Türkiyenin önemli tarm kentlerinden anlurfada, son yllarda hayata geçirilen sulama projeleriyle ekim alan genileyen bademe çiftçilerin ilgisi artt.
Tarm alan büyüklüü bakmnda ülkede ilk sralarda bulunan anlurfada yaklak 6 milyon 393 bin 49 dekar alanda hububat tarm yaplyor. çiftçiler buday, arpa, msr ve pamuk gibi ürünlerin yan sra bölgeye uyum salayan çeitli ürünleri de yetitirerek kazanç salyor. Son yllarda sulama alanlarnn genilemesiyle çiftçilerin badem yetitiriciliine ilgisi artt. TÜK verilerine göre kentte 2017 ylnda badem aac says 497 bin 616 iken 2018 ylnda 568 bin 759 oldu. Bu yl sonunda bu saynn yüzde 20 artmas öngörülüyor.
Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekan Prof. Dr. Bekir Erol Ak, üniversite olarak Güney Dou Anadolu Bölgesinde badem konusunda önemli aratrmalar yaptklarn söyledi.
çalmalarla birlikte özellikle anlurfada badem yetitiriciliinin gelitiini belirten Ak, bölgenin badem yetitiricilii için çok uygun olduunu, çiftçileri buna tevik ettiklerini ifade etti.
Prof. Dr. Ak, bademin çok dayanakl bir meyve olduunu vurgulayarak, öyle konutu:
Badem bölgede uzun yllardr üzerinde çaltmz bir meyve türü. Badem bölge iklimine çok uygun bir meyve bitkisi. Bademin dier meyvelerden en büyük fark çok çabuk meyve vermesidir. Örnein bir badem aac 2 yl içinde ürün vermeye balar. Aratrmalar sonucunda baz badem türlerinin bu bölgede çok iyi olduunu gördük. Daha önceleri bölgede ilk balarda bademe deer verilmiyordu. çalmalarmzla birlikte özellikle son yllarda Adyaman ve anlurfada badem yetitiricilii geliti. Bademde sulama ve gübreleme çok önemli konular. Bunun yannda en önemli konulardan bir tanesi de bademin verimini artrmak için ar kullanlmas gerekmektedir. Bademde yüksek verim elde etmek istiyorsak mutlaka aryla tozlamamz gerekiyor.
- Bademin her eyini deerlendirmek mümkün
Prof. Dr. Bekir Erol Ak, son yllarda devlet desteiyle bölgede badem bahçelerinin arttna dikkati çekerek, unlar söyledi:
Sulama imkanlarn yaygnlamasyla özellikle Hilvan ve Bozovada geni badem bahçeleri yetimeye balad. Bademin zeytin ve fstktan daha kolay bir hasad vardr. Bunun yannda hasad yapldktan sonra kurutulup depoya konulabilir. Bu çiftimiz için önemli bir avantaj salyor. Bademin her eyini deerlendirebiliriz. Getirisi yüksek olan bademin yeil kabuunu hayvanlara yem olarak kullanmamz mümkün. Bunun da süt verimini artrdn görüyoruz. Badem kabuundan özellikle aktif kömür elde edilebiliyor. Bununla birlikte bademin iç meyvesinden örnein badem sütü denilen içecek yaplyor. Bu Avrupada yaplan bir ey fakat maalesef ülkemizde henüz yaplmyor. Bunun yannda badem yetitiricilii arcl da canl tutan bir alandr. çalmalarla birlikte bademin ekim alannn gelecek yllarda daha çok artacana ve anlurfann badem yetitiricilii merkezi haline geleceine inanyorum.
- Bölgeye ileme tesisi talebi
Hilvan ilçesinin Ovack Mahallesinde badem yetitiricilii yapan Mehmet Ray da yaklak 5 yl önce 100 dönümlük tarlasna badem ekimi yaptn söyledi.
Bademin ksa sürede meyve verdiini belirten Ray, Bölgede badem ekimi her geçen yl artyor. Badem dier ürünlere nazaran daha az masrafl. Badem iyi bakldnda her yl ürün veren bir bitki. Ürünün verimli olmas halinde gelir de çok iyi oluyor. Bunun yannda ürünümüzü satacamz bir yer bulamyoruz. Genellikle tüccarlara satyoruz. Onlarda bizden düük fiyata alyor. Bölgede sanayisi oluturulursa ürünümüz daha da önem kazanr ve gelirimiz daha da artar. Maalesef buralarda badem iletecek bir yer bulamyoruz. diye konutu.