Erken emekliliin birçok formülü var. Fiili hizmet zamm 7 yl kural ve borçlanma haklar bunlarn banda geliyor. te vatandalara erken emeklilik imkn sunan haklar;
10 YIL çNDE EMEKLLK
Bir ite bir süre çaltktan sonra hastalanan ya da sakat kalan binlerce kii var. Bu kiilerden yüzde 60 orannda i gücü kayb olanlar ile sürekli bakasnn bakmna muhtaç derecede malul olanlar ya beklemeden erken emekli olabiliyor. Bunun için 10 yl sigorta, 1800 gün prim ve en az yüzde 60 orannda i gücü kayb art aranyor. gücü kaybnn yüzde 60 at ve malullüü SGK Salk Kurulu tarafndan onaylanan kiilere 971 lira maa balanyor. Baka birinin sürekli bakmna muhtaç derecede malul çocuu bulunan anneler erken emekli olabiliyor. Örnein, 2008den sonra 1000 gün primi bulunan bir anne bin 250 gün prim ödemi saylyor. 250 günlük süre yatan düüyor. Bu haktan SSK, Ba-Kur veya Emekli Sandna tabi olan anneler yararlanyor.
2 BN 160 GÜN KAZANç
Doum borçlanmas, emekli olmak için dier koullar salayp prim gün says eksik olan kadnlarn erken emekli olmasn salyor. Doumdan önce sigortas yaplan, adna prim ödenen ve çocuu yaayan tüm kadnlar doum borçlanmas yapabiliyor. En fazla üç çocuk için geçerli oluyor. Her çocukta 2 yl olan bu hak, kadnlarn çocuklar üzerinden 2 bin 160 gün prim kazanmay salyor.
5 YIL DAHA ERKEN
Ar ve ypratc ilerde çalan içi ve memura ilave prim hakk veriliyor. Böylece, prim says artarken emeklilik ya öne çekilmi oluyor. Örnein, 20 yl çalan bir kii ypranmayla 25 yl çalm saylarak 5 yl erken emekli olma hakk elde edebiliyor. çallan iin bu kapsamda deerlendirilip deerlendirilmediini SGKya sorup örenmek gerekiyor.
Bu tarihlere dikkat
KADINLAR: lk ie giri tarihi 01.04.1981 öncesi olan kadnlarn emeklilik için beklemeleri gereken ya art olmadndan eer 5000 gün ödenmi sigorta primleri varsa SSKdan hemen emekli olabilirler. Emeklilik için 20 yllk sigortallk süresi + 5000 gün artlarna tabiler.
ERKEKLER: lk ie giri tarihi 08.09.1976 tarihi ve öncesi olan erkeklerin emeklilik için beklemeleri gereken ya art olmadndan eer 5000 gün ödenmi sigorta primleri mevcutsa SSKdan hemen emekli olabilirler. Emeklilik için 25 yllk sigortallk süresi + 5000 gün artlarna tabiler.
7 yl kural kazandrr
Emeklilikte, ayl balayp ödeyecek kurumun belirlenmesinde, sigortallarn emeklilik tarihinden geriye doru prim veya kesenek ödenerek geçen son 7 yllk fiili hizmet (360 x 7 = 2520 gün) süresi esas alnyor. Bu kural sadece SSKl çalanlar deil, tüm çalanlar ilgilendiriyor. Sigortalnn son 7 yllk fiili hizmet süresi içerisinde en fazla hangi statüde hizmeti varsa, yani sigortalnn son 7 yllk fiili hizmet süresinin yarsndan bir gün fazlas olan 261 prim ödeme günü hangi statüde geçmise, o statü artlaryla emekli olunuyor.
çOU K BLMYOR
Son 7 yl hizmet süresi eitse en son tabi olunan statüye göre emeklilik ayl balanyor. Örnein, sigortalnn hem SSK, hem Ba-Kur prim ödemesi varsa, son 7 yllk fiili prim ödeme süresi içinde en fazla SSK statüsünden prim ödemise SSKdan, en fazla Ba-Kur statüsünden prim ödemesi varsa Ba-Kurdan emekli ayl balanyor. Primler eitse son sigortall hangi statüde ise o statüden emekli ayl balanyor.
