Bitlisin Tatvan ilçesinde bir grup lise örencisi, Van Gölü suyunun özelliklerinden faydalanarak sabun üretti.
Tatvan Atatürk Mesleki Anadolu Lisesi örencilerinden Fettah Doan, Emre Tepelli ve Serkan Türkmen, kimya öretmeni Erhan Onatn yardmyla sabun üretimi konusunda proje çalmas balatt.
Örenciler proje kapsamnda içerisinde doal olarak sodyum klorür (tuz) ve sodyum karbonat (soda) bulunan Van Gölü suyu ile az miktarda sodyum hidroksit (kostik) ile zeytinya kullanarak üç çeit sabun üretti.
Kimya öretmeni Onat, örencilerinin Van Gölü suyunun sabun üzerindeki etkisinin neler olabileceini merak ederek proje hazrlamaya karar verdiklerini anlatt.
Sabun yapmnda sodyum hidroksit gibi kimyasallar ile ya ve suyun kullanldn belirten Onat, unlar dile getirdi:
Su, sabun yapmnn en maliyetli ürünüdür. Ya saf su ya da çeme suyu kullanlyor. Saf su elde etmek için normal suyun yüksek maliyetle saflatrlmas gerekiyor. Bu ekstra maliyet gerektiriyor. Ancak yaptmz deneylerde, Van Gölünde sodyum karbonat ve sodyum klorür özelliinin bulunduunu tespit ettik. Suyun kvam artc özellii var. Suda bu özellikler bulunduu için bu iki kimyasal kullanmadk. Yani doal yöntemlerle daha az kimyasal kullanlarak düük maliyetle sabun üretimini gerçekletirdik.
Onat, sabun üretimi srasnda yaptklar baz ölçümlerde Van Gölünde doal olarak yüzde 6-8 orannda soda, yüzde 2-3 civarnda da tuz tespit ettiklerini vurgulayarak, bu iki kimyasaln sabun yapmnda kullanldn anmsatt.
- Ucuz yöntemlerle sabun üretilebilir
Ürettikleri sabunun daha da gelitirilmesi için yatrmclarn destek vermesi gerektiini vurgulayan Onat, böylece çok daha ucuz maliyetle üretim yaplabileceini kaydetti.
Onat, ürettikleri sabunun temizleme ve nemlendirici özellii bulunduunu aktararak, unlar söyledi:
Önce sadece zeytinya kullanarak sabun elde ettik. Daha sonra lavanta ve defne yapra kullandk. Hangi bitkiyi kullansak sabun onun rengini ve kokusunu kaybetmeden ald. 3 çeit sabun ürettik. Bunu gelitirmek istiyoruz. Özellikle bölgeye has ve bölge ekonomisine hitap edecek bitkileri aratrarak sabun yapmnda kullanmay düünüyoruz.
Örencilerden Fettah Doan da yaptklar çalmann bir aratrma konusu olduunu belirterek, Projemizde Van Gölü suyunu kullanarak sabun elde ettik. Üç arkada kimya öretmenimizin öncülüünde yaptmz sabunlarda daha az kimyasal kullandk. Daha doal ve ucuz maliyetle projemizi gerçekletirdik. diye konutu.