Irakta seçim sonuçlarnn açklanmasnn ardndan hükümetin kurulmas için siyasi gruplar arasnda müzakereler hz kazansa da, Babakann kim olaca konusunda anlamazlklar sürüyor.
Ülkede hile iddialar gibi büyük tartmalara sebebiyet veren 12 Mays genel seçim sonuçlarnn Federal Mahkeme tarafndan onaylanmasndan sonra siyasi parti ve koalisyonlarn hükümet kurma çalmalar hz kazand.
lk ata ran ve ABDye mesafeli, seçimde önemli zafer elde eden Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr yapt. Sadrn liderliindeki Sairun Koalisyonu, rana yakn Fetih Koalisyonu lideri Had Amri ve iki dönem Babakanlk yapan Nuri el-Maliki yerine, mezhepçi siyasete mesafeli dier siyasi partileri tercih etti.
RANA MESAFEL GRUPLARLA TTFAK HAMLES
Hükümeti kurmada yetkili olacak meclisteki büyük koalisyon için ilk ittifak hamlesi, Sadr Hareketi lideri Sadra bal Sairun, Irak Babakan Haydar el-badi liderliindeki Nasr, ii liderlerden Ammar el-Hekimn Ulusal Hikmet ve eski Babakanlardan yad Allavinin Vataniyye koalisyonu arasnda yapld.
Kurban Bayram öncesinde duyurulan bu koalisyon, hükümetin tekil edilmesi için gerekli olan 165 milletvekili saysna ulaamyor. Sadr, badi, Hekim ve salk sorunlar nedeniyle son günlerde medyaya çkamayan Allavinin ön ayak olduu söz konusu koalisyon yeterli çounluu oluturmak için Sünni ve Kürt gruplarla da müzakereleri sürdürüyor. Ancak Sünni ve Kürt gruplar oluturulmak istenen koalisyonla ilgili henüz net bir tutum belirtmedi.
Sünni ve Kürt gruplarla birlikte meclisin en büyük koalisyonunun olumas halinde yeni seçilecek Cumhurbakan tarafndan hükümetin kurulmas görevini alacak.
SÜNNLERDEN ULUSAL EKSEN CEPHES KOALSYONU
Irakn önde gelen Sünni liderleri, hem hükümet kurma görümelerinde hem de oluacak kabinede güçlü ekilde yer almak için Ulusal Eksen Cephesi adnda yeni bir koalisyon kurdu.
Koalisyonda, Cumhurbakan Yardmcs Usame Nuceyfi, Karar Listesi Bakan ve Arap Projesi Sekreteri Hamis Hançer, eski Meclis Bakan ve Irak slam Partisi Genel Bakan Yardmcs Selim el-Cuburi, Ziraat Bakan Fallah Hasan Zeydan ile Sünni siyasetçilerden Cemal Kerbuli ve Ahmed Abdullah el-Cuburi yer alyor.
Sünnilerin en güçlü koalisyonu olarak tanmlanan bu çatda yaklak 54 milletvekili de destek veriyor.
Irakta 2003 sonras kurulan siyasi denkleme göre, Meclis Bakanl Sünnilere veriliyor.
Buna göre, en çok milletvekiline sahip Sünni Ulusal Eksen Cephesinin 3 Eylülde yaplacak ilk oturumda meclis bakan adayn açklamas gerekiyor.
Cephe tarafndan önceki gün yaplan yazl açklamada, meclis bakanl için Usame Nuceyfi ile 39 yandaki genç Enbar Valisi Muhammed Halbusiyi aday gösterdiklerini belirtti. Sünni koalisyonu tek aday konusunda henüz anlamaya varamad.
KÜRT SYAS PARTLER K GRUBA AYRILDI
Irakta hükümet kurmak için yaplan siyasi müzakerelere, toplamda 43 milletvekili bulunan Barzaninin Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Süleymaniye merkezli Kürdistan Yurtseverler Birlii (KYB) ortak bir heyetle katlyor.
