ABDli teknoloji firmas OpenVaulta göre, pandemi süresince karantina ve uzaktan eitim gibi nedenlerden dolay insanlarn internet kullanm yaklak yüzde 50 artt.
Uzmanlar, çocuk ve gençlerin internette geçirdii sürenin planl ve kontrollü olmas, günlük birkaç saati amamas gerektiine dikkati çekiyor.
Teknoloji ve dijital mecralarn günden güne gelitii bir süreçte anne ve babalarn çocuklarnn çevrim içi güvenliini salamak için ebeveyn kontrol yazlmlarndan faydalanmas ve birlikte kaliteli vakit geçirmenin yollarn aramas gerektii vurgulanyor.
çocuk Eitimi Uygulama ve Aratrma Merkezi Müdürü Dr. Ör. Üyesi Hatice Yalçn, anne ve babalarn, çocuklarn dijital medya ve teknoloji araçlarnn kullanm konusunda erken yatan itibaren eitmesinin büyük önem tadn, çocuklarna bu araçlar planl bir ekilde kullandrmas gerektiini söyledi.
Özellikle pandemi ile birlikte hayatmza gören uzaktan eitim sürecinde ebeveynlerin, çocuklarnn ekran banda kald süre konusunda kafa karkl yaadn ifade eden Yalçn, Aslnda uzaktan eitim sürecinde anne babalar baz temel ilkelere dikkat ederse korkulduu kadar ciddi zararlar olumayabilir. dedi.
çocuklara kat snrlamalar koymak yerine esnetilmi kurallarla bu sürecin yönetilmesi gerektiini belirten Yalçn, çocuklara erken yalarda dijital alkanlklar ve farkndalk kazandrlmas gerektiini vurgulad.
Yalçn Ülkemizde çou yetikin, dijital medya okuryazarl konusunda bilinçli deil. yi yönlendirilmeyen çocuklar, dijital ortamda savunmasz oluyor ve istismar edilebiliyor. çocukla birlikte zaman yönetimi yaplmas çok önemli. çocuk kaç yanda olursa olsun sosyal medya kullanma skln, ekrana bakma süresini ve çevrim içi oyun oynama süresini kendisi planlamal. diye konutu.
çocuun kendi iyilii için karar almasnda anne ve babann onu yönlendirebileceini ifade eden Yalçn, çocua eletirel düünme yetenei kazandrmann da olas zararlar en aza indireceini söyledi.
çocuk, ekrandaki bir içeriin eksik veya yanl olabilecei üphesini tamal. çerii sorgulamay örenmeli, uygun olmayan bilgilere kar üphe duyma alkanl olmal. Kötü niyetli kiilerin onu yönlendirebilecei konusunda dikkatli olmal, hangi bilgileri paylamamas gerektii konusunda bilinçlendirilmeli diyen Yalçn, ifre seçimi gibi siber güvenlik konusunda ailelerin çocuklarn yönlendirmesi gerektiini kaydetti.
- Dijital araçlar tek bana yararl veya zararl deil
Hatice Yalçn, ailelerin dijital mahremiyet konusuna da dikkat etmesi ve çocuklarn korurken onlarn özgürlüünü kstlayacak eylemlerden kaçnmas gerektiini belirterek, Her çocuk, farkl bir birey ve anne babas dahi olsa çok özel bilgilerini vermek istemeyebilir. dedi.
Ebeveynlerin çocuk kilidi ve ve ebeveyn kontrolü gibi uygulamalarla çocuklar için güvenli bir ortam salayabileceini vurgulayan Yalçn, ekran süresi belirleme, kstl mod koyma ya da dorudan mesajlar kstlama gibi güvenlik önlemleri ile bir kontrol mekanizmas salanabileceini aktard.
Yalçn, pandemi süresince dijital medyann bilinçli kullanlmas halinde ne kadar faydal olduunun görüldüünü ifade ederek, dijital araçlarn, yaam kolaylatrdn ve bilgiye eriimi hzlandrdn, özgürce ve yepyeni giriimler yaplabildiini, alveriin kolayca halledildiini anlatt.
