çözüm Süreci ile başlayan çatışmasızlık döneminde Doğu ve Güneydoğu Anadoludaki illerde ekonomi başta olmak üzere her alanda olumlu gelişmeler yaşanırken, yeniden çatışmalı sürece girilmesiyle barış süreci akamete uğrarken, bölgede sosyo-ekonomik ve kütürel kayıplar yeniden başladı.
çözüm Süreci ile huzur ve güven ortamına kavuşan Doğu ve Güneydoğu Anadoluda devletin yaptığı düzenlemeler, reformlar, yatırımlar ve verdiği teşvikler sayesinde eğitim, ekonomi, sağlık, turizm, tarım ve hayvancılık başta olmak üzere her alanda büyük bir değişim ve gelişim yaşandı. Son 10 yılda temel hak ve özgürlükler alanında gerçekleştirilen reformlar ve ardından uygulamaya geçirilen çözüm Süreci, 30 yıl olağanüstü şartların hüküm sürdüğü Doğu ve Güneydoğu Anadolunun adeta çehresini değiştirdi.
çatışmalı ortam nedeniyle yatırımların yapılamadığı bölgede, çözüm Sürecinin getirdiği huzur ve güven ortamı sayesinde ekonomik kalkınmayı sağlayacak yatırımlara hız verildi; kısa sürede ekonomiden turizme, eğitimden sağlığa kadar her alanda büyük gelişme yaşandı.
- Yatırımcı sıraya girdi
Huzur ve güvenin sağlanmasıyla girişimcilerin yoğun talebi nedeniyle organize sanayi bölgelerinde (OSB) doluluk yüzde 100e ulaşınca sırada bekleyen yatırımcılar için Diyarbakır, Batman, Mardin, Şanlıurfa ve Adıyaman başta olmak üzere çok sayıda ilde yeni sanayi bölgeleri kurulmaya ve ilave etaplar oluşturulmaya başlandı.
çözüm Sürecinden önce 50 fabrikanın bulunduğu Batman OSBde 75 fabrika faaliyetini sürdürürken, 200 girişimci de yatırım yapmak için arsa tahsisi bekliyor.
Diyarbakır OSBde son 2 yılda yapılan yatırımda yüzde 50 artış olurken, 100 girişimci fabrika kurmak için OSBye ilave alanın dahil edilmesi için gün sayıyor. Doluluk oranı, Diyarbakır ve Batman gibi yüzde 100 olan Mardin OSBde ise fabrika kurmak isteyen 170 yatırımcı arsa tahsisini bekliyor.
Sürece destek amacıyla Haziran 2012de yürürlüğe giren Yeni Teşvik Yasası ile 6. bölge kapsamındaki Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerine yönelik yatırımlara önemli destekler sağlandı. 15 ilde gerçekleştirilmesi planlanan sabit yatırımların tutarı, 2010-2014 Eylül döneminde yabancı yatırımlar dahil 2,3 katına çıkarak 3 milyar 473 milyon liraya yükseldi. Aynı dönemde söz konusu yatırımlar çerçevesinde öngörülen istihdam da yüzde 24 artışla 13 bin 741 kişiye ulaştı.
- İhracat 10 milyar doları aştı
çözüm Süreci ile bölgeye yönelik yatırımcı ilgisi artarken, Doğu ve Güneydoğunun ekonomisindeki hareketlilik ihracat rakamlarına da yansıdı. Türkiye İstatistik Kurumunun verilerine göre, bölge illerinin ihracatı 2012de 9 milyar dolar seviyelerinde iken geçen yıl sonu itibarıyla ihracat yüzde 17 artışla 10,4 milyar dolara yükseldi.
Bu dönemde, Doğu Anadolu Bölgesindeki 14 ilin ihracatı yüzde 33 artışla 927 milyon dolardan 1,2 milyar dolara, Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki 9 ilin ihracatı da yüzde 14 artışla 8,1 milyar dolardan 9,2 milyar dolara çıktı. Bölge ekonomisinde en dikkat çekici gelişmelerden biri, 2012 yılına kadar hiç ihracat yapamayan Tuncelinin, 2014 sonu itibarıyla 328 bin dolarlık ihracat rakamına ulaşması oldu.
- Yaklaşık 188 bin kişi köye dönüş yaptı
Uzun yıllar devam eden şiddet olayları nedeniyle köyünden göç etmek zorunda kalan 386 bin 360 kişiden 187 bin 861i Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesinden (KDPR) sağlanan destekle topraklarına geri dönüş yaptı.
Adıyaman, Ağrı, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Vanda çatışmalı dönemde 386 bin 360 kişi terör ve güvenlik kaygılarıyla yaşadıkları köylerden göç etmek zorunda kalırken, KDPR kapsamındaki destekle 28 bin 384 haneden 187 bin 861 kişinin köyüne dönüşü sağlandı.
- Tarım ve hayvancılık gelişti
Türkiyenin toplam 14,6 milyon hektar mera varlığının yaklaşık yarısına yakınının yer aldığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 3 milyon 500 bin hektarlık mera, yaylak ve kışlak alan etap etap kullanıma açıldı.
Kaotik ortam nedeniyle önceden hayvancılığın bitme noktasına geldiği bölgede, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının çiftçilere sunduğu teşvikler ile çözüm Süreci kapsamında yayla ve meraların kullanıma açılması ve köye geri dönüş, hayvan varlığının artmasını sağladı.
- Turist rotasını Doğuya çevirdi
1980li yılların başında turizm potansiyeli açısından Türkiyede adından söz ettiren ancak aradan geçen sürede yaşanan terör olaylarının gölgesinde kalan bölge, süreçle yeniden kültür ve inanç turizminin merkezi olma yolunda önemli adımlar attı.
Güvenlik gerekçesiyle ziyaret edilemeyen Doğu ve Güneydoğudaki tarihi ve doğal güzellikler, sürecin ardından ilgi çekerken, binlerce turist adeta bölgeye akın etti.
Yoğun talebi gören girişimciler, açtıkları tesislerle canlanan turizm sektöründe binlerce kişiyi de kısa sürede istihdam etti. Diyarbakıra son 2 yılda gelen yabancı turist sayısında yüzde 130, yerli turist sayısında ise yüzde 35lik artış gerçekleşti. Mardinde geçen yıl konaklayan turist sayısı 400 bini aşarken, günübirlik gelen turistlerle bu sayı 1 milyona ulaştı.
Kültürel turizmdeki atak
Daha önce terör olayları yüzünden silah seslerinin duyulduğu bölgedeki dağlar, huzur ortamında spor etkinliklerine ev sahipliği yapmaya başladı. Şırnak, Siirt, Hakkari ve Tuncelide yamaç paraşütü, rafting ve doğa yürüyüşü başta olmak üzere çok sayıda spor etkinliği düzenlendi.
Adı yıllarca çatışmalarla gündeme gelen Şırnakın Beytüşşebap ilçesindeki Kato Dağında uçurtma şenliği gerçekleştirildi.
Silopi Kaymakamlığının AB desteğiyle hayata geçirdiği Gençler İçin çözüm Zamanı Projesi kapsamında Polonya, Tunus, Gürcistan, İtalya ve Ukraynadan Şırnaka gelen 35 üniversite öğrencisi, Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünce düzenlenen Barışa Dönen Pedallar etkinliğinde Cudi Dağı eteklerinde bisiklet turu attı. çözüm Süreci ile Mardin, Diyarbakır, Batman ve Vanda ulusal ve bölgesel kategoride spor organizasyonları düzenlendi.