Tahir KARAKEç
DYARBAKIR-çocuk ve Ergen Ruh Sal ve Hastalklar Uzman Dr. B. Emel Tütüncü, TEOG snavna ksa bir süre kala binlerce örenci ve ailesinde heyecann yan sra kayg da en üst snra ulam durumda. Oysa anne babalar, kaygnn bulac etkisi olduunu bilmeli; çocuklarna kayg yerine sevgilerini hissettirmeliler. Örenciler de snava 5 gün kala baz noktalara dikkat ederek heyecan yenip baarlarn artrabilirler diyor. te gün gün öneriler, uyarlar
5 gün kala: Son deneme snavnz yapn!
* Eksik konular çaln, arya kaçmadan daha önce çallm konularn ksa bir tekrarn yapn. Gece geç saatlere kadar çalmaya son verin.
* Son deneme snavnz yapn! Bu tarihte yapacanz son deneme snav hem eksik konularnz görme olana salar hem de zaman yönetimi açsndan ne durumda olduunuzu gösterir. Sonraki günlerde çok sayda soruyu deneme snav eklinde, süre ayarl çözmeye çalmak bir bkknlk yaratabilir. Snav srasnda uzun süre devam etmesi gereken dikkatinizi bu bkknlk duygusu bozabilir.
* Uyku saatlerinizi net olarak belirleyin. Gece çok geç ya da çok erken yatmayn.
* Sabahn erken saatlerinde uyann, gündüz saatlerinde uyumayn. Sabahlar ksa bir yürüyü yapn. Gün içerisinde eve ve kapal mekanlara hapsolmayn, temiz hava aln. Temiz hava almak, dikkat ve algnz güçlendirir. Kayg durumlarnda derin ve sakin bir ekilde nefes almak, taze hava solumak endie miktarnz azaltr, kalp atm hznz ve solunum derinliinizi olumlu etkiler.
* Kahvalt, öle ve akam yemeini aksatmayn, abur cuburdan kaçnn.
* Taze sebze ve meyve tüketmeye özen gösterin.
* Dikkati artrc olduunu duyduunuz ve alkn olmadnz gdalar, bitkisel karmlar tüketmeyin.
* Snavla ilgili sizin konuma ihtiyacnz yoksa; bu konuda konumalarn yapld (öneriler ya da destek niteliinde bile olsa) yerlerden uzak durun. Bu konularda konumaya, öneri vermeye çalan insanlar sklkla snavn öneminden, yaratabilecei olumlu ya da olumsuz sonuçlardan çokça bahsetmeye yatkn, ayrntc insanlardr. Üzerinizde bask hissi yaratmalar snav hakkndaki algnz olumsuz yönde deitirebilir.
* Stres düzeyi yüksek, ar kaygl yatlarnzla geçirdiiniz zaman kstlayn. Sknt hissi de neeli duygu hali gibi bulacdr. Bakalarnn kendi performanslaryla ilgili endieleri sizin kendinizi daha endieli, baz hazrlklar eksik yapmsnz gibi rahatsz hissetmenize sebep olabilir.
4 gün kala: Açk havada ksa süreli tekrar yapn
* En geç 23:00de uyumu olun. çok erken ve çok geç yatmaktan kaçnn. Sabah erken saatlerde uyann, mutlaka ksa süreli bir yürüyü yapn. Yürüyü yapmak; genel stres düzeyinizi azaltr, çevrenize kar uyanklnzn ve farkndalnzn artmasn salar. Bazal metabolizma hznz artrdndan gece uyku saatiniz geldiinde uykuya rahat dalmanz salar.
* Eksik konularn ve ders tekrarlarnn yan sra ksa süreli soru çalmalar da yapabilirsiniz; ancak deneme snav gibi uzun süreli dikkat gerektiren sorulara younlamaktan kaçnn.
* Kahvalt, öle ve akam yemeinizi aksatmayn. Daha önce denemediiniz yiyecek çeitlerini denemeyin.
* Alveri merkezleri ve oyun salonlarndan uzak durun. Kapal mekanlarda zaman geçirmeyin.
* Gün ndan yararlann, darda zaman geçirin. Eksik konular ve ders tekrarlarnz da darda, örnein bir parkta ya da durakta oturarak yapabilirsiniz. Böylece siz snavdayken dardan gelen çeitli dikkat databilecek uyaranlara da kendinizi altrm olursunuz.
* Yatmadan 2 saat önce bilgisayar, televizyon ve cep telefonu kullanmnz snrlandrn. Bu cihazlarla zaman geçirmeniz uyaranlarn fazlal nedeniyle uykuya dalmanz zorlatrr. Ertesi gün dikkat özelliklerinizi bozabilir.
