Bahar aylarnn yaklamasyla birlikte Dicle Nehri kenarndaki yemyeil Hevsel Bahçelerinde çalan kadnlar, yaadklar zorluklara dikkat çekti. En güvencesiz ve en çok can kaybnn yaand çalma alanlarndan biri olan tarm içilii ise yllardr çözüm bekleyen sorunlarn banda geliyor. Güne daha yüzünü göstermeden kamyon kasalarnda ya da dolmularla güvencesiz bir biçimde tehlikeli yolculuun ardndan tarlaya ulaan kadnlar, saatlerce verilen emein karln istiyor.
OKULU BIRAKTI
Marul tarlasnda 10 saatlik çalmann karlnda sadece 90 lira kazanan 21 yandaki Esma Albay, sabah saat 07.00da geldii tarlada akam saat 17.00a kadar çapa yaptn belirtti. Ekonomik nedenlerden dolay lise eitimini yarda brakmak zorunda kaldn söyleyen Albay, 6 karde olduklarn ve krizden kaynakl geçim artlarnn zorlatna deindi. Albay, Hem çalp hem okula gitmek zor oluyordu. Ailemin ekonomik durumundan kaynakl çalmam gerekiyordu bu yüzden okulu brakmak zorunda kaldm. 6 kardeiz ama hepsi evlendi sadece iki karde kaldk. Evde sadece çalan 3 kiiyiz. Babam hasta fakat bizi geçindirmek için hasta haliyle çalyor. Bu ekonomik kriz yüzünden hepimiz çalmak zorundayz. Dershaneye gidecek parada olmaynca lise üçte okulu brakmak durumunda kaldm dedi.
10 SAATN KARILII 90 TL
Önceleri pamuk tarlasnda çaltn aktaran Albay, 3-4 yldr marul tarlasnda çaltn kaydetti. Kendimi bildim bileli sürekli tarla ilerini yapyorum diyen Albay, çalma koullarn ise öyle anlatt: çapa iinden imdi aldmz ücret 90 lira. Saat 07.00de tarlada olmamz gerekiyor. 09.30da ksa bir süre mola veriyoruz, 10.00da tekrar i ba yapyoruz. Saat 12.00de 15 dakika mola veriyoruz. Sonra tekrar çalyor ve 13.00da tekrar oturuyoruz. 16.00da tekrar 5 dakika mola veriyoruz, 17.00da paydos oluyor. Karlnda ise 90 lira alyoruz. stanbulda marulun sat fiyat 45 lira olmu ama biz tarlada 100 liraya bile çalmyoruz. Bu hak mdr? diye sordu.
HAKKIMIZ VERLSN
Aldklar ücretin mevcut hayat pahallnda hiçbir eyi karlamadnn altn çizen Albay, yevmiyenin Ramazan Bayramndan sonra 100 TL olmasn talep ettiklerini belirterek, Gel gör ki 100 lira da azdr fakat 90 liradan daha iyidir. 100 lira ücret talebimizi de mola saatlerinden yarm saati ksacak ekilde kabul ettiler. Benim günee alerjim olduundan bütün yüzümü kapatyorum bu durum gittikçe zor oluyor. Oruçlu çalmak ise çok daha zor oluyor ackyorum ve bam dönüyor. stediimiz ve beklediimiz tek ey hakkmzn verilmesi ifadelerini kulland.
9 KLK ALESN GEçNDRYOR
Ekonomik skntlardan dolay lise sonda okulu brakp tarla ilerinde çalmaya balayan 20 yandaki Berfin Özsönmez de, 9 kiilik ailenin tek çalan olduunu belirtti. Özsönmez, Kendimi bildim bileli tarla ii yapyorum. Üç yldr bu marul iine girdik. Elbette güzel bir i deil fakat insan mecbur kaldndan dolay yapmak zorunda kalyor. Ekonomik kriz hepimizi etkiliyor ve hepimiz çalma zorundayz. Fakat hakkmz vermiyorlar. 90 lira için 10 saatten fazla çalyoruz. Havalar çok scak ve marul ii pamuk ii gibi deil çapasna daha çok önem vermen gerek yani zorlanyoruz. Bu tarlay ölene kadar bitiyoruz, i bitene kadar 2-3 tarla bitirmi oluyoruz. tiraz etmemiz sonucu ücretin bayramdan sonra 100 lira olaca söylenildi. Fakat mola saatlerimizden alyorlar öyle olunca da yine hakkmz hiçbir ekilde verilmemi oluyor dedi.
