Covid-19un tahribat azalsa da reel sektörden gelen talepler dikkate alnarak ekimde balayacak ödemelere formül hazrlanyor. Ertelenen kamu alacaklar bata olmak üzere birçok borçta yeniden yaplandrma içerecek paketin büyüklüünün, 500 milyar TLyi bulmas bekleniyor. Ekonomi gündeminde gözler, Yeni Ekonomi Programna (YEP) ve 2021 yl merkezi yönetim bütçesine çevrildi. Bir yandan da salgna kar yeni tedbirleri içeren paket bekleniyor. Ekonominin yol haritas niteliini tayan YEPin gelecek hafta Hazine ve Maliye Bakan Berat Albayrak tarafndan açklanmas bekleniyor.
Yeni tip koronavirüs (Covid-19) kaynakl gelimelerin de bütçe ve ekonomik hedeflere nasl yansyaca yakndan takip ediliyor. Covid-19, bu yln ikinci çeyreinde bütün ülke ekonomilerini olduu gibi Türkiye ekonomisini de olumsuz etkiledi. Salgnn ekonomiye etkisi büyüme rakamlarna yansrken öncü göstergeler üçüncü çeyrek için güçlü toparlanma iareti veriyor.
TALEP OLUMLU KARILANDI
Koronavirüsün ekonomiye olumsuz etkilerini azaltmak için mart aynn ikinci yarsndan itibaren alnan tedbirler çerçevesinde vergi ve sigorta primleri ekim ayna ertelenmiti. Alt ay ödemesiz krediler ve kamu yükümlülüklerinin ertelenmesi reel sektörü rahatlatmt. irketler, ekim ayndan itibaren hem kredileri hem de ertelenen vergileri ödeyecei bir döneme girecek. Skntlarn devam ettiine dikkati çeken i dünyas, yükümlülüklerin yeniden yaplandrlmasn istiyordu. Bu talep olumlu karland. Geçtiimiz hafta Aile, çalma ve Sosyal Hizmetler Bakan Zehra Zümrüt Selçuk, yeniden yaplandrma ile ilgili yapt açklamada Salgnn etkisinden kaynakl olarak çok youn talep ulat. Ekim ay sonuçlarna bakarak karar vereceiz demiti. Ekonomi yönetiminin, bütün talepleri dikkate alarak geni kapsaml biçimde yeniden yaplandrmay hayata geçirmesi hlinde paketin büyüklüü 500 milyar liray bulacak. Bu miktar, ayn zamanda bugüme kadar salanan desteklere de yakn bir rakama iaret ediyor.
KAPSAMDA NELER VAR?
Geride kalan dönemde salanan yaklak 35 milyar liralk destek; ksa çalma, ücretsiz izin ve sosyal yardm gibi karl olmayan teviklerden olutu. Yeni yaplandrma ile ilgili olarak da i dünyas, yükümlülüklerinin ödenebilir dilimler hlinde taksitlendirilmesini talep ediyor. Taksite balanacak ödemelerin en erken 2021 ylnda balamas da talepler arasnda yer alyor. TBMMnin açlmasyla birlikte gündeme gelecek yaplandrma paketinin; sadece i dünyasnn deil vatandan da kamuya olan borçlarnn yaplandrlmasn içermesi bekleniyor. Faiz ve cezalarda iyiletirmeler yaplacak. MTV, trafik cezas, emlak vergisi gibi borçlarn da kapsama alnmas öngörülüyor.
SEKTÖRLER ÖNÜNÜ GÖRECEK
Ekonomide gelecek üç yln yol haritas nitelii tayan YEP ile; 2021-2023 dönemine ilikin enflasyon, istihdam, büyüme, ihracat, cari açk gibi temel makro göstergeler belirlenmi olacak. Genel ekonomik artlarn gerekleri dorultusunda hazrlklar yürütülen programda; temel ekonomik büyüklükler yannda, makro politikalar, ilkeler ve hedefler de yer alacak. Program, özel sektör için de öngörülebilirlii artracak ve sektörel bazl hedefleri belirleyecek. YEP ile uyumlu olmak üzere gelecek üç yla ilikin toplam gelir ve gider tahminleriyle hedef açk ve borçlanma durumu, kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarn içeren Orta Vadeli Mali Plan da Resm Gazetede yaymlanacak. Merkez yönetim bütçe kanun teklifinin 17 Ekime kadar TBMMye sunulmas öngörülüyor. Bütçe, 1 Ocaktan itibaren uygulanmaya balayacak. Gelecek yla ilikin yatrm program da ocak ay içinde açklanacak.
670 BN K ÜCRETSZ ZNDE
Pandemi döneminde uygulanan ve istihdam koruyan önemli tedbirleriden biri de iten çkarma yasa oldu. Bu süreçte faaliyeti olumsuz etkilenen irketler, içilerini ücretsiz izne ayrd. Söz konusu kiilere isizlik fonundan ayda 1.168 TL nakd ücret destei saland. Austos sonuna kadar 1 milyon 976 bin 532 kii nakd ücret desteinden yararland. Toplam 4 milyar 399 milyon lira ödeme yapld. Bu kiilerin büyük ksm haziranla birlikte normal çalma düzenine geçti. Son olarak austos aynda yaplan ödemeler dikkate alndnda ise hl yaklak 670 bin kii ücretsiz izinde bulunuyor. Ücretsiz izne çkarlan içiler, baka bir i bulsalar bile fesih yasa sebebiyle irketlerinden ayrlamyor. Bu sebeple söz konusu uygulama, yeni i bulanlar için aleyhte ilemeye balad. çalanlardan bu probleme de çözüm beklentisi artt.