Geri Dönüüm ve Kazanmclar Dernei (GEKADER) istatistiklerine göre, son yllarda Türkiyede geri dönüüm konusunda artan hassasiyet, Paris klim Anlamasnn onaylanmasyla yeniden gündeme geldi.
Enerjiden ulama, kentlemeden sanayiye tüm sektörleri ilgilendiren ve i yapma biçimlerini deitiren Paris klim Anlamasnn amaçlar arasnda geri dönüüm de özel bir yer tutuyor.
Türkiyede balatlan Sfr Atk Projesi sonras yüzde 13 olan geri kazanm oran yüzde 22,4e çkt. Bu rakamn Paris klim Anlamas sonras hzlanmas bekleniyor. Özellikle plastik geri dönüümündeki hassasiyetin artmasyla en yüksek dönüüm orannn bu alanda olmas hedefleniyor.
Paris klim Anlamasyla Türkiye, 2053te net sfr emisyona ulamay hedefliyor. Plastik atklarn dönütürülmesi ve irketler tarafndan dönütürülmü ham maddeden üretilen ürünlerin kullanmasnn da bu hedefe katk salayaca belirtiliyor.
Bu kapsamda, Türkiyenin halihazrda yllk geri dönüümünü gerçekletirdii plastik atk miktar 1,1 milyon tonu buluyor.
Cirosu 1 milyar dolar bulan ve 350 bin kiiyi istihdam eden sektörde 1.300 iletme faaliyet gösteriyor. Sektör, yapt geri dönüümle yllk 1 milyar dolardan fazla ithalatn engellenmesini salyor.
GER DÖNÜTÜRÜLMÜ PLASTK HAM MADDESNE NANILMAZ BR TALEP VAR
Geri Dönüüm ve Kazanmclar Dernei Bakan Fatih Eren, AA muhabirine konuya ilikin yapt açklamada, geri dönütürülmü plastiin otomotivden beyaz eyaya, ambalajdan tarma, elektrik-elektronikten tekstil ve inaata kadar hemen her sektörde kullanldn, insanlarn günlük hayatta bunu fark edemese de yaamn bir parças haline geldiini söyledi.
Geri dönüüm konusunun artk çok önemli bir hale geldiini aktaran Eren, büyük irketlerin tedarikçilerine, geri dönütürülmü ham madde kullann demeye baladn söyledi.
Artk büyük tekstil oyuncularnn dahi ürünlerinde dönütürülmü polyester kullanmaya baladn dile getiren Eren, u anda geri dönütürülmü ürünlerden elde edilen plastik ham maddesine o kadar çok ihtiyaç var ki sektör bunu karlayamaz duruma geldi. Özellikle polyester ve pet tarafnda irket politikalar gereince dönütürülmü plastiin kullanmnn artmasnn devam edeceini düünüyoruz. diye konutu.
Eren, u anda dönütürülmü pet fiyatnn orijinal ham maddeyle ayn olduunu kaydederek, Yani ikinci kalite geri dönütürülmü pet ham maddesi orijinal ile ayn. Bir-iki yl sonra ikinci kalite yani dönütürülmü ham maddenin fiyat orijinalini geçecek. çünkü inanlmaz bir talep ve zorunluluk var. Yani burada irketlerin kendi inisiyatifiyle koyduu kurallar var özellikle. ifadelerini kulland.
Plastiin geri dönütürülme saysnda snr bulunmadn dile getiren Eren, çerisine yüzde 10, yüzde 15 orijinal ham madde katarak istediiniz kadar dönütürüp kullanabilirsiniz. Defalarca tekrardan geri dönütürebilirsiniz. Snr yok. Dolaysyla geri dönüüm gelecein en iyi sektörlerinden olacak. açklamasnda bulundu.
