UNESCO Dünya Miras Geçici Listesinde bulunan dünyann en eski yerleim bölgelerinden Harran Ören Yerinde, 12. yüzyla ait medrese kalntlar ortaya çkarld.
Harran Üniversitesi Arkeoloji Bölümü ve Harran Ören Yeri Kaz Bakan Prof. Dr. Mehmet Önal, Kültür ve Turizm Bakanlnn finansman, anlurfa Valilii, anlurfa Müze Müdürlüü koordinasyonunda Türk Tarih Kurumu Bakanl, anlurfa Büyükehir Belediyesi, Harran Üniversitesi ve Harran Kaymakaml desteiyle ören yeri kazlarn 8 yldr yürüttüklerini belirtti.
Harrann dünyann en eski yerleim birimlerinden birisi olmas dolaysyla tarih kitaplarnda skça anlatldn ve ilçenin bilinmeyenlerinin de gün geçtikçe ortaya çkarlmaya balandn aktaran Önal, bu yl ki kazlarda cadde, antsal bir kap ve medrese gibi önemli kalntlara ulatklarn ifade etti.
Önal, dönemin önemli isimlerinden Battani ve Sabit Bin Kurre gibi 300ün üzerinde bilim insannn bulunduu Harranda, bilimsel çalmalara ilikin ilk arkeolojik verilere Ulu Cami ve çar Hamam kalntlarnda ulatklarn anmsatt.
HARRANIN BLNEN MEDRESESNN BRNE RASTLADIK
Bu yl ki çalmalarda ilk kez üniversite yapsyla karlatklarn dile getiren Önal, öyle konutu:
çalmalarda Zengiler dönemine ait olduunu arkeolojik verilerle tespit ettiimiz bir medrese bulundu. Daha önceleri Harrann 5 medresesi olduu biliniyordu. lk kez Harrann bu bilinen medresesinin birine rastladk. Toprak üstünde 24 oda belirledik. u anda 5 oda ile medresenin antsal kapsn tamamen, revakn ise ksmen aça çkardk. Ayn zamanda hemen o odalarn yannda mutfak var, geni ocaklar ve tandrlar olan. Oradan da anlyoruz ki bu mutfak çok kiiye hizmet veriyor. Mutfan dier özellii, ocak ve tandrlarn içerisinde küçükba hayvan kemikleri youn bir biçimde var. Dolaysyla burada yemein hazrland, Moollarn ehri ele geçireceine iyice kanaat getirildiinden yemek yenmeden, ocakta braklarak can havliyle buradaki insanlarn ehri terk ettiini de bize gösteriyor. Antsal kaps ve revaknn bir ksm meydana çkt. Kazlar devam ediyor. Bu yap yaklak 80 metre geniliinde bir ölçüye sahip.
Önal, u ana kadar elde edilen malzemelerden medresenin 12. yüzyla ait olduunu belirlediklerini, bölgedeki kaz çalmalarnn tamamlanmasyla medrese hakknda daha fazla bilgiye ulaacaklarn ifade etti.
DÜNYANIN LK ÜNVERSTES HARRANDA
Harran Kaymakam Cihat Koç ise Harrann gelecei geçmiinde sakl sloganyla hareket ettiklerini, bu geçmii gelecee aktardkça Harrann önünün de o kadar açlacan söyledi.
Harrandaki bilimsel eitimin tarihinin milattan önce 3 binlere uzandn aktaran Koç, astronomi, matematik, felsefe ve ilahiyat gibi birçok alanda çalmalarn yapldn belirtti.
Koç, Harrann bilimde ve bilimsel eitimde dünyaya öncülük etmi bir yer olduuna iaret ederek, Bu yl yaplan çalmalarda, anlan 5 büyük medresenin, 5 büyük üniversite kampüsünün ilkini aça çkarm bulunuyoruz. dedi.
Tarihsel metinlerde geçen, seyyahlarn yazdklar ifadeleri artk bir gerçeklik olarak Harrana gelecek misafirlere sunacaklarn anlatan Koç, unlar kaydetti:
Bahsettiimiz yer öyle küçük bir yer deil, ayn anda 300 bilim insannn eitim verdii bir yerden bahsediyoruz. Binlerce örencisi olan büyük bir üniversite kompleksi. Tabi tarihte anlan birçok okul var, eitim verilen birçok yer var. Her okula ya da her eitim verilen yere buras dünyann ilk üniversitesidir de dememiz mümkün deil ama Harran için bu bir reel gerçeklik. Dünyann ilk üniversitesi Harranda. Bu üniversitenin bütün kalntlarn aça çkarma yolunda ciddi anlamda bir çalma yapyoruz. nallah yakn zamanda bilimsel metinlere de son yaplan çalmalar hocalarmz aktaracaktr.