Dünya genelinde basn yayn organlar ve özellikle son yllarda sosyal medya mecralar, ilk bakta gerçek gibi alglanan fakat içindeki absürt detaylarn fark edilmesiyle aka olduu anlalan haber ve paylamlar her yl 1 Nisan gelenei olarak sürdürüyor.
Her yl dünya genelinde gayriresmi aka günü olarak kutlanan 1 Nisann ortaya çk hakknda birçok rivayet olsa da matbuat alannda ilk olarak ngiliz yazar Geoffrey Chaucern 1387-1400 yllarnda yazd Canterbury Masallarnda 1 Nisana atfta bulunulduu belirtiliyor.
Chaucerin kaleme ald hikayelerin komik ve elenceli tarzla okuyucuya aktarld bu masallar derlemesinde, bir kandrma hikayesinin anlatldndan bahsedilerek, bir masaln Mart baladndan bu yana otuz iki gün geçmiti. ifadesiyle balad ifade ediliyor.
Bu masal, 1 Nisann yazl kaytlara geçtii ilk örnek olarak kabul ediliyor.
1 Nisan akalarnn ortaya çk tarihiyle ilgili rivayetlerden biri de Franszlara dayanyor. Roma mparatoru Julius Ceasarn adyla anlan Jülyen takvimine göre 25 Mart tarihi yeni yl balangc olarak kabul edilirken, Fransa kral 9. Charles, 1564de ylba tarihini 1 Nisandan 1 Ocaka aldryor. Buna göre, 1 Nisan sene ba olarak kabul etmeye devam edenlerle alay etmek amacyla yaplan akalar, bir süre sonra gelenek haline geliyor ve 1 Nisan ylba kabul edenler Nisan Bal ad ya da 1 Nisan Aptallar olarak anlyor.
Avrupallar tarafndan da Aptallar Günü (April Fools Day) olarak bahsedilen bu günle ilgili farkl kültür, inanç ve dillerde efsaneler bulunuyor.
- Medya da 1 Nisan akas yapmay seviyor
Medya da 1 Nisan akalarna haberleriyle katlyor. Yakn tarihte uluslararas medyada yaplan akalarda ise belirli bir tarz öne çkyor.
Buna göre, balangçta ciddi hissiyatn veren ancak içinde gizledii absürt detaylara dikkat edildikçe aka olduunu ele veren haber hikayeleri, medya kurulularnca 1 Nisan akalar olarak servis ediliyor.
Günümüzde buna, internet ve sosyal medya araclyla yaplan 1 Nisan akas eklinde paylamlarn da eklenmesiyle bu gün daha popüler hale geldi.
- Yer çekimi azalyor akas
Tarihte uluslararas medya tarafndan birçok 1 Nisan akas niteliinde haber servis edilirken, Yer çekimi azalyor balkl aka en unutulmazlar arasnda yer alyor.
ngiliz astronom Patrick Moore, 1976nn 1 Nisannda BBC Radyo 2ye yapt açklamada, sabah saat 09.47de Plüton gezegeninin Jüpiterin arkasna geçeceini, bunun da Dünyadaki yer çekimini geçici azaltacan açklamt.
Mooreun saat 09.47de imdi zpla anonsunu yapmasndan hemen sonra BBCyi arayan yüzlerce kii, havaya zpladklarn ve kendilerini havada yüzüyormu gibi hissettiklerini ifade etmiti.
Bir kadn ile 11 arkada ise koltuklarndan havalanarak oda çevresinde uçtuklarn iddia ederek, akaya kendilerini kaptrmt.
- Maradona Sovyet futbol takmna transfer edildi
Sovyetler Birliindeki Izvestia gazetesi, 1 Nisan 1988de dünyaca ünlü futbolcu Arjantinli Diego Maradonann Spartak Moskovaya transfer olmak için yöneticilerle görütüünü aktaran bir haber yaymlad.
Izvestiann 1 Nisan akasna ilk kanan Associated Press (AP) haber ajans oldu. Gerçei yanstmayan haberi tüm dünyaya duyuran AP sonrasnda haberi geri çekmek zorunda kald.
- Nixon tekrar bakan aday yaptlar
ABDnin Ulusal Halk Radyosu, 1992de eski bakanlardan 80 yandaki Richard Nixonn yeniden aday olacan duyurdu.
Nixonn seçim kampanyasnn slogann dahi verildii haberde, Nixonn adaylk konumasyla ilgili ses kaytlar da yer almt. Haberi büyük bir aknlkla karlayan dinleyiciler ise haberin doruluu konusunda radyonun telefonunu kitlemiti.
Ksa sürede haberin 1 Nisan akas olduu, komedyen Rich Littlein de Nixonu taklit ettii açklanmt.
- Twitterdan sesli 1 Nisan akas
Twitterin 2013te resmi irket bloundan yaplan açklamada, Twittern yeni servisinin Twttr olaca duyrulmutu.
Yeni uygulamayla sesli harf kullanmna izin verilmeyecei ve sesli harf kullananlarn ise aylk 5 dolar gibi bir ücret ödeyecei belirtilmiti.
irketin akasn desteklemek için yapt resmi açklamada ise Sesli harfleri eleyerek daha verimli ve youn bir iletiim formuna sahip olabileceimize inanyoruz. Ayn zamanda gelir kaynaklarmz da gelitirmenin bir yolu olarak görüyoruz. ifadeleri yer almt.
- Snapchatten Facebook filtreli aka
Sosyal medya mecralarndan Snapchat ise geçen yl kullanclarna yapt 1 Nisan akasnda, gün boyunca Snapchat kullanan kiilerin fotoraflarn Facebook benzeri bir çerçevenin içerisinde paylama sunarken, fotoraflar beenen kiilerin de isimlerinin kullanclara Kiril alfabesiyle gösterilmesi, kullanclarn bu akaya ilk maruz kaldnda Facebook hesaplarnn çalnd hissine kaplmasna yol açt.
- Anadolu Ajansndan 1 Nisan akas
Anadolu Ajans (AA) da önceki yllarda 1 Nisanda abonelerine 1 Nisan akas içeren haberler servis etmiti.
AA muhabirlerinin, 2009 ylnda Dünyaya çok benzeyen gezegen kefedildi, 2012de Hamilelik süresi 5 aya iniyor ve 2016da Büyüyebilen robot gelitirildi balklaryla hazrlad haberler, dönemlerinde medyada geni yank bulan 1 Nisan haberleri olmutu.