Uzmanlar, ABD Bakan Donald Trumpn Golan Tepeleri üzerinde srailin egemenliini ABDnin resmen tandn ilan eden kararnn, uluslararas hukuk ve Birlemi Milletler (BM) ilkelerine aykr olduu deerlendirmesinde bulunuyor.
Uzmanlar, ABDnin Suriye topra olan Golan Tepeleri üzerindeki srailin egemenliini tanmasna yönelik kararnn hukuki, stratejik ve bölgesel açdan etkilerini AA muhabirine deerlendirdi.
Emekli Büyükelçi Ouz çelikkol, Bu karar yapl itibaryla ve zamanlamas bakmndan daha çok srail ve ABDdeki iç politika gelimelerinin bir sonucu olduu izlenimini yaratyor. diye konutu.
Trump yönetiminin uluslararas hukuka aykr bir karar vererek ABDnin yllardr Golan Tepeleriyle ilgili tutumunu deitirdiini vurgulayan çelikkol, 1981de srail buray ilhak ettiinde BM Güvenlik Konseyi (BMGK) alnan bu karar geçersiz sayd. ABD ise bu kararn çkmasna o dönemde engel olmad. dedi.
çelikkol, kararn uluslararas hukuk ve BM ilkelerine aykr olduuna iaret ederek, Bu kararn kuvvet kullanarak toprak ilhak edilmesi yönündeki eilimleri güçlendirici bir yönü var. ifadesini kulland.
BMGK kararlarnn herkes için balayc olduunu ve BMnin temel ilkelerinden birinin ise kuvvet kullanarak toprak ilhak etmeyi geçersiz saydn belirten çelikkol, Maalesef bu karar hem genel uluslararas hukuk ilkelerine aykr hem de kuvvet kullanarak toprak elde etme kuralna aykr. eklinde konutu.
KARAR GAYRMERU BR DAVRANI
Bahçeehir Kbrs Üniversitesi Öretim Üyesi Prof. Dr. Nurin Ateolu Güney, ABDnin Golan Tepeleriyle ilgili ald karar, Uluslararas hukuk ve BM kararlar bakmndan gayrimeru bir davran. olarak yorumlad.
Golan Tepelerinin yer ald bölgenin stratejik önemine iaret eden Güney, Kararla, srailin 1967 savanda askeri gücü nispetinde igal ettii topraklar, ABDnin desteiyle kendisine katmas söz konusu oldu. ABDnin Kuzey Afrika ve Orta Dou dediimiz, aslnda Akdeniz politikasn yanstan bir karar oldu. Geçen ay ABD Dileri Bakan Mike Pompeo, ABD için Akdeniz stratejik önemde yeni bir cephe. demiti. Bu, ABDnin Orta Douya yönelik srailin güvenliini de önceleyen yeni dizayn parçasnn bir admdr. dedi.
Güney, bu kararla Suriyenin toprak bütünlüünün parçalandn vurgulayarak, sözlerini öyle sürdürdü:
Bu balamda dün Krm kendisine ilhak eden Rusyay ikayet edenler, bu davran karsnda nasl bir argümanla ortaya çkacaklar? Bölgede zaten pek çok sorun var. Suriye bata olmak üzere Orta Doudaki halklarn haklarn hiçe sayan ve Suriye halknn bir toprak parçasn uluslararas itirazlara ramen ilhakn kabul eden ABDnin çok ciddi ve tehlikeli bir oyunu sahneye koyduunu düünüyorum. Bu gidi Orta Douya daha fazla kan ve scak çatma getirecek.
Bu durumun ABDnin istedii bir ey olduunu savunan Güney, öyle devam etti:
ABD, Orta Douda merkezi hükümetlerin çöktüü, küçük parçalara ayrld ve pazarlk gücü kalmayan bu birimleri yönetecek bir düzen aryor. srail özelinde deerlendirdiimiz zaman ise srailin Orta Doudaki davranlar zaten pek çok BM kararna ramen oldu. Biraz da bunun verdii bir öz güven var. imdi de ABDyi arkasna alarak bir oldubittiyle büyük srailin önünü açmaya çalyor. Bu gidiata uluslararas toplumun dur deme zaman geldi geçiyor. Aksi takdirde bu durum dünya bar ve bölge bar adna çok büyük bir sorun.
- KARAR GÜçLÜLERN HUKUKU OLDUUNU GÖSTERD
Ortadou Aratrmalar Merkezi (ORSAM) Suriye çalmalar Koordinatörü Oytun Orhan, Golan Tepeleriyle ilgili kararn Trump yönetiminin Arap - srail sorununa ilikin alnan bir dizi karardan biri olduunu ifade etti.
Orhan, Amerikan Büyükelçiliinin Kudüse tanmas, srail seçimlerinden sonra detaylarnn açklanmas beklenen yüzyln plan konusu, ki bu plan uyarnca Filistinli mültecilerin geri dönü hakknn salanmamas ve bunun karlnda gittikleri ülkelere baz ekonomik yardmlarn sunulmasn öngören bir plan olduu anlalyor. dedi.
BMnin srailin bölgedeki varln igal olarak tanmasna ramen, ABDnin bölge gerçekleriyle uyumayan ve uluslararas hukuka aykr bir durumu dayatmak istediini vurgulayan Orhan, Bu karar, uluslararas hukukun geçerliliinin olmadn ve biraz da güçlülerin hukuku olduunu gösterdi. eklinde konutu.
Orhan, kararn bölgede yeni gerginlikleri tetikleyeceini savunarak, ABD, Birleik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Msr gibi ülkeler araclyla bu plann hayata geçmesi konusunda çaba sarf edecektir ama bu ciddi bir dirençle karlaacaktr. ifadesini kulland.
Kararn uygulanma ansnn düük olduunu iddia eden Orhan, Her eyden önce Suriye yönetimi bu plana doal olarak kar çkacaktr. Bunun ötesinde Türkiye bata olmak üzere birçok bölge ülkesi Golan Tepelerinin igal altnda olduunu ve iadesi konusundaki pozisyonunu sürdürecektir. deerlendirmesinde bulundu.
ABDnin kararnn 9 Nisanda srailde yaplacak seçimlerde Binyamin Netanyahunun zafer elde etmesine destek olabileceini dile getiren Orhan, Dier taraftan Amerikada srail yanls lobinin Trumpa basks sonucu gerçeklemi olmas da deerlendirilebilir. dedi.
Öte yandan Orhan, Golann ilhaknn Suriyenin bölünmesini tetikleyebileceini ve Suriyenin birlii ve bütünlüü konusunda tartmalara neden olacan vurgulad.
GOLAN TEPELERNN GAL
1967de Alt Gün Sava olarak da bilinen Arap-srail Sava srasnda Suriyeye saldrarak stratejik öneme sahip Golan Tepelerini ele geçiren srail, 1981de bölgeyi tek tarafl ilhak ettiini açklad.
Bölge, srail için güvenlik ve su kaynaklar açsndan önem arz ediyor.
Bölgenin en yüksek noktalarndan biri olan ve ama sadece 60 kilometre uzaklktaki Golan Tepelerini elinde tutan srail, bu sayede komu ülkelere kar büyük bir stratejik avantaj salyor.
Fiilen srailin igali altnda bulunan Golan Tepeleri uluslararas hukuka göre Suriye topra olarak kabul ediliyor.