Oran yüzde 1,6. Üstelik bu alandaki örenci says düüte.
PISAya göre örencilerin kariyer plan tp ve mühendislik. Ancak çok büyük bir ksmnn yeterlilik düzeyleri okuduunu anlama seviyesinde.
PISA 2015te (Uluslararas Örenci Deerlendirme Program) Türkiyenin puanlar ve sralamasnda yaanan gerilemenin dnda sorgulama gerektiren bir sonuç da örencilerin yeterlilik düzeyleri. PISA sadece bir sralama snav deil. Sonuçlara göre, Türkiyedeki örencilerin fen, matematik ve okuma becerilerinde yeterliliklerini de en düükten yüksee doru alt düzeyde gösteriyor. 2003-2012 arasnda yaplan 4 PISAda düük perormans gösteren örenci orann azaltan, az da olsa yüksek performans gösteren örenci orann da yükselten Türkiye, 2015 sonuçlarnda bu konuda da iyi bir snav veremedi.
Fen, matematik, okuma alanlarnn en az birinde ileri düzeyde performans gösteren örenci oran OECD ülkelerinde yüzde 15,3 iken Türkiyede bu oran sadece 1,6. Bu oran 2012de yüzde 5,9du. Oysa yeni fikirler gelitirecek, ekonomiye katk salayacak kiiler bu örenci grubundan çkyor. Düük düzey performans gösterenlerin oran OECD genelinde yüzde 13, Türkiyede yüzde 31,2. Bu da örencilerin bilgisinin dört ilem, okuduunu anlama, gibi temel becerilerle snrl olduunu gösteriyor.
Düük performans gösteren örenci artt
Üç alanda örencilerin 2015te gösterdii performanslara yakndan baktk. PISA sonuçlarndan aldklar puana göre, örenciler toplam 1den 6ya kadar düzeylerde sralanyor. Bu 6 düzeye de giremeyen yani en alt seviyedeki örenciler ise, 1. düzeyin alt olarak nitelendiriliyor.
Matematikte 1. düzeyde olan bir örenci, tüm geçerli bilginin sunulduu sorular yantlayabiliyor, çok açk ilemleri yapabiliyor. Eitim Reformu Giriiminin PISA 2015 sonuçlarndan derledii bilgilere göre matematikte Türkiyedeki örencilerin yüzde 28,4ü 1. düzeyde, yüzde 22,9u ise 1. düzeyin de altnda.
2. düzeye ulaabilen bir çocuun yapabilecekleri, dorudan çkarm yapmaktan baka bir ey gerektirmeyen ilemler. Bu düzeydeki çocuklar, temel formülleri kullanabiliyor, sonuçlar sözlü olarak ifade edebiliyorlar. Bu düzeydeki örenci oran yüzde 25,3.
Yani, Türkiyedeki örencilerin yüzde 76,6s 2. düzey ve altnda. Bu oran 2012de yüzde 67,5ti.
PISAda düzey 5teki çocuklar karmak durumlarla ilgili modeller gelitirebiliyor, yorumlarn ve muhakemelerini açk bir ekilde anlatabiyorlar. Türkiyede matematikte bu düzeydeki çocuklarn oran sadece yüzde 1. 2012de bunu yapabilen örenci oran yüzde 4,7ydi. Matematikte 6. düzeydeki çocuklar karmak problemlerle ilgili kavram oluturabiliyorlar, ileri matematiksel düünme ve akl yürütmeye sahipler. Bu düzeydeki çocuklarn oran sadece yüzde 0,1. Yani 1000 çocuktan biri. 2012de bu oran yüzde 1,2idi.
Okuma ve fen becerilerinde de durum farkl deil
Okumada 2012de örencilerin yüzde 52si 2. düzey ve alt iken 2015te sadece temel becerilere sahip ve okuduunu anlamakta zorlanan örenci oran artarak yüzde 72,6 oldu. Fende ileri düzey kabul edilen 5 ve 6. seviyedeki örenci zaten çok azd, yüzde 1,8. 2015te bu alanda sahip olduumuz örenci oran yüzde 1 bile deil. 1000 örenciden ikisi bu düzeyde.
21. yüzyln mesleklerini yapacak örenci yok
Eitim Reformu Giriimi (ERG) Politika Analisti Yeliz Dükün anlatt:
5-6. düzey örencilerinin hiçbir ülkede çok çok yüksek olmas beklenmiyor. Bu grup, 21. yüzyl mesleklerini yapabilecek çocuklar. 21. yüzyl meslekleri küresel ölçekte bilgi teknolojilerini kullanan iler demek. Örnein 3D yazc ile yazlm yapan firmalar çoalacak. Bugün örenilen beceri geçerliini yitirecek. Hl ayakkab üretimi ile ilgili mesleki liseler açyoruz. Bunlar açarken de ara eleman yetitireceiz diyoruz. Ancak belki de 10-20 yl sonra zaten ölecek bu meslekler. Kod yazabilen insanlar çalyor olacak gelecekte. Bu sonuç gelecein mesleklerinin de, bu meslekleri yapanlarn da Türkiyede daha az olacan gösteriyor. Yeni mesleklere öncülük edecek, bir adm öteye tayacak insanlar eksik olacak. 2. düzey altnda olan örenciler çok basit eyleri bile yapamayanlar. Örnein saylar büyük, küçük srasna koymakta zorlanan çocuklar. Okuduunu anlayamayan, mantkl bir çkarm yapamayanlar.
