Döviz piyasaları vadeli piyasa (forward market) ve vadesiz piyasa (spot market) olmak üzere ikiye ayrılırlar. Vadesiz piyasalarda döviz işlemleri herhangi bir işgününde o günün döviz kuru üzerinden yapılmaktadır. Vadeli piyasalarda ise tarafların sözleşme ile tespit ettikleri gelecekteki bir gün ve döviz kuru üzerinden (vadeli döviz kuru) döviz alım ve satımının taahhüt edilmesi şeklinde yapılmaktadır.
ALTIN PARA SİSTEMİ YÜRÜRLÜKTE
Vaktiyle altın para sisteminin yürürlükte olduğu yıllarda ülke paraları, bulundurdukları veya temsil ettikleri altın miktarına göre birbirleriyle mübadele edilirlerdi. Mesela Türk lirası 2 gr altını, dolar 6 gram altını temsil ediyorsa, 1 dolar = 3 TL olarak belirlenirdi. Böylece belirlenmiş olan kurların değişmeleri de mümkün olmazdı. Altın para sisteminin çok önemli bir üstünlüğü olarak nitelenen bu husus, daha sonra kğıt para sistemine geçirilmesiyle birlikte geçerliliğini kaybetti. Döviz kurları sabit veya esnek olarak belirlenebilmesinin fayda ve mahzurlarını esas alan tartışmalar iktisat literatüründeki canlılığını hala korumaktadır.Türkiyede 1929 yılına kadar Lozan Antlaşmasında yer alan hükümler dolayısıyla döviz piyasalarına fazla bir müdahalede bulunulamamıştır.
Lozan Antlaşmasının koyduğu sınırlamaların sona ermesiyle birlikte, 20 Şubat 1930 tarihinde çıkartılan 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu ile döviz işlemlerini düzenleme yetkisi Maliye Bakanlığına verilmiş ve yoğun bir şekilde döviz kontrolü uygulanmaya başlanmıştır.
Özellikle 1983ten sonra Türk Lirasına konvertibilite sağlamak yönünde getirilen bazı düzenlemelerle 1567 sayılı kanunun uygulamaları yerine geniş ölçüde bir serbesti ortamı getirilmiştir. Sabit döviz kuru sistemi fiilen terk edilmiş ve kurların önce kısa aralıklarla, sonraları Merkez Bankasınca her gün belirlenmesi yoluna gidilmiştir. Hükümet 1989da aldığı bir kararla banka ve yetkili kurumlara 3000 dolar veya eşdeğer döviz satabilme hakkı verildi. Mart 1990da 32 sayılı karar olarak bilinen Türk Parasını Koruma Hakkındaki Kararda yapılan değişiklikle, Türkiyede yerleşik kişilere sınırsız döviz bulundurma ve transfer etme gibi haklar tanındı (1993).Döviz sözcüğünden genellikle herkes yabancı para anlamını çıkarır. Oysa döviz, banka ekonomisiyle ilgili genel anlamda yabancı para birimi olarak anlaşılır. Yurtdışındaki yerlerde (havaleler, para değişimi ve çekler aracılığıyla) dar anlamda sadece borçların yurtdışı bankalarına ödenmesidir.
İşletmelerin yıllık bilnçosunun belli bir zamanda para birimlerinin takas edilmesine (değiş tokuş) spot döviz kuru denir. Buna karşı bir vadeli döviz işletmesi (bürosu), gelecekte belli bir sürede para birimlerinin değiştirilmesinde ve bir firmanın yıllık bilnçosunun kararlaştırılmış döviz kuru üzerinde anlaşma sağlanması olanaklıdır. Vadeli döviz işletmeleri kur dalgalanmalarına karşı güvenliği sağlamaktadır.