* Yatma saatinize yakn, daha önce çaltnz konular, aldnz ufak ders notlarn tekrar ederek uyuyun. çok iyi anlamadnz ya da ezberlemekte zorlandnz bilgileri ufak notlar halinde tekrar edip hemen ardndan uyumak bilgileri hafzaya daha iyi kaydetmenizi salar.
3 gün kala: Dans edin
* Uykunuzu alm bir ekilde sabah erken saatlerde uyann, darda ksa süreli yürüyü yapn.
* Kahvalt, öle yemei ve akam yemei öünlerini aksatmayn. Özellikle gün içinde kuru meyveler ve süt, ayran, yourt tüketmeye özen gösterin. Kuru meyveler enerji verir ve mutluluk hissini artrr. Günlük hayatta düzenli tüketildiinde salksz basit eker ve ekerli gdalara gereksiniminizi azaltr. Protein içeren gdalar ise beynin dikkat ile ilgili fonksiyonlarn güçlendirir.
* Uzun süreli dikkat gerektiren soru çalmalarndan kaçnn.
* Sabah saatlerinde ders tekrarlar ve ksa süreli basit soru çözümleri üzerinde çalmalar yapn.
* Öleden sonra sinema, tiyatro gibi etkinliklere katln. Snav hazrl dnda deiik bilgiler almaya, güncel konularla ilgilenmeye çaln.
* Arya kaçmadan yüksek sesle müzik dinleyin, dans edin. Arttrdnz fiziksel aktiviteniz ve müzik eliinde hem zihniniz hem vücudunuz geveyecektir. Dans etmek ve müzik dinlemek kiilerin takntl bir biçimde benzer konular düünmesine büyük ölçüde engel olur. Snav konusunda tekrarlayc düüncelerin younluunda azalma, kayg duymanz engeller.
2 gün kala: Sohbetlerinizde bugün snav unutun!
* Sabah erken saatte kalkn, alkn olduunuz biçimde kahvalt yapn.
* Darda zaman geçirin, arkadalarnza ve ailenize zaman ayrn. Ancak snav d konulardan konuun. Sohbetlerinizde bugün snav unutun. Böylece zihninizi serbest brakm, dikkat için hazr hale getirmi olursunuz. Hayatnzda snav dnda çok daha önemli durumlar olduunu, kiiler aras ilikilerde çözülmesi gereken birçok konu bulunduunu fark etmek, snavn gözünüzdeki üstün ve abartl yann kontrol altna almanz, kaygy dengelemenizi kolaylatrr.
* Ders tekrarlar ve soru çözümlerini ev dnda, park ya da kafeterya gibi uyarandan zengin ortamlarda, ksa aralklarla yapmaya çaln.
* Uzun süreli ders tekrarlarndan, çok sayda deneme snavlar uygulamalarndan kaçnn.
* Gün içinde açk havada ve yorulacanz (ama arya kaçmayn) aktivitelerde bulunun.
* Akam yemeini evde yiyin, vaktinde uyuyun.
Snava 1 gün kala: Elektronik araçlardan uzak durun
* Sabah kalk saatiniz, snav günü kalkacanz saatle ayn olsun.
* Kahvalt içerii ve beslenme biçiminizi yine snav sabah için planladnz ekilde gerçekletirin.
* Gün içinde çok kalabalk yerlerden uzak durun.
* Bir iki yaknnz ya da arkadanzla mümkün olduunca sakin, güzel ve olumlu sohbetler yaptnz bir gün geçirmeye çaln.
* Gün içinde aç kalmamaya, eker ve ekerli gazlar tüketmemeye dikkat edin.
* çay, kahve, kolal ve gazl içeceklerinden, enerji içeceklerinden uzak durun.
* Tekrar etme ihtiyac duyduunuz ders konularn ya da çözümlerini gözden geçirin.
* Yatma saatinizden 2 saat önce televizyon, cep telefonu ya da play- station, oyun konsollar gibi elektronik araçlarla temasnz kstlayn. Aksi halde uyaranlardan zengin bu cihazlarn uyarc etkisi dikkat dankl ve çeitli uyku sorunlar yaamanza sebep olabilir.
* Yatma saatinizden önce ksa ders tekrarlar yapmak hafzanz tazeler. çok geç saatlere kalmadan aldnz ksa notlar okuyarak bilgilerinizi canl tutabilirsiniz.
* Stres düzeyinizin yükseldiini hissettiiniz anlarda burnunuzdan derin nefes aln ve baka konular (özellikle hounuza giden bir yer, elendiiniz bir gün, snav sonrasnda katlacanz bir elence gibi) üzerinde ayrntl düünmeye çaln. Bir süre nefesinizi tutarak tümünü aznzdan verin. Bu ekilde nefesinizi kontrol ederek ar kayg yaamann önüne geçmi olursunuz ve kendinizi gevemi hissedersiniz.