Türkiye, Rusya, ran liderlerinin Suriye konulu zirvelerin beincisinde ülkenin yeni anayasasn yazacak komitenin üyelerinin belirlendiini duyurmasnn ardndan, gözler bundan sonraki sürecin nasl ileyeceine çevrildi.
30 Ocak 2018de Soçide düzenlenen Ulusal Diyalog Kongresinde kararlatrlan komitenin 150 kiiden olumas, 50er kiinin rejim ve muhaliflerce belirlenmesi, son 50 kiilik listenin ise Suriyeli sivil toplum temsilcilerinden seçilmesi öngörülmütü. Bu son 50 kii bamsz kiilerden oluacak, tüm listelerin garantörler ve Birlemi Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi BMnin nihai onayn almasnn ardndan süreç, Cenevrede BM gözetiminde devam edecekti.
Dönemin BM temsilcisi Staffan de Mistura ve sene banda yerine geçen Geir O. Pedersen, rejim, muhalefet ve üç garantör ülke temsilcileri ile birçok görüme yapt. Rejim ve muhalefetin, Türkiye, Rusya ve ran ile istiare ederek oluturduu 50er kii, nispeten ksa süre içinde belirlendi. Ancak son liste, Bear Esed rejiminin engeline takld.
Rejim, sivil ve nispeten tarafsz görülebilecek adaylarn isimlerini bildirmek yerine üst düzey kamu kurumu yöneticileri gibi ahslarn listeye girmesinde srarc oldu.
Bu süreçte, muhaliflerin garantörü Türkiye ise anayasay yazacak komitenin dengeli ve muteber kiilerden olumas gerektiini vurgulad.
Dün ise Türkiye, Rusya ve ran liderleri Ankarada yaymladklar ortak bildiride, Anayasa Komitesinin oluumuna dair çalmann tamamlanmasndan duyduklar memnuniyetlerini ifade etti.
Liderler, Pedersenin usul kurallar hakknda Suriyeli taraflar arasnda anlama salama çabalarn destekleyeceklerini belirtti ve Komitenin çalmalarna Cenevrede balamasn kolaylatrmaya hazr olduklarn teyit etti.
Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan, usul kurallar üzerinde de süratle anlama salanmasn beklediini ve böylece Cenevrede komite çalmalarnn da balayacan ifade etse de tarih vermenin doru olmayacan sözlerine ekledi.
- Usul kurallarnda uzlama için kilit rol BM Temsilcisinde
Müzakerelere katlan kaynaklardan alnan bilgiye göre, üyelik konusu üzerindeki tkankln almasyla, bundan sonraki süreç komitenin nasl ileyeceine yönelik olacak.
Komitenin ne ekilde çalacana ilikin usul kurallar konusunda rejim ve muhalefet arasndaki anlamazlklar henüz tümüyle giderilmi deil. Bu aamada esas rolü, BM Genel Sekreterinin Suriye Özel Temsilcisi Pedersen oynayacak. Pedersenin Esed rejimi ile yürütecei müzakereler, hzl yol alnmasnda belirleyici olacak.
Suriyeli muhalefet kaynaklar ise Esed rejiminin üyeler ile ilgili uzun süreli uzlamaz tavrn usul kurallar konusunda da göstermesinden endie ediyor.
Söz konusu kaynaklara göre, komiteyi meydana getiren üç listeden 15er kii olmak üzere toplam 45 kiilik bir yazm kurulu oluturulmas öngörülüyor.
Yazlan metni onaylayacak karar mekanizmas için ise yüzde 75lik bir oran düünülüyor. Ancak metine son onay halkn m yoksa yine komitenin mi verecei gibi sorular henüz müzakere edilecek konular arasnda yer alyor.
Bu konularda da anlama salanmas halinde, Komitenin kurulduunun ilan edilmesi bekleniyor.