Diyarbakrda bir kolejin örencileri, klima suyunun zararl olduuna dair yaygn kannn tersine, klima suyunun sulamada kullanlabileceini kantlayan bir projeye imza att. Her yl düzenlenen, First Lego League (FLL) turnuvas için Klima Suyunun Sulamada Kullanm adl proje hazrlayan lise örencilerinden oluan Asteria takm, klima suyunun sulamada kullanlabileceini kantlad. Projenin uygulanmas durumunda milyonlarca ton su israfnn önüne geçilmi olacak.
Daha iyi tepki veriyor
10 örenci ve bir danmandan oluan Asteria takmnn projesinin uygulanmas durumunda dünyada milyonlarca ton su israfnn önüne geçilmi olacak. Projede, klima sularnda bulunan H3Onun, normal suda bulunan H2Odan hayvan gübresine daha iyi tepki verdii belirlendi.
Projeyi hazrlayan örencilerden 9 Fen ve Teknoloji A snf örencisi Miraç Koyun, buharn younlamasyla meydana gelen klima suyunun milyonlarca ton bulduunu söyledi. Bu suyun boa aktna dikkat çeken Koyun, gelitirdikleri sistemde klima suyunun boa aktlmayp sulamada kullanlacan belirtti. Koyun, öyle dedi:
Örnein 4 bloklu her biri 20 daireden oluan bir sitede, yaz aylarnda günde 160-320 litre su israf ediliyor. Görütüümüz uzmanlarn da geri bildirimlerine dayanarak projemizin kolayca hayata geçirilebileceini, hayata geçirildikten sonra yüksek miktarda suyun israfnn engelleneceini örendik.
Klima sularn test ettik
Klima suyunun sulanabileceine dair testler yaptklarn açklayan Koyun, Bu suyun sulamada kullanlabileceine dair 2 defa test yaptk. Bir bitkiyi normal su ile dier bitkiyi de klima suyu ile suladk. Normal bir suyla suladmz bitki bir ayda 7 santimetre uzarken, klima suyu ile suladmz bitki bir ayda 5 santimetre uzad. Yani çok az bir fark var. Eer normal su kadar verim isteniyorsa, bunu da normal bir gübreleme ile eitleyebiliriz. Maliyeti de çok düük. Bu projenin hayata geçirilmesi durumunda ciddi miktarda su orann israf önlenebilecek. Bizim amacmz u an projeyi hayata geçirebilmektir. Uygulanabilirse ciddi miktarda bir su kaybnn önüne geçilecek. Projenin uygulanabilirlii kolay. Maliyetinin düük. Yalnzca bir boruya ihtiyaç var. Bir binada kat bana 100 TLlik bir masraf var. Bir defa uygulanyor ve sürekli kullanlyor dedi.
Koyun, botanikçiler, hidrodinamikçiler, klima sistemleri uzmanlar ve konuya ilikin uzmanlarla da görütükten sonra projelerini hayata geçirdiklerini söyledi. Koyun, klima suyunun zararl olduunda dair yaygn kannn doru olmadn, yaptklar aratrmalarda böyle bir veriye ulamadklarn ve dier amaçlarnn da bu yaygn anlay krmak olduunu sözlerine ekledi.
Daha hzl etkileime giriyor
Asteria takmnda yer alan 10 Fen Lisesi A snf örencisi Ebru Lorin Polat da yaptklar çalmalar bilim insanlaryla da paylatklarn ifade etti. Polat, Bilim insanlarna dantk, klima suyu diye tabir edilen H3O ile gübre hzl etkileime giriyor, H2Oya kyasla. Daha verimli bir sonuç alyoruz. Bunun sonucunda aslnda H3O sulamaya daha hzl ve daha olumlu etki ettiini biliyoruz. Normal suyla sulaynca fazla minarelerden dolay gübre vermemize gerek kalmyor. H3Ole de normal su kadar verim almak istiyorsak gübre gereklidir. H3O hayvan gübresine daha hzl tepki veriyor eklinde konutu.
Bir ie klima suyu ilham verdi
Bir alveri merkezinde ie içerisinde toplanan klima suyunun, hazrladklar projeye ilham verdiine dikkat çeken Polat, konumasna öyle devam etti:
Dünyada su kaynaklarmz tükeniyor. Biz de su kaybn azaltmak istedik ve FLL robotik yarmas için bu projeyi hazrladk. Bizi bu konuya iten ve projemize ilham veren alveri merkezinde gördüümüz ie içerisindeki klima suyuydu. Projemiz bu ekilde ortaya çkt.
Yarma stanbulda
Önceliklerinin projelerinin patentini alp uygulamaya geçirmek olduunu aktaran Polat, Bu projenin hazrlanmasnda Samsug Türkiye ile kii baznda bilim dünyasndan destek aldk. 3-4 ubatta stanbulda düzenlenecek FLL yarmasna Klima Suyunun Sulamada Kullanm adl proje ile katlacaz. nallah bu projeyle hem yarmada dereceye gireriz hem de bu projenin hayata geçmesini salayacak admn atlmasna vesile oluruz ifadelerini kulland.