ANKARA (AA) - SELMA KASAP - Orta Dou Teknik Üniversitesinden (ODTÜ) aratrmaclar, örencilerin bir avatarla temsil edildii ve üç boyutlu metaverse dünyasnda, derslerin fiziksel gerçeklie en yakn ortamda yaplabildii sanal okul projesini gelitirdi.
ODTÜ Bilgisayar ve Öretim Teknolojileri Eitimi Bölümü Öretim Üyesi Doç. Dr. Tuba Tokel, Facebook, Microsoft, Roblox ve Epic gibi irketlerin milyarlarca dolarlk yatrm planyla gündeme gelen metaverse konsepti ve ODTÜde bu konuda yürütülen çalmalara ilikin AA muhabirinin sorularn yantlad.
Facebookun kurucusu Mark Zuckerbergin irketin adn Meta olarak deitirdiini hatrlatan Tokel, Metaverse kavramn üç boyutlu bir ortam ve avatarl temsiliyet olarak tanmlayabiliriz. Gerçek hayatn bilgisayar ekrannda veya sanal gerçeklik gözlükleriyle simüle edilmi hali olarak da tarif edebiliriz. Bu ortamda, kiiler kendilerini üç boyutlu karakterleri, yani avatarlaryla temsil ediyorlar ve ortamdaki dier avatarlarla etkileimde bulunuyorlar. bilgilerini verdi.
Günümüz teknolojileri sayesinde internetteki iki boyutlu ara yüzlerin artk üç boyuta kaymaya baladn aktaran Tokel, bu yeni teknolojilerde internet yerine immernet kavramnn geçmeye baladn ifade etti.
ODTÜ için metaverse yeni bir kavram deil. diyen Tokel, bu konudaki çalmalara 2010da ODTÜnün üç boyutlu sanal kampüsünü kurarak baladklarn ve tercih yapacak örencilerin kampüse gelmeden bilgi alabilecekleri bir altyapy oluturma hazrlklarnn sürdüünü söyledi.
- Klinikler üç boyutlu ortamlara tanacak
Sanal kampüsün ardndan sosyal fobisi olanlar, sanal gerçeklik ortamnda korkularyla yüzletirerek tedavi edebilen sanal terapi teknolojisini gelitirdiklerini dile getiren Tokel, Sanal klinik üzerine çalmalarmz younlatrdk. Bu teknoloji ile psikologlarla görümeler artk Kovid-19 salgn ile beraber artan çevrim içi ortamlar yerine üç boyutlu ortamlarda gerçekleebilecek. Bu ortamlarda kiiler kendilerini çok daha rahat hissediyor ve çok daha rahat ifade edebiliyor. diye konutu.
- Bu teknolojiyi amaç deil, araç olarak kullanmay hedefliyoruz
Tuba Tokel, yüksek lisans ve doktora örencileri ile özellikle eitim alannda da metaverse üzerine pek çok çalma yürüttüklerini anlatt. Bunlardan birinin üç boyutlu sanal ortamlarda yabanc dil eitimi olduunu ifade eden Tokel, Eitim alannda bu teknolojiyi amaç deil, araç olarak kullanmay ve eitim ortamlarn üç boyutlu tasarlama konusunda uygun örnek uygulamalar gelitirme amacndayz. diye konutu.
Kovid-19 salgnyla sanal okul projesi üzerine youn çalmalar yürüttüklerini ifade eden Tokel, sosyal ve fiziksel mesafe ile birlikte aslnda duygusal olarak tüm insanlarn birbirlerinden çok uzaklatn belirtti. Özellikle çocuklarn, okul ortamndan uzaklamas ve sadece ekran banda eitime devam etmesinin zorluuna dikkati çeken Tokel, öyle konutu:
Bu teknolojiyle uzaktan örenme süreçlerinde, örencilerin yüz yüze olmasa bile arkadalaryla beraber sanal okul ortamna girebilmesine imkan salanyor. Klasik iki boyutlu çevrim içi ortamlarda örenciler, sadece bir fotoraf ve kullanc ad, pasif ekilde dersi dinliyorlar, hatta isteyenler kameralarn bile kapatyorlar. Aslnda ortamda bulunmuyorlar, sadece duyuyorlar. ki boyutlu sanal dünyada, olaylarn ve snflarn içine girilemiyor ve dardalk hissi çok yaanyor.
