UNESCO Dünya Kültür Miras Listesinde yer alan 5 bin 200 metre uzunluundaki Diyarbakr Surlarndaki tahribatlar önlenemiyor. Restorasyon çalmalarna ramen tarihi surlarn duvarlarndaki talarn defineciler tarafndan sökülerek tahrip edilmesi, madde bamllarnn snmak için burçlarda ate yakmas, yklan gecekondulardan çkarlan tellerin bakrlarnn çkarlmas için baz kiilerin sur diplerinde yakt ate nedeniyle çkan isin duvarlara yaparak yapya telafisi zor zararlar vermesi tepkilere neden oldu.
YASAL LEM BALATILACAK
Diyarbakr Rölöve ve Antlar Müdürü Cemil Koç, restorasyon çalmalar sürerken bu tür olumsuz manzaralarla karlatklarn ifade ederek, öyle konutu:
Burcun içerisinde özellikle madde bamllarnn snmak için ate yaktklarn görmekteyiz. Bunun dnda ayrca defineciler tarafndan yap duvarlarna, nilere zarar verildiini tespit etmi durumdayz. Burada özellikle sur talarnn söküldüü ve tahribatn meydana geldiini görüyoruz. Bununla ilgili yasal ilem balatlacak. Genelde çok fazla karlatmz bir durum deil. Baz dönemlerde özellikle younlatn görüyoruz. Ancak bu tür müdahaleler yap içerisinde hzl tahribatlara da sebebiyet veriyor. Bilinçsiz olarak yaplan bu tür tahribatlar Vandalizm olarak nitelendirdiimiz insan eliyle yaplan tahribatlar. Burçlarn içerisinde hiçbir ekilde, hiçbir deerli madene, herhangi bir defineye bugüne kadar rastlamadk. u an 34 burçta restorasyon çalmalar devam ediyor.
RESTORASYON SÜRERKEN
2020 ylndan beri devam ettirdiimiz restorasyon çalmalarnda da böyle bir eye kesinlikle denk gelmedik. Surlarda ve burçlarda, duvarlarnda herhangi bir hazine, herhangi bir define yok. Bunu herkes böyle bilsin. Buna dayanarak sur duvarlarna, burçlarna zarar vermeye kalkmasnlar. Bunun yasal olarak da ciddi anlamda yaptrmlar var. Restorasyon çalmalar daha bitmeden uyuturucu madde bamllar ve kendini bilmez birtakm insanlar tarafndan yaklan ate neticesinde sur duvarlarnda ciddi anlamda bir kararma ve islenme meydana gelmi durumdadr. Bu bölgede gecekondularn ykm gerçekletirildi. Ykmdan sonra birtakm insanlar geri dönüüm malzemesi olan elektrik kablolarnn içerisindeki bakr çkarmak amacyla da duvar diplerinde ate yakmlar.
TEMZLENMES çN
Tarihi korumann her vatandan asli görevi olduunu kaydeden Koç, Burada her Diyarbakrlnn aln teri var. Yaklan ate neticesinde gözenekli olan talarn içerisine ve ara derzlere sinmi durumda. Bunlarn temizlenmesi için ciddi anlamda bir müdahale gerekiyor. Yaplan müdahaleler de ister istemez sur duvarlar üzerinde bir anmaya, bir bozulmaya sebebiyet verebiliyor. Hem maliyetli hem de zahmeti bir ura gerektiriyor. Bir savunma yaps olan Diyarbakr Kalesi ve surlar tarih boyunca Diyarbakr ve Diyarbakrly korudu. Ancak günümüze gelindiinde artk suru ve kaleyi korumak Diyarbakrlnn asli vazifesidir. Bizler bunu korumakla mükellefiz ifadelerini kulland.