Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) hükümeti, gayrimeru referandum sonras iplerin kopma noktasna geldii Badat ile diyaloa hazr olduunu açklasa da merkez yönetim, belirledii artlar yerine getirilmeden masaya oturmamakta kararl görünüyor.
Irak merkez yönetiminin yerine getirilmesini istedii artlarn banda havalimanlarnn, snr kaplarnn ve petrol gelirlerinin Badata teslim edilmesi ve yasa d referandumun iptal edilmesi geliyor.
Irak Babakan Haydar el-badi, Erbilden açkça referandumu iptal ettik açklamas yaplmad, snr ve gümrük kaplaryla havalimanlarnn kontrolleri Badata teslim edilmedii, Pemerge güçlerinin 2003 öncesi snrlarna çekilmedii ve petrolden elde edilen gelirler merkeze iade edilmedii takdirde Neçirvan Barzani bakanlndaki bölgesel hükümetle görümeyeceini ve diyalog sürecine balamayacan net bir ekilde ifade ediyor.
badi, sal günkü basn toplantsnda Erbilin bu artlar yerine getirmeye hazr olmadn da söylemiti.
- BAD GER ADIM ATMAYACAK
Irak babakanlk çevrelerinden yansyan bilgilere göre badi, öne sürdüü artlar yerine getirilmeden Erbil ile müzakere masasna oturmayacak. Bu artlarn belirli bir süre zarfnda gerçeklememesi hlinde ise badi, baka seçenekleri devreye sokacak.
Bu seçeneklerden biri Neçirvan Barzaninin yerine, bir süre önce hayatn kaybeden Kürt kökenli eski Irak Cumhurbakan Celal Talabaninin olu Pavel Talabani ile müzakerelerde bulunmak.
Pavel Talabani, 4 Ocakta sürpriz ekilde Badata gelerek badi ile basna kapal bir toplant gerçekletirmiti. Görümede, referandum sonras yaanan kriz ve memur maalar konusunun ele alnd açklanmt. badi, ayn gün IKBYdeki muhalefet partilerinden oluan heyeti de Badattaki çalma ofisinde arlad.
Babakana yakn yayn yapan ülkenin resmi gazetesi de badinin Erbildeki mevcut yönetim yerine muhatap alaca alternatif grubu (Pavel ve muhalefet heyeti) deerlendireceini yazd.
badi, Kerkük ve tartmal bölgelerde olduu gibi IKBYde de merkez yönetimin güvenlii ve denetimi ele geçirmenin yasal hakk olduu mesajn sürekli tekrarlyor.
Erbilin, artlarn yerine getirmeyi reddetmesi hlinde badinin bunu güç kullanarak hayata geçirmeyi planlad da dillendirilen iddialar arasnda.
Badat ile Erbil arasnda özellikle referandum sonras yaanan sorunlardan öne çkanlardan biri de IKBYdeki memur maalarnn ödenmesi konusu.
Erbil, maalarn Badat tarafndan ödenmesini isterken, Babakan badi, bölgesel yönetimin memur kaydna güvenmediklerini, öncelikle bunlarn merkez tarafndan denetlenip gerçek verilere ulalmas gerektiini savunuyor.
badi bunun için komite kurduklarn ve çalmalara balandn aktarmt. Denetleme çalmalarna baladklarn ifade eden badi, ilgili komitenin sadece Badattan faaliyet yürütmesini deil, IKBYye giderek orada da denetim mekanizmasn devreye sokmasn istiyor.
- ERBLDEN MÜZAKERE YAPALIM AçIKLAMASI
badi, sal günü yapt açklamada, IKBYdeki memur maalarn onlarn deil, kendi yöntemimizle ödeyeceiz. demiti. Bunun üzerine açklama yapan IKBY Hükümet Sözcüsü Sefin Dizay ise badinin sözlerinin sonuç vermeyeceini ifade ederek, sorunlarn çözümü için Erbil ile müzakereye balanmasn talep etti.
Erbilde bir denetim çalmasna IKBYnin izin vermeyecei belirtilirken, maalarn ödenmesi konusunda ksa vadede bölgedeki memurlar tatmin edecek bir sonuca da ulalamayaca tahmin ediliyor.
Irak Babakan badinin Erbile bildirdii ve yerine getirilmesini istedii taleplerinin tam listesi öyle:
Pemerge güçlerinin 2003 öncesi snrna çekilmesi, havalimanlar ve snr kaplarnn yönetim ve denetimiyle IKBYdeki kamu gelirlerinin Badata teslim edilmesi, Pemergenin Irak Savunma Bakanlna balanmas, terör olaylarna giritikleri gerekçesiyle haklarnda tutuklama karar çkarlan ve Erbilde ikamet eden baz yetkililerin Badat yargsna teslim edilmesi, IKBYdeki tüm yetkililerin baka bir ülkeyi ziyaret etmeden önce Badattan onay almas ve hiçbir yabanc ülke yetkilisinin Badat onay olmadan Erbili ziyaret etmemesi.
badinin en önemli diye nitelendirilen art ise IKBYnin resmen referandumu iptal ettiklerini duyurmas.
- BADATIN KAZANIMLARI
Erbil yönetimi, Birlemi Milletler (BM) bata olmak üzere ABD, ngiltere, Almanya, Türkiye ve uluslararas toplumun iptal çarlarn dikkate almakszn, 25 Eylül 2017de gayrimeru referandum yapmt. Bunun üzerine Badat merkez yönetimi, asker operasyon balatarak bata Kerkük kenti olmak üzere dier tartmal bölgelerin yüzde 95inde denetimi Pemergenin elinden ald.
Erbil, Badatn kontrolü salad Kerkükteki Bay Hasan ve Havana Petrol kuyularndan çkarlan 300 bin varil petrolden de oldu. IKBY böylece, memur maalarn temin ettii petrol gelirinin önemli ksmn kaybederken bu gelirler Badatn eline geçti.
- BADAT IKBY HAVA SAHASINI KAPATTI
badi yönetimi ayrca, gayrimeru referandumdan 4 gün sonra IKBY hava sahasn kapatarak Erbil ve Süleymaniye havalimanlarndaki uluslararas uçak seferlerini askya ald.
Söz konusu havalimanlarnda sadece iç hatlar ve Badatn onayyla diplomatik, asker ve insani yardm için seferler yaplabiliyor.
Badatn uygulad bu yaptrmlar, bölgesel yönetimin turizm gelirlerine de büyük darbe vurdu. Irakn IKBY dndaki kentlerinden ve ran ile Türkiyeden bölgeye gelen turist saysnda ciddi azalma oldu.