Liderler terörle mücadele, sorumluluk paylam, Açk Kap politikas, NATO-AB i birlii ve NATO Komuta Yapsnn uyarlanmas gibi konular ele alacak
Zirvenin, transatlantik ilikilerdeki gerginlik ve ABD Bakan Donald Trumpn özellikle sorumluluk paylamna yönelik eletirilerinin gölgesinde geçmesi bekleniyor
NATO üyesi ülkelerin 29 lideri, 11-12 Temmuzda Brükselde ittifakn gelecekte daha modern ve tehditlere kar daha hzl cevap verebilen bir yapya dönümesi için birçok karara imza atlacak Brüksel Zirvesine katlacak.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenbergin bakanlnda gerçekleecek zirvede Türkiyeyi Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan temsil edecek. Stoltenberg, görev süresi kapsamnda üçüncü kez NATO Zirvesine bakanlk yapacak.
NATO liderleri, geçen yl Mays aynda NATO Devlet ve Hükümet Bakanlar Toplants için bir araya gelirken, bu sefer NATOnun geleneksel olarak her iki ylda bir düzenledii NATO Zirvesi için toplanacak. Bu çerçevede, yakn dönemde Avrupa Birlii-ABD arasnda ilikilerin özellikle ticaret alannda gerilmesi, ABDnin büyükelçiliini Kudüse tamas, ran ve iklim anlamalarndan tek tarafl olarak çekilmesi ve G7 toplantsnn ardndan oluan gergin ortamn yaratt belirsizliin, NATO Zirvesine de yansmalarnn olmas bekleniyor.
Terörle mücadele ana gündem maddeleri arasnda
Zirvede görümeler alt ana balk altnda gerçekleecek. Caydrclk ve Savunmay Güçlendirme, Terörle Mücadele ve stikrar Yayma, AB ile Birliini Güçlendirme, NATOyu Modernletirme, Daha Adil Sorumluluk Paylam, Ortak Deerler ve Transatlantik Birlik eklinde ortaya çkan ana balklar altnda, NATO liderleri ittifakn geleceine ilikin önemli kararlar alacak.
PKK-YPG/PYD, DHKP-C, FETÖ, DEA gibi terör örgütleriyle ayn anda mücadele eden Türkiye için NATO müttefiklerinin terörle mücadele konusunda daha fazla dayanma göstermesi büyük önem tayor.
Zirvede, terörle mücadelenin ittifak üyelerinin güvenlii için kilit öneme sahip olduu vurgusunun yaplmas bekleniyor. Bu çerçevede zirvede, DEA ile mücadelede uluslararas koalisyonun üyesi olan ve erken uyar ve gözlem uçaklaryla (AWACS) destek veren NATO, mücadeleye daha fazla nasl katk sunacan ele alacak.
Yakn dönemde Afganistandaki Kararl Destek Misyonuna üç bin kiilik ek destek tahsis eden NATO müttefikleri, ülkede istikrarn salanmas için desteini sürdüreceini teyit edecek.
NATO liderleri, terörle mücadele kapsamnda Irakta DEA ve benzeri terör örgütlerinin tekrar ortaya çkmasn engellemek için Irak eitim misyonununu resmi olarak balatacak. Bu balamda, Irakl güvenlik güçlerine eitim verilecek, askeri akademi ve okullar kurulacak.
Trump sorumluluk paylamna odaklanacak
Zirvenin dier bir ana gündem maddesi ise sorumluluk paylam olacak. NATO müttefikleri iki yl önce düzenlenen Varova Zirvesinde 2024e kadar savunma harcamalarn, gayri safi yurtiçi haslalarnn yüzde 2sine karlk gelecek ekilde artrmay taahhüt etmiti.
Güncel veriler, 29 müttefikin sadece 6snn bu taahhüdü yerine getirdiini gösteriyor. Göreve geldiinden beri müttefiklere savunma harcamalarn artrma çarsnda bulunan ABD Bakan Donald Trumpn bu konuya odaklanaca düünülüyor.
NATO Zirvesi öncesinde 9 müttefike mektup yollayarak savunma harcamalarn artrmalarn isteyen Trump, zirveden iki gün önce sosyal medya hesabndan paylat mesajda da ABD, NATOya tüm müttefiklerden çok daha fazla katk salyor. Bu adil deil ve kabul edilemez. ifadelerine yer verdi.