20 KASIM 2015 CUMA GÜNCEL DÖVİZ KURU
Serbest Piyasa | Alış | Satış | |||
---|---|---|---|---|---|
Amerikan Doları - USD | 2,8443 | 2,8449 | |||
Euro - EUR | 3,0543 | 3,0553 | |||
İngiliz Sterlini - GBP | 4,3543 | 4,3561 | |||
Kanada Doları - CAD | 2,1378 | 2,1386 | |||
Danimarka Kronu - DKK | 0,4090 | 0,4092 | |||
İsveç Kronu - SEK | 0,3278 | 0,3280 | |||
İsviçre Frangı - CHF | 2,8046 | 2,8056 | |||
Norveç Kronu - NOK | 0,3305 | 0,3306 | |||
100 Japon Yeni - JPY | 2,3163 | 2,3171 | |||
B.A.E. Dirhemi - AED | 0,7742 | 0,7746 | |||
Avustralya Doları - AUD | 2,0462 | 2,0463 | |||
Rus Rublesi - RUB | 0,0440 | 0,0441 | |||
Kuveyt Dinarı - KWD | 9,3077 | 9,3707 | |||
Güney Afrika Randı - ZAR | 0,2026 | 0,2027 | |||
Bahreyn Dinarı - BHD | 7,5395 | 7,5456 | |||
Libya Dinarı - LYD | 2,0243 | 2,0350 | |||
S. Arabistan Riyali - SAR | 0,7630 | 0,7635 | |||
Irak Dinarı - IQD | 0,0026 | 0,0026 | |||
İsrail Şekeli - ILS | 0,7331 | 0,7342 | |||
İran Riyali - IRR | 0,0001 | 0,0001 | |||
Hindistan Rupisi - INR | 0,0430 | 0,0430 | |||
Meksika Pesosu - MXN | 0,1711 | 0,1712 | |||
Macar Forinti - HUF | 0,0098 | 0,0098 | |||
Yeni Zelanda Doları - NZD | 1,8655 | 1,8672 | |||
Brezilya Reali - BRL | 0,7622 | 0,7626 | |||
Endonezya Rupiahi - IDR | 0,0002 | 0,0002 | |||
çek Korunası - CSK | 0,1129 | 0,1130 | |||
Polonya Zlotisi - PLN | 0,7179 | 0,7183 | |||
Bulgar Levası - BGN | 1,5211 | 1,5292 | |||
Romanya Leyi - RON | 0,6858 | 0,6882 | |||
çin Yuanı - CNY | 0,4452 | 0,4454 | |||
Arjantin Pesosu - ARS | 0,2944 | 0,2947 | |||
Arnavutluk Leki - ALL | 0,0221 | 0,0222 | |||
Azerbaycan Manatı - AZN | 2,7160 | 2,7209 | |||
Bosna-Hersek Markı - BAM | 1,5551 | 1,5580 | |||
Belarus Rublesi - BYR | 0,0002 | 0,0002 | |||
Şili Pesosu - CLP | 0,0040 | 0,0040 | |||
Kolombiya Pesosu - COP | 0,0009 | 0,0009 | |||
Kostarika Kolonu - CRC | 0,0052 | 0,0054 | |||
Cezayir Dinarı - DZD | 0,0259 | 0,0264 | |||
Mısır Lirası - EGP | 0,3635 | 0,3643 | |||
Hong Kong Doları - HKD | 0,3670 | 0,3671 | |||
Hırvat Kunası - HRK | 0,3978 | 0,4020 | |||
İzlanda Kronası - ISK | 0,0215 | 0,0216 | |||
Ürdün Dinarı - JOD | 3,9977 | 4,0073 | |||
Güney Kore Wonu - KRW | 0,0024 | 0,0025 | |||
Kazak Tengesi - KZT | 0,0093 | 0,0093 | |||
Lübnan Lirası - LBP | 0,0019 | 0,0019 | |||
Sri Lanka Rupisi - LKR | 0,0200 | 0,0200 | |||
Litvanya Litası - LTL | 0,9740 | 0,9760 | |||
Letonya Latsı - LVL | 5,4011 | 5,4364 | |||
Fas Dirhemi - MAD | 0,2841 | 0,2853 | |||
Moldovya Leusu - MDL | 0,1419 | 0,1427 | |||
Makedon Dinarı - MKD | 0,0494 | 0,0496 | |||
Malezya Ringgiti - MYR | 0,6585 | 0,6594 | |||
Umman Riyali - OMR | 7,3822 | 7,3899 | |||
Peru İnti - PEN | 0,8486 | 0,8512 | |||
Filipinler Pesosu - PHP | 0,0604 | 0,0605 | |||
Pakistan Rupisi - PKR | 0,0269 | 0,0270 | |||
Katar Riyali - QAR | 0,7807 | 0,7812 | |||
Sırbistan Dinarı - RSD | 0,0251 | 0,0253 | |||
Singapur Doları - SGD | 2,0118 | 2,0127 | |||
Suriye Lirası - SYP | 0,0129 | 0,0129 | |||
Tayland Bahtı - THB | 0,0794 | 0,0796 | |||
Yeni Tayvan Doları - TWD | 0,0869 | 0,0872 | |||
Ukrayna Grivnası - UAH | 0,1186 | 0,1199 | |||
Uruguay Pesosu - UYU | 0,0960 | 0,0963 |