Dijital iletiim araçlar tek bana yararl veya zararl deil, etkilerine daha farkl açlardan bakmak ve anne babalar çok da endielendirmemek gerekiyor. Doru yönlendirmeler yaplrsa dijital teknolojiler, çocuklarn dijital iletiim becerilerini gelitirmelerine, sosyal çevrelerinin gelimesine ve yaratclklarnn artmasna olanak salar diyen Yalçn, ailelerin bask yerine yaratc uygulamalara yönelmesini tavsiye etti.
Yalçn, Örnein, aile bireyleriyle birlikte bir ark ya da bir tiyatro oyunu sahnelenebilir. Ekranda açlan bir arkyla birlikte spor yaplabilir. Karaoke çok elendirir. iddet içerikli bir oyun yerine eitici bir oyun önerilip ailedeki bireylerle birlikte oynanabilir. çocuklar aileyle birlikte yaptklar etkinliklerde ne yaptklarna deil, nasl yaptklarna odaklanrlar. Zaman snrlamas yaparak elenceli ekilde bilimsel bilgiler sunan siteleri incelemesi ve elenirken örenmesi salanabilir. ifadelerini kulland.
- Dijital ebeveynlik
Dijital letiim Uzman Dr. Nabat Garakhanova da ailelerin çocuklarna nasl kaliteli zaman geçirebileceini öretmesi gerektiini, bunu örenen çocuklarn bir süre sonra her alanda bilinçli davrandn söyledi.
Garakhanova, internet servis salayclarnn çocuklar için oluturduu Google Family ve YouTube Kids gibi paketler ile çocuklarn zararl içeriklerden korunabileceini aktard.
Dijital mecralarda geçirilen vaktin kaliteli hale getirilebileceini, dijital mecralarda çocuklarn motor geliimlerini salamak adna kurgulanm oyunlar da olduunu anlatan Garakhanova, Burada en önemli konum; aile... Ebeveynlerin artk dijital ebeveyn kavramna geçi yapm olmas gerekiyor. Aksi takdirde çocuklar, tüm bunlarn da gereksiz olduunu ve anne babasnn onu anlamad bir boyuta geliyor. dedi.
Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumunun çocuklar için oluturduu internet kullanm klavuzunun aileler için önemli olduuna iaret eden Garakhanova, bu klavuzda çeitli ya gruplar için uygun internet süreleri ve planlar olduunu hatrlatt.
Klavuza göre 2 ila 10 ya aras çocuklarn 1-2 saat ve kontrollü, 10 ila 13 ya aras çocuklarn ise 2-3 saat aralnda internet kullanmas gerektiini belirten Garakhanova, 14 ila 16 ya grubunun çok tehlikeli olduunu ve bu dönemde iyi-kötü ilikisinin doru alanmas gerektiini söyledi.
Anne babalar, bu yataki çocuklar gerçek dünyada olduu gibi biliim suçlar konusunda da uyarmal ve bilgilendirmeler yapmal diyen Garakhanova, ebeveynlerin dijital bir ebeveyn olabilmek adna dijital okuryazarlk eitimi almasna ihtiyaç olduunu söyledi.
- Siber zorbalk
Nabat Garakhanova, anne ve babalarn yenilikleri takip ederek onlar uygulayabileceini, gizlilik esas ve kurallarn anlayabileceini, dijitalin sorunlaryla ba edebileceini belirterek, insanlarn dijital okuryazarlk seviyesine gelmesi halinde dijital mecralarn nasl kullanlmas gerektiini öreneceini ifade etti.
çocuklarn dijital dünyada karlatklar sorunlar aileleri yerine arkadalarna dantn, bu anlamda dijital ebeveynliin çok önemli hale geldiini vurgulayan Garakhanova, unlar kaydetti:
çocuklarn sosyal medyada çok fazla vakit geçirmesi, kendi yalarna uygun olmayan reklamlarla karlamas ve en önemlisi yaad siber zorbalkta kendisini anlamayacan düündüü için ailesi yerine arkadalarndan yardm istemesi ailelerin bu konuda gerçekten yardma ihtiyac olduunu gösterdi. Kimi aile bu duruma tepki gösterip çocuunu daha fazla kstlarken, kimi aile de çocuklarna nasl daha iyi yol gösterebileceini örenmek için harekete geçti.