Salk Bilimleri Üniversitesi Okmeydan Salk Uygulama ve Aratrma Merkezi (SUAM) Nöroloji Klinii Eitim Sorumlusu Prof. Dr. Serap Üçler, Amiyotrofik Lateral Skleroz (ALS) hastalarnn genellikle mesleinde yükselmi, zeki, duygusal ve yaratc insanlar olduunun söylenebileceini belirterek, ALS ileri evrelerde hastay hareketsiz duruma getirmesine karn, hastaln son günlerine dek hasta zihinsel ve entelektüel yetenekleri korunmaktadr. dedi.
Üçler, hastaln, merkezi sinir sisteminde beyin sap ve omurilikte motor nöron hücrelerinin harabiyeti sonucu, kaslarda güçsüzlük ve erimeyle giden nadir görülen nörolojik bir problem olduunu söyledi.
ALSnin, vücudun hareketini salayan yürüme, nefes alma, çineme, yutma gibi istemli kas hareketlerinden sorumlu sinir hücrelerini etkilediini belirten Üçler, hastaln seyrinin yllar geçtikçe kötületiini aktard.
Prof. Dr. Üçler, u ana kadar ALSnin ilerlemesini durduran veya hastalk belirtilerini geri çeviren kesin bir tedavinin bulunamadn, hala yaam süresini uzatan ve hastaln seyrini yavalatan tedaviler kullanldn aktararak, unlar kaydetti:
Türkiyede her yl bin 500-4 bin 500 civar hastaya ALS tans konulduunu, toplam 8 bin-10 bin civarnda ALS hastas olduunu söyleyebiliriz. Türkiyede hastalkla ilgili bir epidemiyolojik çalma olmamas nedeniyle kesin bir rakam vermek güç. Hastaln belirtileri ve ilerleyi ekli, hz hastadan hastaya deiiklik göstermektedir. Balangç her hastada ayn olmayabilir. Hastaln ortalama balangç ya 55-70 ya civarlarnda olsa da daha genç ve ileri yalarda da görülebilir. Erkeklerde daha sk görülmektedir. Ortalama yaam süresi 3 ile 10 yl arasnda deimektedir. ALS hastalarnn genellikle mesleinde yükselmi, zeki, duygusal ve yaratc insanlar olduunu söyleyebiliriz. ALS ileri evrelerde hastay hareketsiz duruma getirmesine karn, hastaln son günlerine dek hastann zihinsel ve entelektüel yetenekleri korunmaktadr.
- ALSnin sebebi hala tam olarak bilinmemektedir
Prof. Dr. Serap Üçler, hastaln en sk görülen balangç belirtisinin arsz, sinsice ilerleyen kas kuvvetsizlii olduunu belirterek, Bu kuvvetsizlik el ya da ayak kaslarndan ya da konuma ve yutma kontrolünü salayan kaslardan balayabilir. dedi.
Hastalarn yürürken taklma, tökezleme, cisimleri elinden düürme, düme iliklemekte, yaz yazmakta zorlanma, kol veya bacak kaslarnda incelme, peltek konuma, çineme güçlüü, kas kramplar ve seirme gibi yaknmalarla hekime bavurduunu anlatan Üçler, baz hastalarda ar alama ya da gülme, duygularn kontrol etmekte zorlanma, bazlarnda ise unutkanlk ya da davran deiiklii gibi yaknmalarn bu ikayetlere elik edebildiini kaydetti.
Üçler, hastaln ilerleyen dönemlerinde yutma ve solunum kaslarnn da etkilendiini, hastalarn yedikleri besinlerin akcierlerine kaçma ve buna bal zatürre olma riskinin ortaya çktn dile getirerek, sözlerini öyle sürdürdü:
ALSnin sebebi hala tam olarak bilinmemektedir. Düük oranlarda ailesel olarak ortaya çkar. Genetik nedenlerin, çevresel toksinlerin ya da çeitli virüslerin hastala neden olabilecei düünülmektedir. ALS bulac bir hastalk deildir. Hastaln tans, öykü ve nörolojik muayeneye ek olarak yaplan elektrofizyolojik testlerle konulmaktadr. Hastaln kesin tans için yaplan testlerin zaman içinde tekrarlanmas gerekebilir. ALS tedavi edilebilir bir hastalk deildir. u an için ALS hastalarnda yaam süresini uzatt gösterilen onayl tek ilaç vardr. Geçtiimiz aylarda yeni bir ilacn ALSnin seyrini yavalatt saptanm ve yurt dndaki baz ülkelerde kullanm onaylanmtr. Hastaln belirtilerini kontrol altna almak ve hastalkla yaamay kolaylatrmak için destek tedavileri mevcuttur. Bu tedaviler hastann yaam kalitesini ve yaam süresini artrmaya yardm eder.