Arakanda sivillere yönelik saldrlarda, 25 Austostan bu yana binlerce Müslüman yaamn yitirirken çok sayda Arakanl da can güvenlii nedeniyle kaçarak Bangladeteki kamplara snmaya çalyor.
Köyleri, i yerleri, camileri, medreseleri ve evleri yaklan Arakanl Müslümanlar, Budist zulmünden kaçmak için günlerce yol yürüyor, salksz ve d etkilere açk ekilde ormanlarda saklanyor.
Rohingyallar, aç ve susuz ekilde günlerce süren yürüyülerinin ardndan Naf Nehrini veya Hint Okyanusunun bir ksmn ilkel teknelerle geçerek Bangladee ulayor.
Binlerce Rohingyal da Myanmar sahillerinde kendilerini kar kyya geçirecek tekneleri beklerken, Myanmar güvenlik güçleri ve Budist milliyetçiler Müslümanlarn köylerini yakmay sürdürüyor. Yaklan köylerden yükselen duman, Banglade kylarndan da rahatlkla görülebiliyor.
Öte yandan hemen her gün Myanmar askerinin taciz ettii teknelerden düen mültecilerin kyya vuran cesediyle karlamak da mümkün.
Teknaf bölgesinde önceki yllarda kurulan Kutupalong Mülteci Kampnn snrlarnn ulat yerler tahmin edilemezken, Balukhali, Leda, Musuny, Naikkong Chori, Ghundhom, Bander Ban ve Nhila bölgeleri de tamamen mültecilerle doldu.
Son krizden sonra Bangladee snan mülteci saysnn 400 bine ulat tahmin ediliyor. Salksz koullarda yaam mücadelesi veren mültecilerin ilk etapta gda, temizlik ve giyim malzemeleri haricinde barnmak için brandaya ihtiyac olduu belirtiliyor.
- Arakan krizinin balangc
Banglade-Myanmar snr kuzey güney dorultusunda 50 bin kilometrekarelik bir alana sahip olan Arakan bölgesi, yüzlerce yllk köklü bir geçmie sahip.
Arap tüccarlarn faaliyetleri esnasnda tahmini 8. yüzylda slamiyetle tanan bölgenin, 15. yüzyln banda Kral Narameiklann slamiyeti seçmesinin ardndan bir krallk halini ald.
Bölgenin 1784te balayan igalinin ardndan corafyann iki asli unsuru Müslüman Rohingyallar ve Budist Rakhineler, büyük bask ve zulümle kar karya kald. Bölge halk bu igal esnasnda büyük oranda Hindistana göç ederken, 1826da bölgeye ngilizlerin hakim olmasnn ardndan, 120 yla yakn sürecek bir sömürge düzeni balam oldu.
Bölgenin iki önemli toplumu Müslüman Rohingyallar ve Budist Rakhineler 19. yüzyla kadar huzur ve bar içinde yaamlarn sürdürürken, ngiliz igaline kar kurulan Takin Partisi Budistleri, Müslümanlara kar kkrtmaya balad. 20. yüzyln ilk yars sona ermeden Myanmardaki bütün gücü ele geçiren Takin Partisi, söz konusu propagandalarna devam ederek iki halk arasna fitne tohumlar ekmeye devam etti.
- lk büyük katliam 1942de
ngilizlerin ülkeyi terk etmesinin ardndan Müslümanlara yönelik saldrlar da artt. lk ve büyük katliam 1942de yaand. Mart 1942de Minbya kasabasnda balayan yama, adam öldürme, tecavüz olaylar sonucunda on binlerce Müslüman katledilirken, onlardan geriye kalan deerli eyalar, hayvanlar ve mahsullere isyanclar tarafndan el konuldu.
Bu katliam, Arakanl Müslümanlarn halen devam eden Banglade ve Hindistan sürgününün ilk ve önemli adm olarak kabul edilirken, gelecek yllarda katliam ve sürgünlere yenileri eklendi.
Söz konusu katliamn üzerinden 5 yl geçtikten sonra 1947de yine Müslümanlarn hedef alnd saldrlar balad. Bu dönemde baz Müslüman gruplar silahl mücadeleye baladlarsa da baarya ulaamadlar. Sonraki süreçte Myanmarda yaanan darbe ve siyasi deiiklikler hep Arakanl Müslümanlarn aleyhine oldu. Hak kayplar ve sosyal hayattan izole edilme gibi sorunlar katlanarak artt.
Myanmar güvenlik güçlerinin 1954teki Muson ve 1978deki Kral Dragon operasyonlarnda yine binlerce Rohingyal katledilirken, kötü muamele, dini hayatn kstlanmas sradan bir hal ald.
Olaylarn hemen ardndan çkarlan vatandalk kanunu sonucu Rohingyallar, kendi topraklarnda yabanc unsur haline getirildi. Doduklar ülkenin vatanda olma haklar da ellerinden alnd.