IKBYde muhalefet çatsnda yer alp seçimlerde toplamda 11 milletvekili çkaran Goran (Deiim) Hareketi, slami Toplum Partisi (Komel), Demokrasi ve Adalet için Koalisyon ile Kürdistan slami Birlik Partisi (Yekgirtu) birlikte hareket ediyor.
Dörtlü ittifak yetkilileri, IKBYde yer alan Erbil kentinde genel seçimlerde Kürt siyasi partiler nezdinde elde ettii 25 milletvekiliyle en çok oy alan KDP Genel Bakan Mesut Barzani ve ardndan 18 milletvekiline sahip KYB Politbüro Sorumlusu Mela Bahtiyar ile bir araya geldi.
KDP-KYB, ksa bir süre önce oluturulan 4lü ittifak ile yapt basna kapal görümede, yeni kurulacak hükümette, ortaklk, ittifak ve yönetimde denge salama prensiplerinin daha iyi muhafaza edilmesinin istendii kaydedilmiti.
Muhalefet cephesindeki 4 Kürt siyasi parti ise, hükümetin kurulmas için siyasi partilerle yapacaklar görümelerde Kürtlerin önemli talepleri arasnda yer alan tartmal bölgeler sorununun ortadan kaldrlmas, bütçe ve maalarn tam olarak ödenmesini art koacaklarn belirttiler.
RANA YAKIN MALK VE AMIR KOALSYONU
Seçimlerde 48 milletvekili çkararak ikinci konumda yer alan Fetih Koalisyonu lideri ve Hadi abi Komutanlarndan Hadi Amri ile iki dönem babakanlk görevini yürüten, ad yolsuzluk dosyalarna karan, seçimlerde 26 milletvekili çkaran Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki arasnda hükümet kurulmas için görümeler devam ediyor.
Muhalefette yer almak istemedikleri bilinen Amiri ve Maliki blou da yeterli meclis saysna ulamak için Kürt ve Sünnilerle youn görümeler içerisinde olduu biliniyor.
rana yakn isim olarak bilinen Maliki ve Amrinin hükümette yer almamas, Tahrann Badatta kurulacak yeni hükümet üzerindeki siyasi nüfuzunun eskiye oranla ayn olmayaca iddia ediliyor. Baz kaynaklar, rann nüfuzunun krlmamas için tüm ii gruplar bir araya getirme basksn Badattaki Büyükelçilii araclyla yapt ifade ediliyor.
RANIN SSTANY KNA DDASI
Iraktaki yönetime göre ii olmas gereken Babakan için en güçlü isimlerin banda badi gelse de, buna kar Milli Güvenlik Müstear Falih Feyyadn da ad geçmeye balad. badi ve Feyyadn yan sra Dava Partisi kadrosundan Tark Necimin de ad dillendirilenler arasnda yerini ald. ran Devrim Muhafzlar Komutan Kasm Süleymaninin bu üç ismi Necefteki ii dini merci Ali es-Sistaninin onayna götürdüü ancak olumlu cevap alamad iddia ediliyor.
Irakta hükümetin kurulmas ve özellikle yeni Babakann Necefteki Sistaninin onay olmasa da rzasndan geçmesi gerektii biliniyor.
HÜKÜMETN KURULMA SÜREC
Irak Cumhurbakan Fuad Masum, 12 Maysta yaplan genel seçim sonuçlarnn mahkeme tarafndan onaylamasnn ardndan bir genelge yaymlad. Buna göre meclis ilk oturumunu 3 Eylülde yapacak.
Toplamda 329 milletvekilinin yer ald mecliste yaplacak ilk oturumda, siyasi anlama gerei Sünnilerin meclis bakan adaylar için gizli oylama yaplp bir bakan seçilecek. Meclis Bakannn seçilmesinin ardndan, Kürtlere verilmesi beklenen cumhurbakan adaynn ismi meclise sunulacak ve seçilmesi için oylama yaplacak.
Seçilecek yeni cumhurbakan meclis çats altnda bulunan ve en az 165 milletvekiline sahip olan koalisyona hükümeti 90 gün içerisinde kurmas ve babakan seçmesi için görev verecei kaydedildi.