GÜVENCEL STYOR
Emeklerinin karlnn 150 TL olmas gerektiine dikkat çeken Özsönmez, Gerçekleri söylemek gerekirse bu iin gerçek ücreti 150 liradan aa olmamal. Aldmz bu para hiçbir eye yetmiyor. Bir tiörtü bile 90 liradan aa bulamazsn. Emek sömürüsünden baka bir ey deil bu. Sigortasz çaltrlyoruz ve burada bize bir ey olsa kimse sorgulamaz bile. Yani sigortann devletten gelmesi gerek. Güvenceli çalmak istiyoruz çünkü burada emeimiz sömürülüyor. Asgari ücretle çalmamz lazmd fakat onu bile yapmyorlar diye belirtti.
EMEK SÖMÜRÜSÜ YAPILIYOR
Hem tarlada çalp hem de üniversiteye hazrlanan 20 yandaki Berivan Oktay ise, çalma koullarndan ikayet etti. Haftann 7 günü izinsiz bir ekilde tarlada çaltn aktaran Oktay, öyle dedi: Her gün buraya gelip çalyorum. Mesai, sabah saat 07.00da balyor ve saat 17.00da bitiyor. çalma saatlerimiz bu kadar zorken aldmz günlük ücret 90 lira ve verilen para bu zamanda hiçbir eye yetmiyor. Bu paraya bir üst bile bulamazsn. Ona ramen paray hiçbir ekilde yükseltmiyorlar. Baka ilerde çalsak yine ayn ekilde emeimiz sömürülecek. Mecbur burada çalmay seçiyoruz bizde.
Kadnlarn yalnzca tarladaki ite deil ayn zamanda ev ilerinde de çaltna ve günün bu ekilde bittiine deinen Oktay, Eve gidene kadar saat 18.00 oluyor. Evde de ev ileriyle urayoruz yani öyle eve gidip oturuyoruz desek yalan olur. Bu yorgunlukla evdeki ileri de yapnca ders çalmak için geriye sadece bir saat kalyor. nsan bir saatte ne örenebilir ki? çalmaya vaktim kalmyor. O günün yorgunluuyla zaten direk uyuya kalyorum ve sabah tekrar i ba yani hayatmz bundan ibaret dedi.
EMEN KARILII 90 TL OLMAMALI
Zam taleplerinin karlnda mola saatlerinin kesilmesi durumuna tepki gösteren Oktay, öyle devam etti: Ne kadar oturuyoruz ki? Resmen yarm saatin karlnda 10 lira veriyorlar. Durum o derece kötü. Buna bir an önce bir el konulmas lazm. Akama kadar gerçekten srtmz kopuyor. Sabahn köründe o soukta çamurun, suyun içinde 90 lira için sürünüyoruz. Paramz 100 lira yapacaklar ama molaya göz dikmiler bu neyin kafas? Zaten oturma süresi az. O marullarn kasalarn 80 liraya satyorlar bize de 100 lira veriyorlar. Allah akna bu hak m? Sesimizi duysunlar artk çünkü gerçekten olmuyor. Gelsinler halimizi görsünler buralara bir el atsnlar. Kimse keyif için buraya gelmiyor. çalma ücretin en azndan 160-170 olmas lazm. çünkü biz emek veriyoruz ve srtmz krlyor resmen.
Sabahlar o souk hava bize vuruyor ve hastalanyoruz. Ya da diyelim düsek ayamza çapa çarpsa kim bunun hesabn verebilecek? Bakyorsun senin sosyal güvencen yok ki, kim seni hastaneye götürecek, kefil olacak mecbur sen yapacaksn. çünkü giden sen olacaksn onlar deil. Hadi sigorta yapmyorsunuz bar yevmiyeyi yükselttin. 100 lira ile hiç kimse geçinemez. Ailemiz elimize bakyor. Aldmz üç kuru para ile hem evi geçindireceiz hem kendi eksiklerimizi tamamlayacaz hem de okuyacaz öyle basit deil ite. O 100 lira ile ne kitap alabilirsin ne defter alabilirsin. Mecbur olmazsak kimse 100 lira için buraya gelip bu rezillii çekmez. Emeimizin görünür olmas ve yevmiyemizin yükseltilmesini istiyoruz. Belki ben kazanr buradan çkarm fakat geriye dier arkadalarm kalyor en azndan onlara bir ey yapsnlar.