çocuklarn haylleri ile beceri örtümüyor
PISAda örencilere kariyer hedefleriyle ilgili sorular da soruluyor. Bizim örencilerimizden mühendislik ve tp isteyen çok, tekniker olmak isteyen ise çok az. çocuklarn haylleri ile yapabildikleri örtümüyor. Bilimle ilgili meslekleri istiyorlar ama ileri düzey yeterlilikleri snrl. Yine de o beceri düzeyi olmasa da mühendis olabiliyor Türkiyede. çünkü Türkiyede pek çok üniversitede farkl puanlarda pek çok mühendislik bölümü var. Ancak mühendis olsalar bile küresel anlamda rekabet edemeyen kiiler oluyorlar.
Örencileri ayrtryoruz
Bu sonuçlarda örencileri ayrtran eitim sisteminin de pay olduunu vurgulayan Dükün, OECD daha önce en baarl ülkelerin sistemi nasl diye inceledi. Öretmen niteliine ve bütün çocuklarn örenmesine önem veren ülkeler diye konuuyor.
Temel Eitimden Ortaöretime Geçi (TEOG) snavlar yardmyla örencilerin ayrtrldn anlatan Dükün bunun nelere sebep olduunu öyle anlatyor:
Örencileri ayrtrdnzda altta kalanlar gözden çkarm oluyorsunuz. Bütün çocuklarn liseye snavla alnmas iyi deil. çok daha az çocuk snavla alnabilir. Meslek lisesine giden meslek edinmek için deil, puan düük olduu için gidiyor. Baars daha da düük olan çocuk ise sistemin dna atlyor, açköretime kayyor. Her yerde nitelii yükseltmek lazm.
Sonuçlarn komisyon kurulup aratrlmas gerekiyor
OECD Küresel Eilimler 2030 Proje Danman ve eitim uzman Gökhan Yücele göre de bu düülerin komisyon kurulup aratrlmas gerekiyor. Yücel, PISA sonuçlarnn, inovasyon, kalknma gibi endekslerdeki sralamalarla da doru orantl olduunu vurgulayarak öyle konuuyor:
Bizim örencilerimizin arasnda fen lisesinden bu snava girenler yüzde 1den fazladr. Ancak fende 6. düzeyde olanlar yüzde 1in altda. Demek ki fen lisesinde okumak ve analitik düünmek arasnda da fark var. Evet, 6. Düzeydeki örencilerin inovasyona etki etmesi söz konusu. Ancak PISAya giren 5895 çocuktan hepsinin inovasyon yapabilme potansiyeli var. Bak açmz bu ekilde deitirmeliyiz. Fende kötüyüz ama örencilerin yüzde 18i mühendis olmak istiyor. Burada bir tezat var. Fende ilk 10a giren ülkelere bakyorsunuz, mühendis olmak isteyenler yüzde 6-7 orannda. Demek ki kariyer planlamasnda ara formüller gelitiriyor, genç yata mesleki yönlendirme yapyorlar. Milli Eitim Bakanl, fiziki kapasiteyi artrmak, istihdam karlamak üzerine kurulu bir bakanlk haline geldi. Bunun ötesine geçmemiz, eitim paradigmasn, örenme paradigmas ile deitirmemiz lazm.
70 ülke içinde ilk 50de yok
PISA 2015te Türkiye 12 yl önce ald puanlarn da altna dümütü. Sralamada Türkiye, 70 ülke içinde fende 52inci, matematikte 49uncu, okumada 50inci olmutu. Ekonomik birlii ve Kalknma Örgütünün (OECD) 15 ya grubundaki örencilere uygulad snavda çoktan seçmeli, karmak çoktan seçmeli, açk uçlu, kapal uçlu gibi deiik soru türleri uygulanyor. PISA Projesine katlacak olan okul ve örencilerin seçim ilemi, OECD tarafndan tesadüfi yöntemle Milli Eitim Bakanl araclyla belirleniyor. Dier ülkelerde olduu gibi, 15 ya grubu örencilerin bulunduu tüm okul türlerinden ( Ortaokul, Anadolu lisesi, Fen lisesi, Meslek lisesi ) örenciler PISAya katlyor. PISA 2015e Türkiyeden yaklak 5 bin 900 örenci katld. 70 ülkeden katlan toplam örenci says ise 540 bin.