Sanal okul gibi üç boyutlu metaverse ortamnda ise örencilerin hem kendilerinin hem snf arkadalarnn ve hem öretmenlerinin avatar var. Biz metaverse ortamlarnda bu bulunuluk hissine odaklanyoruz. Nasl gerçek dünyada olduumuzu hissediyor ve dier kiilerle etkileim halindeysek, metaverse ortamnda da fiziksel gerçekçilie en yakn ortam salanabiliyor.
Bu uygulamada önem verdikleri ikinci önemli konunun, sosyal bulunuluk olduunu aktaran Doç. Dr. Tokel, örencilerin, üç boyutlu snf ortamnda arkadalaryla ve öretmenleriyle sosyal bulunuluk hissini yaadklarn kaydetti.
Tuba Tokel, öyle devam etti:
Üçüncüsü ve belki en önemlisi ise örencinin kendisinin sosyal bulunuluk hissi yaamasnn yannda dier arkadalarnn da kendini fark ettiinin bilincinde olmas, yani birlikte bulunuluk. Metaverse kavramnn temelinde bulunuluk yatyor. Bu ortamda motivasyonu oldukça yüksek tutulabiliyor. Örenciler, metaverse ortamnda kameralaryla deil, avatarlaryla üç boyutlu snflara giriyorlar. Sunum yapmak istediinde tpk gerçek ortamdaki gibi sunumunu yaparak, dier arkadalaryla etkileime giriyor. Metaverse ortamda yaplan bir ders, gerçek hayattaki etkileimin bir benzeri. Sanal okullarda, ders sonras sosyal etkileimler de yaplabiliyor. Bu projeyle akademik kazanmlarn yan sra daha sosyal ve daha duygusal etkileimleri de desteklemeyi amaçladk.
ODTÜ Bilgisayar ve Öretim Teknolojileri Eitimi Bölümü Öretim Üyesi Doç. Dr. Tuba Tokel, sanal okullarda, yüz yüze eitim sonrasnda etüt saatlerinin de yaplabileceini belirterek, Örenciler, ders sonras eksiklerini gidermek için öretmenleriyle bir araya gelebilirler. Belki üniversiteye hazrlk seviyesindeki örenciler buna daha çok ihtiyaç duyabilir. dedi.
Okula uyum için de sanal okullarn kullanlabileceini belirten Tokel, Örenciler, okula daha balamadan sanal ortamda bu deneyimi yaayabilir. Bu teknoloji, ayn zamanda oyunlatrmay da içerdiinden, çocuklar ürkütmeden okula altrmada kullanlabilir. deerlendirmesinde bulundu.
Tokel, gelitirdikleri sanal okulda, fiziksel gerçeklik ve bulunuluk hissinin hem sanal gözlüklerle hem de masaüstü sanal gerçeklikle salanabildiini anlatt.
- Metaverse, üç-be yl sonra hayata girecek öngörüsü
Doç. Dr. Tuba Tokel, üç boyutlu sanal okullarn geleceine ilikin soru üzerine, Metaverse kavramnn çok konuulmasyla birlikte bu teknolojiler, herkesin çok ilgisini çekti ve daha da çekecek gibi görünüyor. Bu alanda çok aratrmalar yaplacak, bu konuda pek çok Ar-Ge ve yatrmlar yaplyor. Belki çok yakn gelecekte tüm örencilerin sanal gerçeklik gözlüü olduunu öngöremeyiz. En azndan masaüstü sanal gerçeklik ile balayarak daha sonra donanmn da evlere girecei bir dönem ki belki üç-be yl sonra gelebilecek. Bu çok zor deil, nasl tüm evlerde televizyon var bu teknoloji de bir ekilde hayata girecek. diye konutu.
Tokel, dünya genelinde de canl snf ortamlarnn artk üç boyutlu metaverse ortamlarna doru kaydn sözlerine ekledi.