Bear Esed rejiminin Mart 2011de balayan halk hareketlerine iddet kullanarak müdahale etmesiyle patlak veren iç sava süresince Cenevrede uluslararas toplumun geni katlmyla 3 toplant yapld.
Toplantlara, Esed rejimi ve muhaliflerin yan sra ABD ve Avrupa ülkeleri, Rusya, Türkiye ve Körfez ülkeleri katld.
ç savataki dengelerin hzla deimesi ve rejimi uzlamaya zorlayan artlarn ortadan kalkmas, Esed ve destekçileri açsndan siyasi çözümü gereksiz hale getirirken, rejimin çökme eilimine girdii dönemlerde de ran ve Rusya, Esedi yaama döndüren destekler verdi.
- Cenevre 1, rann savaa girmesiyle rafa kalkt
Cenevre 1 görümeleri, iç savan muhalifler lehine seyrettii, rejimin zor günler yaad artlarda, Haziran 2012de düzenlendi.
Rejim ve muhaliflerin karlkl rzasyla seçilen isimlerden oluacak tam yetkili bir geçi yönetiminin, anayasay hazrlamas ve ülkeyi seçimlere götürmesinde uzlald. Bu çerçeve, Cenevre 1 Bildirisi olarak adlandrld. Bildirinin esaslar daha sonra, Aralk 2015te Birlemi Milletler Güvenlik Konseyinin 2254 nolu kararyla tescillendi.
Rejimin düme eiinde olduu bu dönemde, Cenevre 1 Bildirisinin hayata geçmesi beklenirken, görümelere çarlmayan ran sahneye çkt.
2012nin ikinci yarsndan sonra ve 2013 boyunca kendi askerleri ve Hizbullah militanlaryla savaa giren rann bu askeri çkarmas, Esed rejimini dümekten kurtard ve rejim, siyasi geçi plann rafa kaldrd.
- Cenevre 2 ortamn DEA ve Rusya bozdu
Ocak 2014te, Esed ve destekçileri Cenevre 2ye, savata dengeyi salamann öz güveniyle geldi.
Cenevre 1 kararlarnn uygulanmasna yanamayan Esed ve destekçileri, bu srada iç savata hala muhalifler karsnda askeri üstünlüü ele geçirememilerdi.
Rusyann artan yardmlaryla toparlanmaya çalan rejim, savan en büyük sürpriziyle hayata döndü. 2014 baharnda DEA ile iddetlenen çatmalar, muhaliflere büyük darbe vurdu.
Rejim kart silahl muhalefet, adeta içten çökü yaad. ç savan dengesi muhalifler aleyhine deimeye balad.
Bu arada PYD/PKK da ABD desteiyle büyümeye balad.
Muhalifler 2015 yazndan sonra yeniden toparlanarak rejim, ran ve Hizbullah üzerinde bask kurdu.
Yeniden düme eilimine giren rejimin yardmna bu sefer de Rusya yetiti.
Ekim 2015ten itibaren Rusya, etkili hava saldrlaryla savan gidiatn deitirdi. Muhalifler tümüyle savunmaya geçti. Ardndan birçok bölgeyi kaybetti.
- Cenevre 3e ramen savaarak kazanma stratejisi
Rusyann savan seyrini deitirmesi ve bu srada sivil katliamna yol açmas üzerine ABDnin sraryla Cenevre 3 toplants düzenlendi.
ubat 2016ta yaplan Cenevre 3e, ran ilk kez davet edildi.
ç savata yakaladklar ivmeyi sürdürmek isteyen Rusya, ran ve rejim, Önce sava meydannda kazanma stratejisi izledi ve muhalifleri daha fazla köeye sktrmak için siyasi çözüme yine mesafe koydu. Nitekim, muhaliflerin sahadaki gerilemesi sürdü.
Savan dengelerini rejim lehine çeviren ve askeri hedefine ulatn açklayan Moskova, Mart 2016dan itibaren askeri müdahalesini tedricen azaltt.
ABDnin güçlü desteini alan PKK/PYD, muhalifler ve DEA karsnda büyük toprak parçalar ele geçirmi, muhalifler karsnda bu rejime büyük rahatlama getirmiti.
Cenevre 3 için diplomasi devam ederken, Esed rejimi, ran ve Rusya desteiyle, Halepte yüz binlerce kiiyi kuatmaya ald. Bunun üzerine, muhalifler görümelerden çekildi.
- Cenevre 4e doru
Rusya, Suriyedeki askeri operasyonlarn azalttktan sonra Türkiye ile ibirliini artrd.
Bu arada Frat Kalkan Harekatn balatan Türkiyenin sahadaki arl artt.
Aralk 2016da iki ülke, Halepteki sivillerin tahliye edilmesi için muhalifler ve rejim arasnda ara buluculuk yapt.
Tahliyenin ardndan Ankara ve Moskova, atekesin ülke geneline yaylmas için mutabakata vard.
ki ülkenin öncülüünde 23-24 Ocakta Astanada atekesin güçlendirilmesi ve uygulanmasnn salanmas için rann da dahil edildii üçlü mekanizma kurma karar alnd.
Atekesin, Esed ordusu ve ran destekli militanlarca sk sk ihlal edilmesine ramen ülke genelinde savan iddetini büyük ölçüde azaltmasyla beraber Cenevre süreci yeniden canland.
Cenevrede 4. tur görümelerin, ubat sonunda Birlemi Milletler gözetiminde yaplmas için uluslararas toplumda konsensüs olutu.