Kürt yürüyüşünün arkasında, Irak’ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin lideri Barzani’nin kendisine yakın olan Kürt Ulusal Konseyi (KUK) ile PKK’nın Suriye kolu PYD’yi birleştirmesi var.
Türkiye sınırındaki Kürt ağırlıklı yerleşimlerde yönetimi silah kullanmadan ama silah tehdidiyle ele geçirenler, KUK ve PYD’nin Erbil mutabakatı ile oluşturduğu ortak milis gücü: Halkı Koruma Birlikleri...
* Suriyenin en büyük etnik azınlığı olan Kürtler, 22.5 milyonluk nüfusun yüzde 9unu oluşturuyor. Diğer azınlıklar gibi Kürtler de 16 ay önce başlayan rejim karşıtı isyanın başında, Sünni Arap çoğunluğun din temelli bir diktatörlük kurabileceği endişesiyle, pek istemeyerek de olsa rejimin yanında saf tutmuştu. Rejim karşıtı gösterilerde çok az sayıda Kürt görülüyordu.
* Kürtlerin en önde gelen lideri Meşal Tammonun 7 Ekim 2011de rejim ajanları olduğu sanılan kişilerce öldürülmesinin ardından rüzgar tersine döndü. Tammonun Kamışlıdaki cenaze törenine katılan 50 bin kişinin üstüne güvenlik güçleri ateş açıp beş kişiyi öldürdü. Kürtler düzenli olarak gösterilere katılmaya başladı.
SUKA KÜRT LİDER ÖSO İLE ANLAŞMAZLIK
* Buna karşın Kürtler, muhaliflerin en büyük çatı örgütü olan Türkiye merkezli Suriye Ulusal Konseyinin (SUK) toplantılarını, kendi kaderlerini tayin hakkı tanınmadığı ve Suriyenin gelecekte de bir Arap Cumhuriyeti olmasını öngördüğü için boykot etmeyi sürdürdü. Fakat bir diğer kırılma, bir Kürt olan Abdülbasit Seydanın geçen ay SUKun başına getirilmesiyle yaşandı.
* SUK ile yakınlaşsalar da Suriyeli Kürtlerin kendi içindeki parçalı yapısı sürüyordu. Silahlı muhaliflerden oluşan Özgür Suriye Ordusu, en etkin Kürt gruplarından olan PKKya bağlı Suriye Kürt Demokratik Birlik Partisi (PYD) güçlerinin belirli bölgelerde rejim güçlerine karşı yapılan operasyonlarda kendilerini engellediğini öne sürdü. Bu iddia Irak Kürt medyasına yansıdı.
ERBİLDE BİRLEŞTİLER SAVAŞMADAN ALDILAR
* PYD liderleri Esad karşıtı açıklamalardan büyük ölçüde sakınarak, Suriyedeki çatışmanın Kürtlerin çoğunlukta olduğu kuzeydeki bölgelere sıçramamasının temel amaçları olduğunu vurgulamaya devam ettiler. Irakın kuzeyindeki Kürt bölgesel yönetiminin başkanı Mesud Barzani geçen ay devreye girdi. Suriyedeki 11 Kürt partisinden oluşan ve büyük ölçüde Barzaninin kontrol ettiği Kürt Ulusal Konseyi (KUK), Erbilde imzalanan anlaşmayla PYD ile ortak hareket etme kararı aldı.
* Erbil mutabakatı sonucu PYD ile KUK, milis güçlerini birleştirerek Halkı Koruma Birliklerini (HKB) kurdu. Bu birlikler geçen çarşambadan itibaren kuzeydeki bir dizi yerleşimden Esad güçlerini çıkarıp devlet binalarına Kürt bayrakları çektiler. Çatışmaya girmeden fakat silah tehdidiyle yaşanan bu dönüşüme imza atan HKB, bölgedeki halkın korunması sorumluluğunu da üstlendi.
PEŞMERGE GİRMEDİ AMA BAYRAK ÇEKİLDİ
* İlk olarak Halep iline bağlı olan, sınırın Türkiye tarafındaki Suruçun karşısında yer alan Kürt kasabası Kobanede (Arapça adı Aynelarab) yönetim ele geçirildi. Ardından Mardine sınırdaş Amuda ile Kilise sınırdaş Efrinin PKK yanlılarını da içeren Kürt güçleri tarafından kurtarıldığı bildirildi. Halkın Koruma Birlikleri güvenliği sağlasa da, sivil yönetimde PYD’nin ağırlığını koyduğu bildiriliyor.
* 184 binlik nüfusuyla Suriye Kürdistanının başkenti sayılan Kamışlıdaki Kürt liderlerin, Esad rejimine bağlı yerel yetkililerle müzakereleri sürdürdüğü belirtiliyor. Nusaybinin karşısında yer alan bu kentten Suriye güvenlik güçlerinin yakında çekilebileceği iddiası Irak Kürt medyasında yer aldı. Bölgenin bir diğer büyük şehri olan El Haseke’de de Kürtlerin sokak gösterileri sürüyor (resimde). Bu arada Barzani, peşmergelerin Suriyeye girdiği iddialarını yalanladı.
BAĞIMSIZ KÜRDİSTAN MI, YARI ÖZERKLİK Mİ
* Philadelphia merkezli Middle East Forum uzmanı Eymen Cevad El Tamimiye göre Suriyeli Kürtler şu anda hem rejime, hem de muhaliflere mesafeli. El Tamimi şöyle yazıyor: Suriye ve Iraktaki gelişmeler bağımsız bir Kürt devletinin doğacağı yolunda spekülasyonlara yol açtı. Fakat daha derin bir analiz yapıldığında, birleşik bir Kürdistanın hâlâ çok muhtemel olmadığı görülecektir. Bunun yerine Irakın Kürt Özerk Bölgesi gibi, Suriyede de yarı özerk bir Kürt toplumunun oluşma ihtimali artıyor.
* Irakın kuzeyindeki Kürt yönetiminin gelecekte Suriyenin Kürt bölgesiyle birleşme ihtimali de pek yüksek görünmüyor. Suriyenin kısıtlı miktardaki petrol yatakları Deyr ez-Zor çevresindeki Sünni Arap aşiretlerinin topraklarında. Böyle bir birleşme, Iraklı Kürtlere bir limana kavuşma fırsatı da sağlamayacak. Aksine, yoksul Suriyeli Kürt nüfusun entegrasyonu sorunu doğacak. Bu şartlarda, Türkiye’nin desteği olmaksızın ’Bağımsız Kürdistan’ın kurulmasının imkansız olduğunu vurgulayan analistler de var.