TÜRKYE çÖP DEL HAM MADDE THAL EDYOR, BUNU çN DE ABD DE YAPIYOR
Fatih Eren, Türkiyenin geri dönüüm için yurt dndan ithal ettii atklara yönelik eletirilerin haksz olduunu savunarak, sözlerini öyle sürdürdü:
Burada aslnda bir katma deer üretiliyor. çöpü deil plastik atklar alyoruz. çöp diye tabir edilen ey aslnda bizim ham maddemiz. Artk bunun literatürü de deimeli. Seçilmi ambalaj atklarnn ithalatn yapyoruz. Yanl yaptmz hiçbir ey yok. Oluturulmaya çallan alg ise tam tersi. Bu atk ithalatn çin de ABD de yapyor. Hatta Avrupann bütün atklar u anda ABDye gidiyor. Orada bu sektöre çok ciddi yatrm var.
Eren, Türkiyenin 2 birime ald plastik at dönütürüp 5 birime sattn kaydederek, Türkiyenin ithal ettii hurda plastiin tonu 400 dolar. Ama orijinal ham maddenin fiyat 2 bin dolar. 400 dolara getirdiimiz malzemeyi dönütürüp 1.000 dolara satyoruz. Biz bu malzemeyi getirmezsek 2 bin dolarlk orijinal madde alnacak. 1.600 dolar ülkemizde kalyor. diye konutu.
DÖNÜTÜRÜLMÜ PLASTKTEN MAMUL HRACATI 1,2 MLYAR DOLARA ULATI
GEKADAR Bakan Eren, çevre, ehircilik ve klim Deiiklii Bakanlnn atk ithal eden firmalardan teminat mektubu aldn, bu konuda suistimal olursa ciddi cezalarn uygulandn belirterek, lisansl ve sertifikal firmalarn ithalat yapabildiini bildirdi.
Plastik hurda ithalatnn abartld kadar yüksek olmadn, son 3 ylda rakamlarn çok az arttn ve 2020de 127,7 milyon dolara ulatn ifade eden Eren, ancak geri dönütürülmü plastikten mamul ihracatnn yüzde 57 artarak 1,21 milyar dolara yükseldiini söyledi.
Eren, u anda gelimi ve gelimekte olan tüm ülkelerin bu konuya eilmeye baladn kaydederek, nann bir süre sonra istesek de plastik hurda ithal edemeyeceiz. çünkü kimse kimseye bu at satmayacak, herkes birbirinden almak isteyecek. çünkü bütün dünya o tarafa gidiyor. dedi.
Hurda plastik ham maddenin çeitli mamullere dönütürülerek Türkiyede 3,5 kat katma deerle kullanma sunulduunu aktaran Eren, ayn zamanda tüm dünyaya ihraç edildiini ifade etti.
PLASTK HAM MADDE THALATINDAK DIA BAIMLILII AZALTMAYI HEDEFLYORUZ
GEKADER Bakan Eren, Türkiyede geri dönüüm anlaynn istenilen seviyede olmadn, bu konuda daha hem bakanlk hem de belediyeler nezdinden çok çalma yaplmas gerektiini belirterek, istenilen ilerlemenin salanmas halinde dönüümün ekonomiye katksnn inanlmaz olacan söyledi.
Her çöp kutusunun yannda bir toplama-ayrtrma seçeneinin ve ambalaj atlabilecek noktann olmas gerektiini dile getiren Eren, buna ramen plastik geri dönüümündeki kaybn dier sektörler kadar olmadn bildirdi.
Eren, Türkiyenin ciddi cari açk verdii plastik ham madde sektöründe yüzde 80 ithalata bal olduunu kaydederek, u bilgileri verdi:
Plastik geri dönüüm sektörü 2030 yl itibaryla plastik ham madde cari açn yüzde 36 azaltma potansiyeli sunuyor. 2050de güncel fiyatlarla plastik geri dönüüm sektörünün küresel pazar büyüklüünün 900 milyar dolar olmas bekleniyor. Türkiye, mevcut büyümesini sürdürürse 2025te 3,2 milyar dolar, 2050de ise 63 milyar dolarlk bir sektöre kavumu olacak. stihdam dostu sektörümüz, sokak toplayclar ve fabrikalar dahil edildiinde halihazrda 1 milyondan fazla kiiye i imkan salamaktadr.