Barzani referandumdan sonraki ilk söyleisini, Fransz yazar ve düünür Bernard Henry-Levy ile yapt. Henry-Levy, 25 Eylüldeki referandumun hemen ertesi sabah yaptklar sohbeti, Erbilden yayn yapan Rudaw için kaleme ald.
Sandklar kapandktan sonra ilk i olarak babas Mustafa Barzaninin mezarn ziyaret ettiini anlatan Barzani, Türkiye dahil komularna da bir dizi mesaj verdi.
Gazete Duvarn aktardna göre, Barzaninin Fransz yazar ve düünür Levyye verdii demeç öyle:
Bu sabah böyle hissediyorum
Barzani Fransz yazarla söyleiye, bir anekdotla balad: Birisi bana unu anlatmt: sizin devlet adamlarnzdan birisi, Fransann 1918de Almanyaya kar zafer kazand gece Artk ölebilirim demi. Ben de bu sabah böyle hissediyorum.
Hayalini kurduum her ey bir noktada birleti
Irakl Kürt lider, referandumun hayatndaki en mutlu gün olduunu söyleyerek u ifadeleri kulland: Yarm asrdr savayorum. Halkmla beraber katliamlar, tehcirler, kimyasal gaz saldrlar gördüm. imizin bittiini, yok edileceimizi düündüümüz zamanlar hatrlyorum. Saddamla ilk savatan sonra 1991de, demokrasilerin bizi kurtardn ama diktatörlüü yerinde brakarak bizi yeniden geri plana attn hatrlyorum. Direnile, umutlarn alt üst olup yeniden domasyla geçen o onyllar boyu, büyük bir olay veya önemsiz bir siyasi kavgann lekelemedii örnek bir seçim sürecinin sonunda halkmn nihayet biraraya gelip, demokratik ve özgür olma arzularn dünyaya ifade ettii günü görebileceimi hiç düünmemitim. O gün geldi ve bu, hayatmn en mutlu günü. Sanki yaptm ve hayalini kurduum her ey, birlikte verdiimiz bütün mücadleler, bunlarn hepsi o anda tek bir noktada birleti.
ABD ne önerdi?
Henry-Levy söyleide, Barzaniyi referandumu ertelemeye veya iptal etmeye ikna çabalarna da deindi. Henry-Levy, ABD Dileri Bakan Rex Tillersonn Kürt liderliinde oylamaya be gün kala bir anlama sunduunu yazd. Anlamann taslan gördüünü belirten Fransz yazar, u ifadeleri kulland: Bir açdan iyi bir anlamayd. Hayalini ertelemesi karlnda ona bol miktarda itibar, devasa mali yardm ve bir Amerikan garantisi öneriliyordu. Fakat anlama, Kürdistann yal aslannn yenilmez onurunu dikkate almyordu. Anlama, onun kafasn kurcalayan temel fikri, sadece onun hayatn deil halknn kaderini de anlaml klan o fikri kavrayamyordu.
Tek bir saplantm vard...
Barzaninin kendisi de, anlamay niçin reddettiini u sözlerle izah etti: Anlamanz lazm. Referandumdan geri adm atmam için her yönden bask gördüüm haftalar boyunca endiem, zaman geldiinde beni seçen insanlarn gözlerinin içine bakabilmekti. Ve sadece hayatta olanlardan deil, Kürt davasn savunmak için cann verenlerden de söz ediyorum. Ve Erbildeki Hariri stadyumunda düzenlediim son mitingde, tek bir saplantm vard: Onlarn karsna çkmaktan utanç duymamak.
Referandum sonras ilk yaptm ey...
Barzani, oylama sonrasnda ne yaptn da Dün gece Barzan Dalarnn en uzak köyündeki son sandk da kapandktan sonra yaptm ilk ey, kafam toplamak için babam ve Kürt ulusu babas olan Mustafa Barzaninin mezarn ziyaret etmek oldu sözleriyle anlatt.
Irakl Kürt lider, referandumu kendi bakanln uzatmak için düzenledii yönündeki eletirilere de kar çkt Ben bütün hayatm boyunca babam gibi pemerge üyesiydim. Ve pemergenin parças olmak, bana her zaman için bakan olmaktan daha önemli görünmütür diyen Barzani, Kürt ulusunun genç nesil liderlere ihtiyac var ifadelerini kulland.
