DYARBAKIR- Diyarbakr GAP Uluslararas Tarmsal Aratrma ve Eitim Merkezinde (UTAEM) kurulan iklim odalar sayesinde budayn slah süresi 15 yldan 5 yla düecek.
Sanayi ve Teknoloji Bakanl Kalknma Ajanslar Genel Müdürlüünün Kalknma Ajanslar Kovid-19 ile Mücadele ve Dayankllk program kapsamnda GAP UTAEM tarafndan Tohumluk Üretiminde Sürdürülebilir Salgn Yönetim Sistemi Kurulmas projesi hazrland.
Proje dorultusunda GAP UTAEMde tarmsal tohumlarn hzl bir ekilde slah edilerek yeni çeitlerin gelitirilmesi için 3 iklim odas oluturuldu.
Karacada Kalknma Ajansnn mali desteiyle, tüm olumsuz koullardan arndrlm, nem, k ve scakln ayarlanabildii iklim odalarnda uzmanlar eliinde slah çalmalar yürütülüyor.
Bu sayede arazi koullarnda buday çeidine göre 15 ylda gerçekletirilen slah çalmalar artk 5 ylda sonuçlanabilecek.
Odalarda 21 saat led k altnda ve 25 santigrat derece kl periyotta, 3 saat karanlk ve 18 santigrat derecede yetitirilen bitkiler, 50 ila 80 gün aralnda hasat edilebilecek.
- Bir yl içerisinde 5 hasat
Karacada Kalknma Ajans Genel Sekreteri Dr. Hasan Maral, ajans olarak 2009 ylndan bu yana Diyarbakr ve anlurfann ekonomik ve sosyal kalknmas adna birçok projeye destek verdiklerini söyledi.
Ajansn yürüttüü mali destek programlaryla özellikle sanayi alt yapsnn iyiletirilmesi ve bölgede potansiyel barndran yerel ürünlerin çoaltlmasndan pazara sunulmasna kadar birçok alanda hem teknik hem de uygulamaya yönelik proje destekleri verdiini aktaran Maral, söz konusu iklim odalarnn da uygulamaya dönük bir proje olduunu ifade etti.
Maral, Kovid-19un 2020 ylnn Mart ayndan itibaren Türkiyede görülmesiyle Kalknma Ajanslar Genel Müdürlüü koordinasyonunda hzl bir aksiyon aldklarn ve bu kapsamda Kalknma Ajanslar Kovid-19 ile Mücadele ve Dayankllk programn uyguladklarn ifade ederek, bunun özel nitelikli bir mali destek program olduunu vurgulad.
Bu çerçevede salgnn etkilerini minimize edecek, kurumlardan gelecek proje paketlerini destekleme karar alndna iaret eden Maral, bu kapsamda GAP UTAEMin sunduu projenin kabul edilerek desteklendiini bildirdi.
Salgnn dünyada yaygnlamasyla birçok ülkenin farkl tedbirler aldna ve tedarik zincirinde krlmalarn yaandna dikkati çeken Maral, öyle konutu:
Ülkeler gda güvenliini kendi ölçeklerinde güvence altna alabilmek için deiik stratejiler gelitirdi. Özellikle ülkemizde ithal tohumluk temini noktasnda skntlar yaanmaya baland. Kendi gda güvenliimizi salama, temin altna alma anlamnda bu projenin çok önemli olduunu gördük. Tesis hem yerli ve milli tohum üretimini artracak hem de Türkiyede yerli ve milli tohum kullanm orann artrm olacak. Ayn zamanda da bamllktan bizi kurtard gibi slah sürelerinin de ciddi anlamda dümesine katk sunacak. çünkü burada doaya uyarlanm iklim koullarnda 50 gün gibi ksa bir periyotta bir elit tohumluu hasat edebilecek duruma geliyoruz ve bu bir yl içerisinde 5 hasat gibi ciddi bir oran demek.
Maral, iklim odalarnda sadece tahl ve baklagiller deil ayn zamanda baka ürünlerin de slah edilebileceini aktard.
- Ülkemiz tarmna çok büyük katklar salayacak
GAP UTAEM Müdürü Mehdi Sümerli de bitkisel üretimde tedarik zincirinin en önemli halkasnn tohumluk üretimi olduunu ve bu tohumluklarn hzl bir ekilde üretilmesi gerektiini söyledi.
Projeyi, salgn nedeniyle bölgede ve Türkiyede gda tedarik zinciriyle ilgili oluabilecek olumsuz etkileri minimize edebilmek ve yeni yaklamlar gelitirmek amacyla hazrladklarn belirten Sümerli, Odalarda, özellikle tohumluk üretiminde ileride yaanabilecek skntlar bertaraf edebilecek bir ortam var. Hem i gücünden hem zamandan tasarruf salanacak hem de ksa sürede neticeye varlmas salanacak. klimlendirme odalarmz hem bölgemiz hem de ülkemiz tarmna çok büyük katklar salayacak. diye konutu.
Islah çalmalarnda yer alan mühendislerin açk alanda zorluklarla karlatklarn anlatan Sümerli, az sayda tohumu olan genetik potansiyeli yüksek endemik bitkilerin arazi koullarnda çoaltlmasnn don, sel yangn, dolu, ar ya gibi baz doal risklerinin bulunduunu bildirdi.
Sümerli, bu tür tehlikelere maruz kalnmas sonucu emeklerin boa gitmesinin de söz konusu olduunu aktararak, Ama burada kontrollü artlarda, herhangi bir tehlikenin olmad, her eyin kontrol altnda olduu, scaklk, nem ve n tamamyla kontrol edilebilecei bir üretim yaplacak ortam mevcut. dedi.
klim odalar son teknolojinin kullanld tamamyla kontrollü artlarda slah çalmalar ve üretimin yaplabildii odalardr. diyen Sümerli, çiftçilerin artk 15 yl beklemek yerine 5 ylda istedii çeide ulaabileceini kaydetti.
Sümerli, ksa sürede çok daha verimli çeitler elde edileceini dile getirerek, Bütün bu çalmalar çiftçimizin çok daha verimli çeitlere ulamasn salamak, çiftçinin ekonomik seviyesini yükseltecek çalmalara vesile olmak için. eklinde konutu.
- Islah çalmalarna hz katacak
GAP UTAEMde ziraat yüksek mühendisi Mustafa Okan, bölgeye ait yllardr çiftçi elinde tarm yaplan 110 yerel makarnalk köy çeidi üzerinde çaltn söyledi.
Yaplan çalmayla bölgenin temel sknts olan scaklk stresinden kaynaklanan verim kayplarnn önlenmesinin amaçlandn aktaran Okan, scaklk stresine dayankl olduunu tespit ettikleri köy çeitlerini melezleme çalmalarnda kullanacaklarn belirtti.
Okan, Eer bu çalmay arazi artlarnda yapm olsaydm iki yl sürecekti. çalmay iklim odasnda yaptmz için 2 ay gibi ksa bir süre zarfnda scaklk stresine maruz brakarak dayankl genotipleri tespit edebileceiz. ifadelerini kulland.