STANBUL - ran lideri Ali Hamaneyin bakent Tahranda Irak Babakan Mustafa el-Kazmiyle yapt görümede, Hadi abinin desteklenmesi ve ABD güçlerinin Iraktan çkartlmas gibi konular gündeme getirmesi, baz uzmanlar tarafndan bu ülkenin iç ilerine müdahale çabalar olarak deerlendiriliyor.
lk yurt d ziyaretini çaramba günü rana yapan Irak Babakan Kazmi, Tahran temaslar kapsamnda ran lideri Hamaney, Cumhurbakan Hasan Ruhani ve Cumhurbakan Birinci Yardmcs shak Cihangiri ile bir araya geldi.
Ruhani, Kazmiyle görümesinde iki ülke arasndaki yllk ticaret hacminin 20 milyar dolara çkarlmasn ve bloke paralarn serbest braklmasn istedi.
Resmi ziyarette ön plana çkan Ruhaninin ekonomik taleplerinden ziyade girite belirtilen Hamaneyin talepleriydi.
randan Kazmiye sert eletiriler
randa baz uluslararas ilikiler uzmanlar, son haftalarda, ABDye yakn olmakla suçladklar Kazmiye sert eletirilerde bulundu. Bu eletiriler, ran liderinin Iraktan beklentileri gerçekçi mi? sorusunu da gündeme getirdi.
ran Stratejik Aratrmalar ve Uluslararas likiler Merkezi Müdürü Emir Musevi, 1 Temmuzda, rahbordemoaser haber sitesinde, ABDnin Iraktaki Piyonu: Mustafa Kazmi balkl bir makale yaymlad.
Musevi, makalesinde, Irakta son dönemdeki gelimeler, Kazmi, ABDnin hedefleri dorultusunda hareket ediyor eklinde özetlenebilir. Hadi abi üyelerinin gözaltna alnmasndan, Badat-Washington Stratejik Diyalog görümelerine ve oradan Irakn hassas makamlarna atanan kiilere kadar... Kazmi, Baas güçleri içinde ABDyle ilikisi olan bir kiiydi ve Kasm Süleymaniye düzenlenen terör saldrsnn sandr. ifadelerini kulland.
Khabaronline Yayn Kurulu Üyesi ve bölge uzman Hasan Lascerdi de Hadi abinin kollarndan Ketaib Hizbullah örgütü üyelerinin Irakta gözaltna alnmasyla ilgili reformistlere yaknlyla bilinen ark gazetesine konutu.
Lascerdi, Bu olayda önemli nokta, Irak özel kuvvetlerinin ABDyle i birliiydi. Bunlarn balant zinciri Babakan ve onun atad General Abdulvehhab es-Saidiydi. Direni güçleri (Hadi abi ve destekçileri) söz konusu gözaltlardan bu iki kiiyi sorumlu tuttular. deerlendirmesinde bulundu.
Kazmi, hükümetinin selameti için taraflar raz ediyor
Hadi abi ve ABDnin Iraktaki durumuna ilikin ranl çiler Haber Ajansna (ILNA) konuan Dileri Bakanl Orta Dou Bölümünün eski Genel Müdürü Kasm Muhibali ise unlar söyledi:
Önceki Irak Babakan Adil Abdulmehdi döneminde, Kasm Süleymani ve Ebu Mehdi el-Mühendisin ehit edilmeleri sonras ABDnin ülkeden çkarlmalaryla ilgili taslak onaylanm, fakat Abdulmehdi, bunu açktan uygulayamamt. Yeni babakan Badat ile etkili yabanc güçlerin üzerinde anlat biri olmalyd ve sonuçta o kii, Kazmi oldu. Kazmi, yeni hükümetinin yklmamas için ran ve ABDnin yan sra Suudi Arabistan hatta Kürtler ve Sünnileri de raz etmeliydi. Amerikallarn ülkeden çkarlmasyla ilgili kararn uygulanmasn uzak ihtimal olarak görüyorum.
Baz uzmanlar, Hamaneyin Kazmi ile görümesinde dile getirdii konular Irakn iç ilerine müdahale ya da Badat yönetimindeki yeni süreci görmezden gelme olarak deerlendirdi.
ran Cumhuriyetçileri Dayanmas Hareketi üyesi Dr. Ali Efari, Twitter hesabndan yapt paylamda, Hamaney, Irak Babakanna, ran, Irakn iç ilerine müdahale etmek amacnda deil diyor. Sonra, Hadi abi, korunmaldr diyor! ifadelerini kulland.
Irak, rann bölgedeki nüfuz merkezidir
Askeri analist ve yazar Murat Veysi de sosyal medya hesabndan yapt açklamada, Hamaney, ilk cümlesinde Irakn iç ilerine karmamaktan söz ediyor, dier cümlesinde Irakn iç ilerine karyor. Orta Douda etkin oyuncu Hamaney ve ran Devrim Muhafzlar için Iraka nüfuz etmek son derece önemlidir. Irak, ran ve Hadi abinin bölgedeki nüfuz merkezidir. ifadelerini kulland.
ran içinde baz uzmanlar da Tahran yönetiminin Badattan beklenti seviyesini en aza çekmesi, askeri müdahalesini azaltmas ve her iki tarafn ekonomik ilikilerde yetinmeleri gerektiini vurgulad.
Ferihtegan gazetesi 20 Haziranda rann eski Amman Büyükelçisi Nasratullah Tacikin bu konudaki görülerine yer verdi.
Tacik, Irakta bir paradigma veya yaklam deiikliine gitmeliyiz. Özellikle DEA sonras askeri süreç yerine Kazmiyle ekonomik i birliine gitmeli ve stratejik ortaklklarla büyük projelere imza atmalyz. deerlendirmesinde bulundu.
ran D likiler Stratejik Konseyi Bakan Kemal Harrazi ise Twitter hesabndan u cümleleri paylat:
Gelecekte bölgesel yaknlama sürecinden çoumuzun beklentisi minimal düzeyde hükümetler aras bir yaknlamadr. Bu durumda snrl ekonomik i birlii istikrarn temelini oluturur ve bölge hükümetlerinin her biri ulusal çkarlarna göre hareket eder. Eer Kazmi bu seviyede bir durum ve fayda için bir tür snrl i birlii yaratmay baarrsa, rolü hala desteklenmelidir.
ABD, ranl General Kasm Süleymani ve Hadi abi Bakan Yardmcs Ebu Mehdi el-Mühendisi 3 Ocak 2020de Badat Havalimannda düzenledii hava saldrsyla öldürmütü.