Türkiyeye mesaj
Barzani, söyleide Irak, Türkiye ve rann tepkisini de deerlendirdi. Irakl Kürt lider, Biz bir suç ilemedik. Ne Irakn federal yasalarn, ne de BM artn ihlal ettik. Ve tekrar tekrar vurguladm gibi, bu oylama aceleci veya tek tarafl bir bamszlk ilanyla deil, Badatla gerektii kadar uzun sürecek dürüst bir müzakere süreci balatmakla ilgiliydi. Komularmzn oylamamza tehdit ve antajla yant verdiinde, varabildiimiz tek sonuç, ihtiyatl davranmakta ve yüzyllar süren ihanetin ardndan kendi geleceimizi kendi elimize almay istemekte hakl olduumuzdur dedi.
Özgürlük sevdamz için çok bedel ödedik
Barzani, Irak hükümetinin yaptrmlar henüz devreye girmeden yaplan söyleide, tehditlerin hayata geçirilmemesini bütün kalbiyle umduunu da söyledi. Irakl Kürt lider, Fakat eer hayata geçirirlerse, bizi gerçekten havasz brakmaya çalr, havalimanlarmz veya ticaret balantlarmz keserlerse, siz unu söyleyeyim: Biz bunlar daha önceden gördük. kenceden geçirildik, öldürüldük, yerimizden edildik. Yllar önce dalarda ve sadece haftalar önce IDe kar neredeyse tek bamza tuttuumuz 1000 kilometrelik cephe hattn, özgürlük sevdamz için çok yüksek, çok yüksek bir bedel ödedik. Dolaysyla, hiçbir dümanca önlem, hiçbir toplu cezalandrma zaten yaadklarmzdan daha sert olamaz.
Artk kimse onurumuza saldramaz
Henry-Levynin aktardna göre, Barzani bu noktada odadaki danmanlarna baktktan sonra sözlerine öyle devam etti: Ve bir ey daha Bir insann bir insana yapabilecei en kötü ey, her birimizin hafzasna ilk elden kaznm durumda. Hepimiz bunun farkndayz. Bir daha hiçbir zaman bize böyle davranlmasna izim vermeyiz. Bir daha hiç kimse onurumuza dokunulmazlk altnda saldramaz.
Dünya yine izleyecek mi?
Irakl Kürt lider, komularnn tepkisinin sertlemesi halinde uluslararas toplumun ne yapacan da sorgulad: Komularmzn mantksz planlarn hayata geçirdiini varsayn. Uluslararas toplum kenarda durup boulmamz izleyecek mi? Gaza boulduumuz zaman yaptklar gibi gösteriyi izleyecekler mi? Geçen sene pemergenin ID tarafndan pusuya düürüldüü ancak ID kart uluslararas koalisyonun taleplere ramen ve angajman kurallarn ihlal ederek hava destei salamad bir vakay hatrlatt: Koalisyon bir söz vermiti ama o gün sözlerini tutmadlar. O srada herkes pemergeden söz ediyordu. pemergenin cesareti, pemergenin fedakrl Fakat bugüne dek bana bir açklama yaplmad.
Baka ülkelere karma niyetimiz yok
Henry-Levynin deyimiyle bu noktada Barzani o günkü öfkesini hatrlam görünse de sinirlerine hzla hkim olarak sözlerine öyle devam etti: unu ne kadar söylesem az: Biz müzakere ve diyalog istiyoruz. stediimiz bamszln Irakl Kürtler için olduunu, komu ülkelerin içilerine karmak gibi bir niyetimiz olmadn tekrar tekrar söylemeye hazrz. Bu görülerini geçen hafta kendisini arayan Fransa Cumhurbakan Emmanuel Macrona da ilettiini anlatan Barzani Dostane bir tavr vard. Anlad dedi.
Fransa arabulucuk mu yapacak?
Öte yandan, ufukta Fransz arabuluculuuyla salanacak bir anlama olabilir. Zira söyleide, Macronun Barzaniyi Irak Babakan Haydar badi ile arabuluculuk için Parise davet ettii ortaya çkt. Barzani, Davetini kabul etmekten onur duyarm. Oraya hemen yarn gidebilirim. Umarm bu, Sayn badi için de geçerlidir dedi. Fransa dün, badinin referandumu görümek için 5 Ekimde Parise gideceini açklamt. badinin ofisinden ziyaretin referandumla ilgili olmad açklamas gelse de, Fransz bakanlk Saray Elyseeden bir kaynak Reutersa yapt açklamada Macronun gerilimi düürme giriiminde bulunacan söyledi.