Baghdad
Irakta iki büyük Sünni siyasi oluum Takaddüm ve Azim koalisyonlar, hükümet kuruma müzakerelerini ortak yürütme konusunda anlarken bu durum 2003 sonras ilk defa büyük Sünni koalisyonun olutuu eklinde yorumlanyor.
Ülkede 10 Ekimde yaplan erken genel seçimlerde 37 sandalye kazanarak Meclisin ikinci büyük grubu olan eski Meclis Bakan Muhammed Halbusi liderliindeki Takaddüm ve yaplan son ittifaklarla sandalye saysn 34e çkaran Hamis Hançer liderliindeki Azim koalisyonlar, uzun süren görüme trafiinden sonra 14 Aralkta yaptklar açklamayla hükümet kurma müzakerelerini ortak bir komiteyle yürüteceklerini duyurdu.
Irakta imdi Sünni birliin salanmas için nasl bir yol haritas izlenecei merak konusu.
Takaddüm ile Azim koalisyonlarnn Meclis Bakan aday Halbusi
Halbusinin lideri olduu Takaddüm Koalisyonu Sözcüsü Yahya Muhammedavi, AA muhabirine yapt açklamada, seçimlerden sonra Azim Koalisyonu ile defalarca bir araya geldiklerini belirterek, Dier ortaklara sunacamz, üzerinde mutabk kaldmz ve ortak meselemiz olarak baktmz konular; terörden kurtarlan bölgelerin imar ve yerinden edilenlerin evlerine dönmesi. dedi.
Seçimi kazanan partilerle yaplacak görüme ve müzakereleri yürütmeleri için Sünni iki tarafn da katlmyla bir ortak komite kurulduunu anmsatan Muhammedavi, bu komitenin temel görevinin ülkenin istikrarn salayacak gerçek ulusal i birlii ve ortakl ina etmek olduunu kaydetti.
Muhammedavi, ii gruplardan Sadr Hareketine mi yoksa rana yakn ii gruplarn yer ald Koordinasyon çerçevesi ad altndaki çat ittifaka m daha yakn olduklar yönündeki soruya ise, Önceliimiz; kartlarmz ve müzakere konularmz seçimi kazananlarla masaya yatrmak. Kürt ve ii gruplarn tümüyle müzakerelere balamamz için Yüksek Federal Mahkemenin nihai seçim sonuçlarna yönelik onayn bekliyoruz. yantn verdi.
Yeni dönemde Meclis Bakanl adaylarnn Muhammed Halbusi olduunu aktaran Muhammedavi, Taraflar, yani Takaddüm ile Azim koalisyonlar arasnda tek Meclis Bakan adaynn Halbusi olmas noktasnda mutabakat söz konusu. diye konutu.
Sünnilerin taleplerinin ii ve Kürt taraflara ortak ekilde sunulmas önemli
Irak Aratrma ve Düünce Merkezi Bakan hsan ammari, söz konusu iki Sünni koalisyon arasnda ideolojik olarak görü ayrl bulunsa da yerinden edilenlerin evlerine dönmesi ve Sünni bölgelerin yeniden imar gibi konularda ortak görü ve vizyona sahip olduklarn söyledi.
ammari, u deerlendirmeyi yapt:
Azim ve Takaddüm, aralarnda ortak bir ideolojik yön olmasa da seçimlere ittifakla girebilirdi. Her iki tarafn ayr hedefi ve siyasi mercisi söz konusu. 2003 sonras siyasette Sünni birliinden söz etmek için henüz erken. Ancak Sünnilerin taleplerinin ii ve Kürt taraflara ortak ekilde sunulmas önemli olacak. Bu durum hükümetin kurulmas ve bakanlklarn datlmas noktasnda deiebilir. Sünnilerin aralarnda birleememe durumlar iiler ve Kürtlerinkinden farkl deil. Seçimlerde kazanmak baka, temsil ettikleri oluumun haklarn garanti altna almak baka bir ey. Sünni partiler imdiye kadar bunu pek baaramad.
Hançerin lideri olduu Azimin rana yakn Koordinasyon çerçevesine, Halbusinin lideri olduu Takaddümün ise Sadra daha yakn durduunu söyleyen ammari, Hükümetin paylalmas ve Meclis Bakanl söz konusu olunca Sünni iki taraf birleecek ve ortak bir tavr sergileyecek. Bu koalisyon, bir tarafa kar dier bir tarafla olmay seçmeyecek. eklinde konutu.
Aralarndaki sorunlar eritmeleri gerekiyor
Irakl siyasi analist Raad Haim, ülkedeki Sünnilerin birlemesinin önemli adm olduunu ifade ederek, Bu gruplarn birlemesi aralarndaki tüm sorunlarn sfrlanmas anlamna gelmez ancak bunlar ikincil plana atlr. Sünni iki taraf arasndaki görümelerin sklamas olumludur ve ister tek bir oluumun bileenleri arasnda isterse tüm siyasi oluumlar arasnda gerginlii azaltr. dedi.
Siyasi ve mezhepsel gerekçelerle yok saylan Sünnilerin akbeti ve yerinden edilenlerin durumunun iki Sünni taraf arasnda ortak konu olduuna iaret eden Haim, unlar kaydetti:
Bunlarn uygulanmas konusunda tökezlemeler yaanabilir. Öncelikle aralarndaki tüm sorunlar eritmeleri ve hükümette yer almak için hizipçilikten vazgeçmeleri gerekiyor. Bu da Iraktaki siyasi rejim ve denge, hizipçilie dayal olduu için kolay olabilecek bir durum deil.
ii ve Kürtlerin aksine Sünnilerin aralarndaki sorunlar giderebilmelerinin zor olsa da imkansz olmadn dile getiren Haim, Sünnilerin ii gruplara göre en güçlü müzakere konusunun Meclis Bakanl olacan savundu.
Sadr Grubu ile yakn olmalar daha mantkl
Sünni gruplarn, rana yakn ii çat kuruluu Koordinasyon çerçevesi ile görümeleri üpheli bulunabilir ve perde arkasnda olanlarn duyurulmamas kukular artrlabilir. diyen Haim, öyle devam etti:
Sünni bir tarafn Maliki ya da seçimi kaybeden herhangi bir milis bir tarafla görümesi tabanda kukuya neden olabilir. ii ve Kürtlerle ortak ekilde görüülmesi daha isabetli olacaktr. ki taraf da -Azim ve Takaddüm de- ii bir tarafa kar dier bir ii tarafn yannda politika yürütmeyeceklerini ve hiçbir taraf kaybetmek istemediklerini ilan etti. Seçimi kaybeden ve aralarnda pek uzlaamayanlardan (Koordinasyon çerçevesi) ziyade, 73 sandalye kazanan Sadr Grubu ile yakn olmalar daha mantkl. Buna demokratik hak olarak da baklmal.
Iraktaki siyasi gruplar, Yüksek Federal Mahkemesi nihai seçim sonuçlarn onaylamad için henüz resmi olarak hükümet kurma müzakerelerine balamad.
rana yakn ii Fetih Koalisyonu lideri Hadi Amiri, seçimlerin iptali için Yüksek Federal Mahkemesine bavurmu, mahkemenin bu bavuruyu 22 Aralkta görüecei bildirilmiti.
Seçimlerden birinci parti çkan Sadr Hareketinin lideri Mukteda es-Sadr, ulusal çounluk hükümeti kurmak istediklerini açklamt. Tahran yönetimine mesafeli olan Sadr, ran iaret ederek d ülkelerin müdahalesinden uzak bir hükümet kurulmasn istediklerini ifade etmiti.