Bata komu ülkeler olmak üzere dünya kamuoyunun kar çkt, IKBY içinde de muhalefet edilen 25 Eylül referandumu sonras yaanan gelimelerden sonra Barzani 1 Kasm itibaryla görevine devam etmeyeceini açklad.
IKBY meclisi de Barzaninin yetkilerinin hükümet, meclis ve adalet konseyine devredilmesini oy çokluuyla onaylad.
Barzaninin görevine 1 Kasm itibaryla devam etmeyeceini ve tekrar aday olmayacan açklamasndaki ana faktörler, referandum sonras istediini elde edememe, Irak merkezi hükümetinin Kerkük ve dier tartmal bölgelerde tam kontrolü salayp Pemergenin bu bölgelerden çekilmesi ve muhalefetin referandum hakknda birçok öngörüsünün doru çkmas oldu.
IKBYnin siyasetindeki baaktörlerden biri olan Barzani, referandum kararn ald 7 Hazirandan sonra yaklak 4 ay boyunca Irak merkezi hükümeti, muhalefet partileri, ABD, ngiltere, Fransa, Almanya, Birlemi Milletler bata olmak üzere uluslararas toplum ve komu ülkelerin referandumu iptal etme çarsna kulak vermeyerek, kararnda srar etti.
Barzaninin siyasi kariyerine mal olan referandum kararyla balayan süreç, 29 Ekimde görevi brakacan açklamasyla sona erdi.
- Referandum fikri DEA saldrs öncesi vard
Barzani, referanduma gidilmesi kararn ilk defa 13 Temmuz 2014te baz siyasi partilerle bir araya geldii bir toplantda gündeme getirdi.
IKBY Bakan Barzaninin talebi üzerine IKBY meclisi referandum meselesini ele almak için 20 Temmuzda oturum düzenledi ancak, henüz nihai bir karar alnmamken terör örgütü DEA 3 Austos 2014te Pemergenin elinde tuttuu Musulun Sincar ilçesiyle dier bölgelere saldrd.
DEA ile yaklak 3 yl boyunca kanl bir mücadele içine giren Erbil yönetimi, Irak ordusunun Musulu DEAtan tamamen geri almasnn ardndan referandum meselesini tekrar gündeme tad.
Barzani, 7 Haziranda muhalefetin boykot ettii Erbilin Salahaddin kasabasndaki toplantda, referandumun 25 Eylülde yaplmas kararnn alndn bildirdi.
Referandum birçok tartmay beraberinde getirirken, ayn zamanda Barzaninin tüm yetkilerini hükümet, meclis ve adalet konseyine devretmesi ve bakanl brakmas serüvenini de balatt.
- Barzaniye ilk tepki Türkmenler ve muhalefet partilerinden
Barzaninin 7 Haziran toplantsnda referandumun IKBYnin yan sra statüsü tartmal olan Kerkük vilayetinin tamam ve dier bölgelerde de yaplmas kararna ilk tepki Türkmenlerden geldi.
Irak Türkmen Cephesi (ITC) Bakan Eret Salihi, IKBYnin bamszlk referandumu planna tepki göstererek, Türkmenlerin younlukta yaad bölgenin bu referanduma katlmasn kesinlikle kabul etmeyeceiz. ifadelerini kulland.
IKBYde muhalefetin önde gelen partilerinden Goran Hareketi ve onun yannda yer alan slami Toplum Partisi (Komel), 11 Temmuzda ortak bir bildiri yaymlayarak referandumun bölgenin öncelikleri arasnda yer almadn, ivedi bir ekilde ertelenmesini istedi.
- Referandum kart hayr cephesi kuruldu
Barzani referandumdan geri dönüün olmayaca yönünde açklamalar yaparken, içerideki muhalefet de kar ataa geçti.
Kürt bölgesindeki bir grup siyasetçi ve medya mensubu, 26 Temmuzda bamszlk referandumuna kar hayr kampanyas yürüteceklerini duyurarak, referandumun ertelenmemesi halinde Kürtler için çok kötü sonuçlar douraca konusunda uyarda bulundu.
Bu açklamadan iki hafta sonra 8 Austosta Süleymaniye kentinde i adam asivar Abdulvahid öncülüünde Referanduma imdi Hayr Hareketi kuruldu.
Hareket sözcüsü Rabun Maruf, Bu referandum, adil ve demokratik bir devlet kurmak için atlan bamszlk adm deil, tam tersine çok tehlikeli ve tarihi bir hatadr. Referandum, bahsi edilen amaçlarn tasfiye edilmesi, parçalanma ve bölünmeyi artracaktr. Hem uluslararas hem de bölgesel destei kaybetmemize sebebiyet verecektir. demiti.
Barzani ise 15 Austosta liderliini yapt Kürdistan Demokrat Partisinin (KDP) 71inci kurulu yl dönümü vesilesiyle yaymlad kutlama mesajnda, Kürdistan halknn yannda tüm imkanlarnz seferber ederek, referandum ve bamszlk sürecine destek vermenizi istiyorum çünkü bamszln dnda halkmzn baka bir alternatifi yok. ifadelerini kullanmt.
- ABD, BM, ngiltere ve Fransann referandumu erteleyin teklifi
Irak meclisi, 12 Eylülde düzenledii oturumda IKBYnin tek tarafl referandum kararn oy çokluuyla reddetti.
