nsan tüketimi için üretilen gdalarn ata dönümesi, sadece gdalarn deil ayn zamanda üretim ve tüketim döngüsü sürecinde harcanan zaman, enerji, emek, para ve doal kaynaklarn israfna da yol açyor. Restoranlarda oluan gda atklarnn belirlenmesi için birinci ve ikinci snf restoranlarda aratrma yapld. Aratrmada, en çok atk oluturan besin grubu da incelendi. Sonuçlar, yüzde 68 orannda sebzelerin mutfakta atk oluturduunu ortaya koyarken, bunu etler ve ekmek grubu, dondurulmu gdalar, kahvaltlk ürünler, mezeler takip etti. Aratrmay yapan Ar. Gör. Emel çiriolu, Sebzelerin en çok atk olduunu düündüümüzde Türkiyede her yl 49 milyon ton sebze ve meyve üretiliyor. Bu üretime bakldnda ise meyve ve sebzelerin yalnzca yüzde 52si sadece tüketicilere ulaabiliyor. Kalan ksm ise gda tedarik zincirinde kötü koullara maruz kalmas sebebiyle yaklak yüzde 25 ila yüzde 40 arasnda bir israfa urad tahmin ediliyor diye konutu.
ÜRETLEN GIDALARIN ÜçTE 1 SRAF OLUYOR
Gda atklarnn küresel bir problem olarak her geçen gün artmaya devam ettiini dikkat çeken çiriolu, Dünyada üretilen gdalarn üçte 1i daha tüketiciye ulamadan israf oluyor. Kii ba gda atnn 100 kilogramlara kadar ulamas anlamna geliyor dedi. Dünyada yüzde 14lük bir oran hizmet sektörünün oluturduunu söyleyen çiriolu, aratrma ile ilgili detaylar hakknda, Aratrmada, gda atklarnn en çok olutuu bölümler satn alma ve depolama, mutfak ve servis aamas olmak üzere 3 birimde ele aldk. En çok mutfak ve servis bölümünde atklarn olutuunu ortaya koymu olduk ifadelerini kulland.
SERVSTE YÜZDE 79 ORANINDA ATIK OLUUYOR
çiriolu, Servis bölümünde yüzde 79 orannda atklarn olutuunu gördük. Mutfakta, hazrlk aamasnda ve piirme aamalarnda ise yaklak yüzde 38lik bir oranda gda atklar oluuyor diye konutu.
YIKAMA, DORAMA, AYIKLAMA LEMLERNE DKKAT
Mutfakta en çok atk oluturan ürünün sebzeler olduunu hatrlatan çiriolu, ykama, dorama, ayklama gibi ilemlere dikkat edilmesi gerektiine dikkat çekerek, Burada birçok kayba neden oluyor. Yaplan aratrmalara göre bu ilemlerin makineler ile yapldnda yüzde 10luk bir atk oran oluurken, el ile yapldnda yüzde 45lere kadar atk oran çkyor. Bu balamda teknolojik aletlerin mutfakta kullanlmasna önem verilmesi gerekiyor dedi.
LETMELERE ATIK ETM ÖNERS
çiriolu, iletmelerin atk eitimi almalar gerektiine dikkat çekti. Atk önlemek için en bata kaynak azaltma ve önleme yöntemine gidilmesi gerektiini dile getiren çiriolu, Bu aamalar gerçeklemedii takdirde atklarn deerlendirilmesi için hayvan barnaklarna yönlendirilmesi, komposto üretimine yönlendirilmesi veya gda bankalarna yönlendirilmesi söz konusu. Kamu kurum ve kurulularnn aradaki koordinasyonu salamak için çalmalar yapmalar gerekiyor. Bu koordinasyon salandnda hem atklar kaynanda azaltlm hem de azaltlamyorsa bile en azndan son kullanma tarihi yaklam ürünler veya hiç el dememi ürünlerin gda bankalarna yönlendirilmesi veya müterilerin tabaklarnda kalan atklarn hayvan barnaklarna iletilmesi ya da doal gübre elde edebilmek için komposto üretimine yönlendirilmesi söz konusu olabilir. Böylece mutfaktan çkan her atn çöpe gitmeden tekrar mutfaa kazandrlmasyla sürdürülebilir bir üretim anlay benimsenmi olacaktr diye konutu. çiriolu, müterilerin de iletmeler tarafndan bilgilendirilmesi gerektiini sözlerine ekledi.
ARTA KALAN YYECEKLER SRAF ETMYORUZ
Restoran iletmecisi ise en çok atn çorba ve sulu yemeklerde olduuna dikkat çekerek, Müteri potansiyeline göre daha çok atmz çkyor ve buna göre deerlendirmemizi yapyoruz. htiyaç sahipleri olduunda onlara vererek deerlendiriyoruz. Aldmz ürünlerde de belli bir kapasitenin dna çkmamaya özen gösteriyoruz. Sebze için günlük ve taze ürün kullanmaya dikkat ediyoruz ifadelerini kulland.
Arta kalan yiyecekleri israf etmemeye özen gösterdiklerine dikkat çeken bir baka iletmeci de, ler çok fazla youn olduunda hiçbir ürün atk olmuyor. Hafta sonu kaldnda da sokak hayvanlarna veriyoruz. Bazen ihtiyaç sahipleri geliyor. Domates, turu, soan bolca kullanyoruz ama onlar arta kalmyor. Günlük ve taze aldmzdan dolay kendimize göre alyoruz.htiyacmz olduu kadar aldmz için israf etmiyoruz dedi.