2008DEN SONRA DET
1 Ekim 2008 tarihinden sonra, yani yeni sosyal güvenlik uygulamalarnn balad tarihten sonra bu kuralda deiiklik oldu.Buna göre, 1 Ekim 2008 sonrasnda ilk kez sigortal olanlar için son yedi yl sigorta primleri deil, çalma hayatnn tümünde ödenen sigorta primlerine baklarak en fazla hangi statüye göre prim ödenmi ise o statüye göre emeklilik artlar belirlenecek.
STAJ HESABINA DKKAT!
Staj balangç tarihi emeklilikte dikkate alnmyor ancak kadnlara özel bir avantaj salyor. Staj balangç tarihininden sonra doum yapan kadnlar, doum borçlanmas yapp, çocuk saysna göre 6 yla kadar primlerini toplu ödeyebiliyor. Böylece eksik primlerini kapatabiliyorlar. Normalde SSKl ie balayanlar bu hakka sahip. Staj yapm ancak emekliklik sigortas yatmad için madur olan bu kiiler, avukatlar gibi staj yaptklar sürenin emeklilik hesabna dahil edilmesini bekliyor. Bu konuda yaplacak yasal bir düzenleme staj yaparak ilk sigorta kayd oluanlara da destek olacaktr.
Hangi süreler borçlanlr
- Tpta uzmanlk ve doktora öreniminde geçen süreler.
- Tp doktorlarnn asistanlkta geçen süreleri.
- Yevmiyeli, geçici, kadrolu, sözlemeli, saat ücretli geçen hizmetler.
- Avukatlk stajnda geçen süreler.
- Serbest avukatlk ve noterlikte geçen süreler.
- Muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er olarak geçen süreler.
- Askerliini yedek subay olarak yapanlarn 1 Ocak 1950den sonra yedek subay okulunda örenci olarak geçirdii süreler.
- mam- Hatip vekilliinde, vakflara ait camilerin imam ve müezzin kayymlnda geçen sürelerde köy bütçesinden ücret almak suretiyle yaplan imam-hatiplik hizmetleri.
- Salk Bakanl tekilatnda çalan, salk personelinin mesleklerini serbest olarak icra ettikleri süreler.
- Seçim Kanunu nedeniyle istifa edenlerin açkta geçirdikleri süreler.
- çar ve mahalle bekçiliinde geçen süreler.
- Yurtdnda ev kadn olarak geçen süreler.
- Astsubaylarn 1 Austos 1978den önce astsubay snf okullarnda geçen örenim süreleri.
ASKERL BORçLANAN 2 YIL ERKENE çEKER
- 400 gün askerlik yapm olan bir sigortal askerlik sürelerinin tamamn asgari en düük tutardan borçlanmak isterse 8 bin 652,00 TL ödeyecek.
- 540 gün askerlik yapm olan bir sigortal askerlik sürelerinin tamamn asgari en düük tutardan borçlanmak isterse 11 bin 680,2 TL ödeyecek.
- 600 gün askerlik yapm olan bir sigortal askerlik sürelerinin tamamn asgari en düük tutardan borçlanmak isterse bu yl bitmeden 12.978,00 TL ödeyecek.
- 720 gün askerlik yapm olan bir sigortal askerlik sürelerinin tamamn asgari en düük tutardan borçlanmak isterse bu yl bitmeden 15 bin 573,06 TL ödeyecek.
çalan anne 6 yl kazanr
Doum borçlanmas düzenlemesi ile doum nedeniyle i hayatndan uzaklaan kadn çalanlara doum borçlanmas hakk tannyor. 2014 itibaryla sigortadan sonra doumu olan tüm kadnlara borçlanma hakk tannd. Yani SSKl, Bakurlu ve Emekli Sand mensubu bütün kadn sigortallar doum borçlanmas hakkna sahip. Doum borçlanmas doumdan sonraki en fazla iki yllk süre için yaplabilir. Her doumda en fazla 720 günlük süre borçlanlabilir. Dolaysyla, her doum sonrasnda kadn sigortal 720 gün borçlanma hakkna sahiptir. 3 çocukta bu süre 2160 gün (6 yl) olur.
Günlük 21.64 lira
Asgari ücretteki artla birlikte doum borçlanmas tutar da artt. Günlük en düük borçlanma tutar 18.96 liradan 21.64 liraya çkt. Bu yl tabandan borçlanmas yapacak bir anne tek çocuk için (720 gün) en az 15 bin 580 lira, 2 çoçuk için (1440 gün) 31 bin 162 lira, 3 çoçuk için (2160 gün) 43 bin 6742 lira ödeyecek.