Rutte, sonucu; Brexit ve ABDde Trumpn kazanmasndan sonra Hollanda yanl bir popülizme hayr dedi sözleriyle deerlendirdi. Seçimde hükümet orta çi Partisi, 2012 seçiminde 38 olan milletvekili saysndan 29unu kaybederek 9 sandalyede kald ve büyük bir hezimet yaad. Türk kökenli milletvekilleri Kuzu ve Öztürkün kurduu DENK Partisi ise 3 sandalye kazand. Seçime katlm oran yüzde 82 oldu. Bu, bir Avrupa ülkesi için yüksek bir oran.
Hollanda genel seçimlerini, 33 milletvekili çkaran Babakan Mark Ruttenin liderliindeki Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD) kazand, slam ve yabanc kart ar sac Özgürlük Partisi (PVV) ise ikinci oldu. Rutte, Avrupa Birliini (AB) rahatlatan baarsna ramen 41 milletvekili kazand 2012 seçimlerinin gerisinde kald.
Bu sonuçlara göre, en az 4 partili bir koalisyon hükümeti kurulmas bekleniyor.
Ülkede dün yerel saatle 07.30da (TS 09.30) balayan oy verme ilemi 21.00de (TS 23.00) sona erdi. Bin 114 aday ve 28 partinin 150 sandalye için yart seçime katlm oran, 2012 seçimlerindeki 74,6y geçerek yüzde 82 oldu.
Ruttenin partisi birinci çkt
Seçimde, Babakan Ruttenin liderliindeki VVD, güçlü rakibi ar sac PVVyi geride brakt. Türk bakanlara yönelik skandal tavr ve ar sa söylemlerinin ardndan son anketlere göre oyunu artrd görülen Ruttenin partisi, 33 milletvekili ile birinci oldu. Buna karn Rutte, yine de ald oyla, 2012 seçimlerinde elde ettii 41 sandalyenin gerisine dütü.
Sonuca ilikin konuan Rutte, VVDnin seçimlerden üçüncü kez en büyük parti olarak çktn belirterek, Brexit ve ABDde Trumpn kazanmasndan sonra Hollanda yanl bir popülizme hayr dedi. Artk kampanya bitti. Beraber olup istikrarl bir hükümet kurmamz lazm. dedi.
Wilders ikinci oldu
VVDyi, 20 sandalyeye ulaan ar sac Geert Wildersin liderliindeki PVV takip etti. 2012de 15 milletvekili çkaran yabanc ve slam kart PVVnin gücünü artrmas dikkati çekti.
Wilders, açklamasnda, Rutteyi yenmek isterdim ama ne yazk ki olmad. Açkças daha çok oy bekliyordum ve daha çok olabilirdi. ifadesini kulland.
Milletvekili saysn artrarak kazanç elde ettiklerini söyleyen Wilders, Teklif gelirse koalisyon için görümelere açm ve hazrm. Dileimiz hükümette bulunmak ama gelmezse o zaman önümüzdeki dönem daha sert muhalefet edeceiz. Rutte benden henüz kurtulmad. diye konutu.
PVVyi on dokuzar milletvekili ile AB yanls Demokratlar 66 (D66) ve son zamanlarda slam kart söylemlerde bulunan Hristiyan Demokrat Parti (CDA) takip etti. Hem D66 hem de CDA, 2012 seçimlerine göre oylarn artrd.
Jesse Klaver liderliindeki Yeil Sol (GL) ise önemli bir çk yakalad. Parti, güçlü kampanyasyla 2012de 4 olan milletvekili saysn 14e yükseltmeyi baard. Sosyalist Parti (SP) de bir kaypla mecliste 14 sandalye elde etti.
çi Partisinin kayb büyük
Seçimde, hükümet orta Lodewijk Asscher liderliindeki çi Partisi (PvdA) hezimet yaad. 2012de 38 milletvekili kazanan parti, 29 sandalye kaybederek 9da kald. PvdAnn gerilemesinde, savunduu kemer skma politikasnn büyük etkisi oldu. Oy kaybndaki dier bir neden de hükümette olmasna ramen rkç ve slam kart söylemlere kar alternatif bir söylem gelitirememesi ve bu nedenle de göçmen kökenlilerin desteini yitirmesi gösteriliyor.
PvdA lideri Asscher, Geçtiimiz 4 ylda yaptklarmzla ve gelecek için planlarmzla seçmenlerimizi tekrar kazanmay baaramadk ama bizim vizyonumuza ve ideallerimize güvenim ayn ekilde devam ediyor. Zor da olsa seçmenin tercihine saygmz var. deerlendirmesini yapt.