Rohingyallar, uzun bir sürece yaylan bu bask ve katliamlar neticesinde bata Suudi Arabistan, Pakistan, Banglade ve Hindistan olmak üzere farkl ülkelere snarak buralarda yaam mücadelesi vermeye balad. 2012de Budistlerin saldrlar sonucu balayan kriz yine binlerce Müslümann yaamn yitirmesine ve sürgünü yaamasna neden olmutu.
- 25 Austostan bugüne neler yaand?
Myanmar ordusunun, 25 Austosta balatt ve Silahl militanlarla mücadele ad altnda yürüttüü operasyonlarda çok sayda Arakanl Müslüman hayatn kaybetti.
Ordu güçlerine Budist milliyetçilerin de saldrlarnn eklenmesiyle çok sayda Müslüman hayatn kaybetti, onbinlerce Müslüman ise köylerden göç ettirildi.
Yaamlarna devam etmek için günlerce yol yürüyen Rohingyallar, askerlerin ve Budistlerin saldrlarndan korunmak için ormanlk alanlarda saklanmak zorunda kalyor. çou kadn, çocuk ve yallardan oluan Rohingyallar, Myanmarn sahil eridine indikten sonra yürüyerek veya deniz yoluyla Bangladee gitmeye çalyor.
Myanmar ve Bangladei birbirinden ayran Naf Nehri Arakanl Müslümanlarn kaç rotasnda önemli bir yer tutarken, ormanda ve sahillerde günlerce bekleyen Rohingyallar, pirinç tarlalar ve Naf Nehrini geçerek Bangladee snyor.
Müslümanlarn bir ksm Bangladein Hint Okyanusuna uzanan en uç ksm olan Shah Porire ulamak için tehlikeli bir tekne yolculuu yapmak zorunda kalyor. Bu yolla hayatta kalmaya çalanlar kii ba yaklak 36 dolar ödüyor. Bu paray bulamayanlar ziynet eyalarn tekne sahiplerine veriyor.
Myanmar askerleri gün boyunca Müslümanlarn yaadklar köyleri atee verirken, buralardan yükselen dumanlar Bangladeten bakldnda Myanmar snrn görünmez hale getiriyor. Myanmar güvenlik güçlerinin sk sk taciz ateinde bulunmas nedeniyle teknelerin alabora olmas sonucu çok sayda Müslüman mülteci kaçmaya çalrken bouluyor.
Naf Nehri üzerinde Banglade askerleri tarafndan onlarca kontrol noktas kurulurken, göç yolu olarak nehri tercih edenler, bu kontrol noktalarnda genilii 1 metre kadar olan yüksekliklerde çamura ve yamura maruz kalarak günlerce bekliyor.
Günler süren zorlu yolculuklarndan sonra Bangladee ayak basan mültecileri bata Türkiye olmak üzere Katar, Kuveyt ve Pakistandan gelen yardm kurulular karlyor. Baz yerlerde gönüllü doktorlarca salk taramasna tabi tutulan mültecilerin neredeyse tamamnn hasta olduu görülüyor.
Uzun yllardr Arakanl Müslümanlarn Teknaf bölgesinde yaad Kutupalong mülteci kampna giriler kontrol edilemezken, kamp alan Balukhali, Leda, Musuny, Naikkong Chori, Ghundhom, Bander Ban ve Nhila bölgelerini içine alacak ekilde büyüdü.
- Banglade hükümeti, Arakanllarn Myanmara dönmesini istiyor
Arakanl Müslümanlarn Myanmardan 25 Austosta balayan göçleri esnasnda Banglade hükümetinin tutumu eletirilere neden oldu.
Olaylarn ilk annda snrlarn kapatan Banglade, bata Türkiye olmak üzere uluslararas alandan gelen basklar neticesinde snrlarn açmak zorunda kald.
Arakanl Müslümanlarn göç etmeye balad andan itibaren organizasyon, mülteciler kayt altna alnmas, salk hizmetleri gibi balklarda hiçbir hizmet vermeyen Banglade, bu tutumunu halen sürdürüyor.
- Mülteciler ve yerel halkn Türkiye sevgisi
Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoann ei Emine Erdoan, Dileri Bakan Mevlüt çavuolu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakan Fatma Betül Sayan Kaya, AK Parti stanbul Milletvekili Ravza Kavakc Kan ile Erdoann olu Bilal Erdoann Bangladee gelerek mülteci kampn ziyaret etmesi bölge halk ve mülteciler tarafndan memnuniyetle karland.
Arakanl Müslümanlar ve Banglade halk Türkiyenin bu konudaki d politikas ve mültecilerle ilgili hassasiyeti nedeniyle kendilerini ziyaret eden Türklere youn ilgi gösteriyor.
Söz konusu heyetin Teknaf bölgesindeki ziyaretinin ardndan Türk gazetecilerin çalmalarn daha rahat yürütmeleri saland.
Türk vatandalarnn ülkeye girilerinde de gözle görülür bir rahatlama dikkati çekerken, içinde Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk, Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan ve Türkiyenin geçtii övgü dolu sözleri her yerde duymak mümkün.