Azerbaycan, son yıllarda doğal gaz ihracatını batıya doğru genişleterek Avrupanın 10 ülkesine doğal gaz satan ülke olarak öne çıktı.
Ukraynadaki savaş nedeniyle doğal gaz krizi yaşayan Avrupa, enerji kaynaklarını çeşitlendirmek için yeni arayışlara girdi. Bu arayışlar, başkent Baküden Gürcistan ve Türkiye üzerinden Avrupaya uzanan 3 bin 500 kilometrelik Güney Gaz Koridorunun paydaşları arasındaki Azerbaycana ilgiyi artırırken bu ülkeyle enerji alanındaki ilişkileri derinleştirdi.
Avrupa Birliği (AB) ile Azerbaycan arasında 18 Temmuz 2022de Enerji Alanında Stratejik Ortaklığa İlişkin Mutabakat Zaptı imzalandı. İlk dönemde sadece Gürcistan ve Türkiyeye doğal gaz sevk eden Azerbaycan, ilerleyen süreçte 10 Avrupa ülkesi ile anlaşmalar imzalayarak 12 ülkeye doğal gaz ihraç eden ülke haline geldi.
Bugün Azerbaycanın doğal gaz ihracatının yüzde 50si Avrupa ülkelerine yapılıyor. AB liderleri Azerbaycanı güvenilir ortak gaz tedarikçisi şeklinde nitelendiriyor.
Azerbaycan; İtalya, Yunanistan, Bulgaristan, Macaristan, Romanya, Sırbistan, Kuzey Makedonya, Slovakya, Slovenya ve Hırvatistana doğal gaz ihraç ediyor.
Azerbaycan gazının nakli, Güney Kafkasya Boru Hattı, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) ve Trans-Adriyatik Boru Hattından (TAP) oluşan Güney Gaz Koridoru ile gerçekleştiriliyor.
Bu ülkeler, Rus gazının kesilmesi nedeniyle kış aylarında ihtiyaç duydukları enerjinin bir kısmını Azerbaycan gazıyla gideriyor. Söz konusu ülkelere komşu bazı ülkelerin de ilerleyen dönemde Azerbaycandan doğal gaz alacağı öngörülüyor.
Azerbaycan, 2023te ise 23,8 milyar metreküp, 2024te ise 25,2 milyar metreküp doğal gaz ihracatı gerçekleştirdi.
Avrupaya 2023te 11,8 milyar metreküp doğal gaz ihraç eden Azerbaycan, 2024te bu rakamı 12,9 milyar metreküpe çıkardı. Azerbaycan ayrıca 2024te Türkiyeye 9,9 milyar metreküp, Gürcistana 2,4 milyar metreküp doğal gaz ihraç etti.
AB ile imzalanan mutabakat zaptı gereği 2027ye kadar Azerbaycandan Avrupaya gönderilen doğal gaz hacminin 20 milyar metreküpe çıkarılması bekleniyor.
- En az 100 yıl yetecek kadar doğal gaz rezervi var
Azerbaycanın kanıtlanmış 2,6 trilyon metreküp doğal gaz rezervi bulunuyor ve Abşeron, Ümid, Babek, Asiman ve Karabağ yataklarında yapılacak keşif işlemlerinin ardından rezervin artması bekleniyor.
Ülkedeki doğal gaz üretiminin büyük kısmı Şahdeniz havzasında yapılıyor. Bu yılın ilk çeyreğinde Azeri-çırak-Güneşli yatağından da doğal gaz üretilmesi ve Abşeron yatağındaki üretimin yıllık 1,5 milyar metreküpten 5 milyar metreküpe çıkartılması için çalışmalar planlanıyor.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, bir konuşmasında, Bize ve ortaklarımıza en az 100 yıl yetecek kadar doğal gaz rezervimiz var. diyerek Avrupanın enerji güvenliğine katkı sunmayı sürdüreceklerini belirmişti.