Bu gelimeden iki gün sonra Barzani, Musulun dousundaki terör örgütü DEA ile mücadele koordinasyon merkezinde ABDnin DEAla Mücadele Koalisyonu Özel Temsilcisi Brett McGurk, Birlemi Milletler Irak Temsilcisi Jan Kubis ve ngiltere Büyükelçisi Frank Baker ile referandumu görütü.
Taraflarn, Barzaniye referandumun ertelenmesi için bir teklif sunduu ve kendisinin de bunu deerlendirecei kaydedildi.
- Barzani, uluslararas toplumun referandumu erteleyin teklifini reddetti
Barzani, 15 Eylülde Duhokun Amedi ilçesindeki Evet Mitinginde destekçilerine hitap ettii konumasnda ABD, BM, ngiltere ve Fransann referandumu erteleyin teklifini kabul etmediklerini belirterek unlar söyledi:
imdiye kadar, referanduma denk bir alternatif bize ulamad. Referandum, bamszla ulamamz için bir araçtr. Amacmz bamszlktr. Daha önce birçok vaatler verildi ancak hiçbiri yerine getirilmedi. Bu yüzden referandum ertelenmeyecektir.
Ayn gün içerisinde IKBY meclisinde düzenlenen oturumda referandumun belirlenen tarihte yaplmas oy çokluuyla kabul edildi.
- Muhalefetten Barzaniye Kerkükü kaybederiz uyars
Bu süreçte IKBYdeki etkili muhaliflerden de Barzaniye çeitli uyarlar geldi.
Goran ve Komel, 20 Eylülde yaymladklar ortak bildiride, Barzaniye referandumun gerçeklemesi halinde Kerkük ve dier tartmal bölgelerin kaybedilme riski tad uyarsnda bulundu.
- Fransa Cumhurbakan Macron: Referandumu erteleyin
Fransa Cumhurbakan Emmanuel Macron da 21 Eylülde Barzani ile yapt telefon görümesinde referandumun ertelenmesi talebinde bulundu.
Ancak Barzani, Erbilde düzenlenen final mitinginde, referandumun ertelenmesi için çok geç olduunu belirterek, Referandumun ertelenmesi için gece-gündüz baskya maruz kalyoruz. Biz baarszla urayan geçmie dönmeyeceiz. Görümelere çok ciddi ve açk bir zihniyetle ancak 25 Eylülden sonra hazrz. Artk çok geç ve referandumun ertelenmesi için vakit kalmad. Buradan söylüyorum, kendimi halkm karsnda utandracak birisi deilim. dedi.
- Irak Federal Mahkemesinin referandumu durdurma karar
Iraktaki Federal Mahkeme, tüm srarlara ramen ertelenmeyen referandumu durdurma karar ald.
Mahkemeden yaplan açklamada Yaplan inceleme sonras mahkeme, Kürdistan bölgesinde çkarlan 8 Haziran 2017 tarihli ve 106 sayl Bakanlk emrine göre 25 Eylülde yaplmas planlanan referandumu durdurma karar ald. denildi.
- 25 Eylülde sandklara gidildi
Irak merkezi hükümeti, ABD ve ngiltere bata olmak üzere uluslararas toplum ve komu ülkelerin referandumun iptal edilmesi için yapt çarlara kulak asmayan Barzani, 25 Eylülde gayrimeru referandumu gerçekletirdi.
IKBYye bal Bamsz Yüksek Seçim ve Referandum Komisyonu, 27 Eylülde statüsü tartmal Kerkük vilayeti ve dier bölgeler dahil olmak üzere referandumda yüzde 92,73 evet, yüzde 7,27 hayr oyu kullanldn duyurdu.
- Irak meclisinin Kerkük karar
Referandumun yapld, 25 Eylülde Irak meclisi de bir oturum düzenledi.
Oturumda, Pemergenin Kerkük dahil elinde tuttuu tartmal bölgelerden çekilmesi, ordu güçlerinin bölgeye sevk edilmesi, tüm snr ve havalimanlarnn Badata teslim edilmesi karar oy çokluuyla kabul edildi.
- 16 Ekimde operasyon balad
Irak merkezi hükümeti, meclisin kararn uygulamak için 16 Ekim gecesi Irak ordusu, federal polis ve Hadi abiden meydana gelen ortak güçler Kerküke askeri operasyon balatt.
Ortak güçler, tam 48 saat içerisinde Kerkük vilayetinin tamamnda çatmasz bir ekilde kontrolü salad.
- IKBY, petrol kuyular ve tüm tartmal alanlar kaybetti
Irak güçlerinin Kerkük ve tartmal bölgelere girmesinden sonra Pemerge çatmadan geri çekildi. Bunun sonucu olarak da Erbil yönetimi, Kerkükte yaklak 3 yldr elinde tuttuu ve gelirinin yarsn karlayan önemli petrol kuyular Bay Hasan ve Havanay kaybetti.
- Barzani görevi braktn duyurdu
IKBY Bakan Barzani, yaanan bunca gelimeden sonra yaymlad görüntülü açklamayla, 1 Kasm itibaryla görev süresinin dolacan ve uzatlmasn kabul etmediini bildirdi. Hiçbir çar ve uyary dikkate almayan Barzani, IKBY muhalefeti ve ABDyi suçlayarak görevini brakt.