Rusyanın 30 Eylül 2015ten bu yana düzenlediği hava saldırıları, ilk ayında, İdlib, Hama, Humus, Halepin kuzeyine yoğunlaşmıştı. Ekim ayının ikinci yarısından itibaren ve kasım ayı boyunca Rusya, Halepin güneyi ve kuzeyi, İdlibin güneyi ile Lazkiye kırsalında Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı Bayırbucak bölgesinde muhaliflerin elindeki bölgeleri hedef aldı. Aralık ayından bu yana ise Halepin kuzeyi ve güneyi, Bayırbucak ve İdlib kırsalı Rus saldırılarına maruz kalıyor.
DAEŞ geriletilmedi
Rus hava saldırıları DAEŞi geriletmedi. Aksine, Rusya, 24 Kasımda Türk hava sahasını ihlal eden savaş uçağının düşürülmesinin ardından, Türkiye sınırı ve Halep arasındaki koridoru kapatmak amacıyla terör örgütleri DAEŞ ve PYDnin ilerleyişine destek verdi. DAEŞ koridorun doğusundan baskı yapma imkanı bulurken, Türkiye sınırındaki Azez ilçesinin 3 kilometre yakınına kadar sokulabildi. Rusyanın, DAEŞle çatışan muhalifleri vurmasıyla terör örgütü Sorandan ilerleyerek, Azezin güneydoğusunda muhaliflerin kontrolündeki Kafra köyünü ele geçirdi.
DAEŞin düşmanları da hedefte
Rusyanın terör örgütü DAEŞe karşı etkin mücadele eden muhalif gruplara yönelik saldırıları, iddia ettiğinin aksine önceliğinin DAEŞle mücadele olmadığını gösterdi. Zira saldırılar, DAEŞ ile mücadele eden muhalif grupları da hedef aldı. Halepin kuzeyindeki Deyr Cemalde Birinci Alay, Malikiyede Şam Cephesi, Keştarda Ahraruş Şam, Keferde Sultan Murad, Marede Mutasim Tugayı, İdlibte Sukurul Cebel ve Şam Kolordusu ile Halepte Nureddin Zengi ve son olarak Şam ve çevresinde DAEŞe karşı etkin mücadele veren muhalif gruplardan İslam Ordusu Rusya tarafından vuruldu.
Rejim ilerledi, muhalifler savunmaya geçti
Rus savaş uçaklarının Esed güçlerinin kara saldırılarına yoğun hava desteği, muhalifleri savunma pozisyonuna geçmeye zorlayarak, birçok nokta ilerlemelerini durdurdu. Rus saldırılarından önce, muhaliflerin çatı birliği Fetih Ordusu, İdlibi tamamen kontrol etmiş ve Hamanın kuzey kırsalındaki Gab Ovasına girerek rejimin kalesi Lazkiye merkeze sokulmuştu. Rus saldırılarının başlamasından günler önce, 10 Eylülde Ebu Zuhur hava üssünün alınmasıyla rejim İdlib vilayetinde kuşatma altındaki Şii beldeler Fua ve Kafraya dışındaki tüm topraklarını kaybetmişti. Şamın güneyindeki Derada rejim muhalifler karşısında ardı ardına kayıplar vermişti. 2015in ilk ayında muhalifler kentin kuzeyindeki Şeyh Miskin ilçesini ele geçirmişti. Martta doğusundaki tarihi Busra Eşşam ilçesini rejimden alan muhalifler, Nisan ayında Ürdünle Nasib sınır kapısını kontrolünü sağlamıştı.
Ancak Rusyanın iç savaşa katılması, ibreyi muhaliflerden rejime çevirdi. Rus uçaklarının hava desteğiyle rejim, Halepin güneyinde Han Tuman beldesi, Ays beldesi, Tel Ays (Ays Tepesi), Hadır beldesi ile Abtin, Şağiyled, Banis köyü ile onlarca köy ve çiftliğin kontrolü ele geçirdi. Rejim, Gab Ovasında Rus uçaklarının desteğiyle Foro, Bahsa ve Mansura köyünün kontrolünü sağladı. Lazkiyede Acısu, Gımam, Zuveyk, Saray, Kızıldağ, Burç Kasab, Cebel Nuba, Avanlı ve Kepir rejimin eline geçti. Rejim, Gab ovasında Mansura, Cub Ahmar, Furu, Selamiye ve Mansurannı bir bölümünde hakimiyet sağladı. Şamda Zebadani ilçesinin büyük bölümü, Merc Sultan üssünün doğu yakası ve DAEŞin çekilmesiyle Yermukün bir bölümü, Vadi Baradanin batı yakası rejimin eline geçti. Muhalifler ise yalnızca Hamanın kuzeyinde Atsan, Morek, Maanın kuzey ve doğu girişiyle Suran yolundaki dört noktasını aldı.
Sivilerin durumu hiçe sayıldı
Rusyanın geride kalan 100 günlük saldırı bilançosunda en ağır bedeli siviller ödedi. AA muhabirlerinin derlediği bilgilere göre, şu ana kadar en az bin kişi hayatını kaybetti. Rus hava saldırılarıyla eş zamanlı olarak Esed güçlerinin karadan Hama ve Humusun kuzeyi ile Halepin güneyine düzenlediği operasyon, bu bölgelerden muhaliflerin kontrolündeki Türkiye sınırına yakın bölgelere doğru göç dalgasını tetikledi. BM Genel Sekreter Sözcülüğünün geçen yılın kasım ayı başında yaptığı açıklamaya göre, bu dalgada 123 binden fazla kişi yerinden oldu.
Rusya, PKKnın Suriye kolu PYD ile Ekim ayından bu yana özel bir ilişki geliştirdi. ABD-Rusya rekabetinden istifa eden PYD, Rusya yetkililer ile Moskova ve Pariste gerçekleşen görüşmelerin ardından sahada aktif Rus hava desteği almaya başladı. 2 Aralıkta Rusyaya ait askeri kargo uçağı, Halepin kuzey ucunda PKKnın Suriyedeki uzantısı PYDnin kontrolündeki Şeyh Maksud bölgesine 5 ton mühimmat bıraktı. Aynı dönemde Rusya, PYDnin Suriyenin kuzeyinde Türkiye sınırındaki Azez-Cerablus hattında ilerlemesine destek sağlamaya başladı.
Bir yandan muhaliflerin Azezdeki cephe hatlarına saldıran PYD, diğer yandan Fıratın batısına geçebilmek için Cerablusta DAEŞ ile çatışmaya devam ediyor. Afrinin doğusunda, Halepin kuzeyinde bulunan ve muhaliflerin kontrolündeki Teneb, Meryemeyn ve Keştaar PYDnin eline geçerken, örgüt Fıratın batısındaki 12 köy ve mezrada da kontrolü sağladı.