Parti üyesi Hollanda Maliye Bakan ve Avro Grup Bakan Jeroen Dijsselbloemin yeni hükümet kurulduktan sonra bu görevlere veda edecei öngörülüyor. PvdA üyeleri arasnda ayrca, Türk bakanlara kar tavryla tepki çeken Rotterdam Belediye Bakan Ahmed Aboutaleb, Türkiyenin AB üyelik müzakerelerinin dondurulmas tartmalarn balatan Avrupa Parlamentosu (AP) Türkiye Raportörü Kati Piri ve AB Komisyonunun Birinci Bakan Yardmcs Frans Timmermans da bulunuyor.
DENK 3 sandalye kazand
PvdAnn entegrasyon politikasna güvenoyu vermedikleri için ihraç edilen Türk kökenli milletvekilleri Tunahan Kuzu ve Selçuk Öztürkün kurduu DENK Partisi ise 3 sandalye elde etti. Son yllarda Hollandada Müslüman ve Türk kartlnn giderek artmas üzerine sesi duyulmayan insanlarn taleplerini dile getirebilmek için siyasi arenaya giren DENKin katld ilk seçimde milletvekili çkarmas önemli görülüyor.
Kuzu, ilk açklamasnda, Selçuk Öztürk ile partiyi kurduumuzda hayalimiz vard ve biz bunu imdi gerçekletirdik. Yabanc kökenliler birlik olarak bu baary elde ettik. Hollandada artan Irkçlk ve slamofobiye kar en güzel cevab oylarnzla verdiniz. Hollanda hepimizin. yorumunu aktard.
Avrupada hiçbir zaman yabanc kökenlilerden oluan bir partinin seçimlere katlmadn ifade eden Kuzu, Biz bu insanlarn sesini duyurmak için var olacaz. Bugün hep birlikte tarih yazdk. açklamasn yapt.
Dier partiler Hristiyan Birlik (CU) 5, Hayvanlar Partisi (PvdD) 5, 50Art (50+) 4, Toplumcu Reform Partisi (SGP) 3 ve Demokrasi Forumu (FvD) ise 2 milletvekili çkard.
Öte yandan, deiik partilerden toplamda 7 Türk kökenli aday, milletvekili olarak meclise girmeyi baard.
En az 4 partili koalisyon
Sonuçlara göre, hiçbir parti tek bana hükümet kuracak çounlua ulaamad. En az 4 partili bir koalisyon bekleniyor. 21 Martta resmi sonuçlarn açklanmasnn ardndan koalisyon görümeleri balayacak. En fazla milletvekili çkaran partinin dier partilere hükümet kurma teklifi götürecei sürecin, günler, haftalar hatta aylar sürecei belirtiliyor.
Rutte liderliindeki liberal VVDnin Hristiyan Demokrat CDA ve AB yanls D66 ile hükümet kurmak isteyeceine kesin gözüyle baklyor ancak gerekli 76 sandalyeye ulaabilmek için dördüncü bir partiye ihtiyaç duyuluyor. Bu durumda, GL, PvdA ve CU ile hükümet kurulmas gündeme gelebilir.
Mark Ruttenin hükümeti kuramamas durumunda, sol partiler GL, PvdA ve SPnin CDA ve D66 ile bir araya gelerek 5li koalisyon kurmas da senaryolar arasnda yer alyor. Hiçbir partinin rkç Wildersin partisi PVV ile hükümet kurmak istemedii biliniyor.
Hollandada 1977deki seçimin ardndan hükümet 208 günde kurulmu, 2012de ise sonuca 54 günde ulalmt.
AB ilk raundu kazand
Seçim, AB ülkeleri tarafndan da yakndan takip edildi. Ar sac Wildersin kazanmas durumunda bu sonucun hem Hollandann alaca yöne hem de nisan ayndaki Fransa ve eylül ayndaki Almanya seçimlerine etki etmesi bekleniyordu.
Türkiye ile Hollanda arasnda kriz
Hollanda hükümeti, Dileri Bakan Mevlüt çavuolu ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakan Fatma Betül Sayan Kayann Türk toplumuyla ve diplomatik temsilcilerle bir araya gelmek amacyla geçen hafta sonu yapaca ziyaretleri engellemiti.
Rotterdamda Bakonsolosluuna geçmesine müsade edilmeyen Kayann önce korumalar gözaltna alnmt. Kayay aracndan çkarmaya çalan polis, vinçli çekici getirip arac zorla çekme giriiminde bulunmutu. Aracn kilidini açmak zorunda kalan Bakan Kaya, baka bir araçla polis eskortuyla Almanyaya götürülmütü.
Hollanda güvenlik güçleri, Kayaya destek vermek için toplanan Türklere polis köpekleri ve atl polislerle müdahale etmiti.
Dileri Bakanl halen izinli olarak Türkiye dnda bulunan Hollanda Büyükelçisinin bir müddet görevine dönmemesini istemiti. Hollandann Ankara Büyükelçilii ve stanbul Bakonsolosluunun giri ve çklar güvenlik gerekçesiyle kapatlmt.