Afganistan
Taliban 1996da Afganistandaki yönetimi ele geçirdiinde Bamyan vilayetindeki 1500 yllk tarihi Buda heykellerini dinamitlerle parçalamas dünyada tepkilere yol açmt. Ülkede 15 Austosta bir kez daha kontrolü ele alan Talibann tarihi eserlere ilikin tutumu merak konusu olmutu.
Yaklak 37 yldr Afganistan Ulusal Müzesinde çalan Muhibzade, bir ay önce ziyaretçilerine kaplarn açan müzeyle ilgili AA muhabirine bilgi verdi.
Muhibzade, Afganistanda ilk müzenin 1919 ila 1929 yllarnda ülke emiri Emanullah Han döneminde bakent Kabildeki Bai Bala (Yukar Bahçe) bölgesinde bir binada kurulduunu, söz konusu binada kraliyet ailesine ait mücevherlerin, el yazmas kitaplarn, bayrak ve el dokumas giysilerin sergilendiini belirtti.
Bai Baladaki müzenin yaklak 60 yl önce bugünkü ulusal müzeye tandn anlatan Muhibzade, Emanullah Han, Afganistandaki tarihi yerlerde arkeolojik aratrmalar yapmak üzere dönemin Fransa hükümetiyle anlamt. Bu kazlardan çkan parçalar buraya getirildi. Yüz bin adet tarihi eseri koruyorduk. 1992-1995 yllarndaki iç sava döneminde hem müze binas hem de eserler çok zarar gördü. Bina bombaland, binlerce eser bu dönemde yurt dna kaçrld. dedi.
Muhibzade, mevcut müze binasndaki yer snrll nedeniyle tarihi eserlerin bir ksmnn sergilenemediini ve depolarda tutulduunu dile getirerek, Eski devlet bakan Hamid Karzai döneminde yurt dna kaçrlan eserlerin yurda dönmesi için çok çaba gösterdik. çabalarmz sonuç verdi ve 10 bin civarndaki tarihi eseri ülkeye getirdik. diye konutu.
Yaklak 4 ay önce ülkede kontrolü ele alan Taliban yönetiminin müzeyle ilgili tutumuna deinen Muhibzade, Taliban yönetiminin iktidar ele geçirdii ilk günlerde müze kapanmt fakat Taliban yönetimi müzeye veya tarihi eserlere hiçbir zarar vermedi. eklinde konutu.
Bir asr önce kurulan müzenin yerlekesinde 10dan fazla silahl Taliban mensubu nöbet tutuyor.
Sanat eserlerini koruyan insanlar olarak anlmak istiyoruz
Müzeyi gezen ziyaretçilerden Kabil dndan gelen medrese hocas Muhammed shak Hanefi, müzedeki eserlerin korunmas gerektiini söyledi.
Hanefi, Bu tarihi eserleri görmek için birkaç arkadala Celal Abaddan geldik. Bu eserler sadece bize ait deil, tüm slam dünyasna aittir. Bu eserleri korumalyz. Dünyada sadece savala deil, kültür ve sanat eserlerini koruyan insanlar olarak anlmak istiyoruz. ifadelerini kulland.
Buradaki eserler, medeniyetimiz ve tarihimizin nianeleridir
Müzeye örencilerini getiren Hatemun Nebiyyin Üniversitesi ktisat Fakültesi Dekan Dr. Gulamrza Resuli ise Afganistan Ulusal Müzesindeki eserlerin Afganistan medeniyetinin nianeleri olduunu vurgulad.
Resuli, Banka paralar konulu dersimiz var. Bu çerçevede her yl örencilerimizi müzeye getirip tarihi ve milli paralarmz tantmaya çalyoruz. dedi.
Örencileri müzeye getirmelerindeki amac, yeni nesle kültür ve geçmi tarihlerini tantmak olarak açklayan Resuli, Buradaki eserler, bizim medeniyetimiz ve tarihimizin nianeleridir. Yeni neslimiz kendi tarihlerini tanmal ve kimlikleri hakknda bilgi sahibi olmaldr. Geçmi tarihlerinden haberdar olarak slam kültürünü ilerilere tamaldrlar. diye konutu.
Resuli, bu müzede Kuan mparatorluu (M.S.30-375), Ahameni mparatorluu (M.Ö 550-M.Ö. 329) ve slam tarihine ait eserlerin yer aldna iaret ederek, Afganistan bugün olduu gibi geçmite de birçok millet ve kavimlerin yaad bölge olmutur. Tüm dünyaya unu söylemek isterim ki biz kendi kültür ve kültür bilincimizden vazgeçmeyeceiz. dedi.
Üniversitenin Hukuk Fakültesi 3. snf örencisi Maharen Mili ise Müzeyi gezdikten sonra, böylesi zengin tarih ve kültürel geçmie sahip bir ülke vatanda olmaktan gurur duydum. Bu tarihi eserlerimizin tüm dünya insanlar tarafndan görülmesini isterim. ifadelerini kulland.