadan önlemlerimizi sklatrlmal kiisel olarak korunmay ciddiye almalyz.
BELRTSZ GEçRENLERN ALZHEMER RSK DE YÜKSEK
Prof. Dr. Derya Uludüz, Kovid 19 geçiren hastalarn ileride Alzheimer, demans gibi nörolojik hastalklarla da kar karya kalabileceini anlatarak sözlerini öyle noktalad: Kovid geçiren birinin akcierlerinde oluan lezyonun uzun vadede nasl bir etki brakaca konusu bilim dünyasn endielendiriyor. Yine ngilteredeki bir çalmaya göre bundan 2- 3 sene sonra vakalarn yüzde 33ünde Alzheimer ya da demans gibi tablolarn görülebilecei öngörülüyor. çünkü daha öncesinde SARS ve MERS virüslerinde bu deneyimlendi. O hastalarn bir ksmnda uzun vadeli Alzheimer ve demans geliti. çünkü akcier lezyonu olduunda, eer sekel olarak orada kalrsa, ki Koronavirüs gerçekten ciddi akcier problemleri yaratyor, hastann oksijen kapasitesi olumsuz etkileniyor. Bu da ileriki dönemlerde beynin yeterince oksijen alamamasna, baz hafza bölgelerinin hasarlanmasna yol açyor. Bu da uzun vadede demans ve Alzheimer beraberinde getiriyor. Öyleyse biz aslnda bu virüsten korunarak ileriki yllarda gerek akcier gerekse beyin salmz da korumu olacaz. Asemptomatik geçirenlerin yüzde 65inde akcierde lezyonlar saptanm. Bu kiiler sadece inme deil, uzun vadede Alzheimer için de riskli hale geliyor. Demek ki semptomatik vs farketmiyor, hepimiz risk altndayz ve korunmaya çok dikkat etmemiz gerekiyor.