Bu bilgiler nda, Trumpn müttefiklere sorumluluk paylam konusunda yöneltecei muhtemel eletirilerin zirveye damgasn vurmas bekleniyor.
Böylelikle, zirvede son üç yldr savunma harcamalarnda kaydedilen arta vurgu yaplmasyla birlikte müttefiklere harcamalar daha fazla artrmalar çars yaplmas genel beklentiler arasnda yer alyor.
NATO-AB i birlii
Zirvede, AB Konseyi Bakan Donald Tusk, AB Komisyonu Bakan Jean-Claude Juncker ve NATO Genel Sekreteri Stoltenberg arasnda zirveden bir gün önce imzalanan ve NATO-AB arasnda i birliini artrmay öngören ortak bildirinin detaylarnn ele alnmas öngörülüyor.
Benzer bir ortak bildiriye 2016 Varova Zirvesinde imza atan liderler, yeni bildirgeyle AB ve NATO arasnda i birlii alanlarn ilerletmeyi planlyor.
NATO ve ABnin 22 ortak üyesi bulunuyor. Yakn dönemde ABDnin AB ülkelerine yönelik ilave gümrük vergi kararnn ardndan gerilen AB-ABD ilikilerinin, NATO-AB ilikilerine de yansmalar olaca deerlendiriliyor.
Yeni tehditlerle mücadele edebilen bir NATO
NATOnun temel amac müttefiklerini korumak ve yeni tehditlere kar hazrlkl olmak olarak tanmlanyor. Bu çerçevede, ittifakn yeni tehditlere kar hazrlkl olmas ve komuta yapsnn uyarlanmas gerekiyor.
Bu balamda, zirvede liderlerin ana gündem maddelerinden biri de NATOnun savunma ve caydrclk kapasitesini güçlendirmek olacak.
Müttefikler, NATOnun askeri hareketlilik ve kuvvetlerin göreve hazrlk seviyelerini artrmay öngören NATO Hazrlk Giriimine onay verecek.
NATO Hazrlk Giriimi sayesinde 30 mekanize taburu, 30 hava muharip filo ve 30 muharip gemi, 30 gün veya daha az sürede göreve hazr olabilecek kapasitede tutulabilecek.
ttifakn modernletirilmesi kapsamnda ise NATO Komuta Yapsnn uyarlanmas ele alnacak ve kuvvetlerin Avrupa içinde ve Atlantik üzerinden daha hzl bir ekilde hareket etmesini salayacak iki yeni komuta merkezine onay verilecek.
Yakn zamanda hava, kara ve denizin yan sra siber güvenlii da bir askeri alan olarak belirleyen NATO, zirvede siber savunma kapasitesini artrmak için bir Siber Operasyonlar Merkezi kurulmas için de karar alacak.
Makedonyaya katlm daveti bekleniyor
Zirvede, ittifakn Açk Kap politikas çerçevesinde NATOya üye olmak isteyen ve Yunanistan ile isim sorununu çözen Makedonyaya tüm resmi sürecin tamamlanmas kouluyla üyelik müzakerelerine balanmas için davet gönderilmesi bekleniyor.
Makedonya ve Bosna Hersekin yan sra Gürcistan ve Ukrayna da ittifaka üye olmak istiyor.
Bu çerçevede, NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, zirvenin ikinci gününde Gürcistan Cumhurbakan Giorgi Margvelavili ve Ukrayna Devlet Bakan Petro Poroenko ile de bir araya gelecek. Bu görümelerin ardndan Gürcistan ve Ukraynadaki durum tüm liderlerle NATO Atlantik Konseyinde ele alnacak.
Transatlantik birlie vurgu
AB-ABD arasnda gerilen ilikiler nda, NATO Zirvesinde transatlantik ilikilerin öneminin altnn çizilmesi bekleniyor.
Transatlantik birliin 70 yldr vatandalar korumaya yardmc olduuna iaret edilecek zirvede, AB-ABD arasndaki i birliinin mevcut güvenlik snamalar karsnda çok daha önemli olduu vurgulanacak.
NATOnun ilevini yerine getirebilmesi için birlik ve dayanma kilit öneme sahip. Geleneksel olarak zirve sonrasnda 29 ülkenin onayyla alnan kararlar da ittifakn bu konuda baarl olduuna iaret ediyor.
Bu çerçevede, NATOnun bir kere daha birlik mesaj verebilmesinde ABD Bakan Trumpn zirveye yönelik tutumunun belirleyici olaca deerlendiriliyor.