Diyarbakr Mimarlar Odasnn, ube binasnda düzenledii Geçmiten Bu Güne Hevsellan söyleilerine katlan ekolojist Dr. Zeki Kanay, Diyarbakrda insanlk açsndan meydana gelen önemli bululara deinerek, ilk Hevsel Bahçelerinin hayvann ilk evcilletirildii yer olarak kabul gördüünü söyledi. Budayn anavatann Diyarbakr olduunu dile getiren Kanay, Karacada bölgesinde 12 bin yl öncesine ait yaban budaynn kalntlarnn bulunduunu ifade ederek, Budayn ana merkezi, anavatan burasdr, buday buradan yaylmtr diye konutu.
Dicle Vadisinin konumu nedeniyle saysz uygarla ev sahipliini yaptn dile getiren Kanay, Dicle Nehri ve vadisinin biyoçeitlilie ve zengin bir yapya sahip olduunu söyledi. Kanay, bilim insanlarnn bu nedenle bu topraklar tam olarak çözemedikleri için buray bilinmeyen topraklar olarak adlandrdn ifade etti. Bu topraklardaki zenginliin kefedilmesi ve bilinirliinin artrlmasnda içinde bulunduu corafyana yönelik negatif bak açsna iaret eden Kanay, Hatta yabanc bilim insanlar Göbekli Tepe baka bir yerde olsayd bambaka bir ses getirebileceini belirtiyorlar diye kaydetti.
TAHRBAT MEYDANA GETRLD
Kanay, Dicle Vadisinin yer ekilleri nedeniyle yerleime kapal olduunu, bu durumun vadinin doal yapsn korunmasn beraberinde getirdiini bunun da ekosistem için olumlu bir durum olduunu vurgulad. Bu corafyann verimli topraklara sahip olmasnn ayn zamanda bu topraa sahip olmak isteyenlerin saldrsna açk hale getirdiinin altn çizen Kanay, bundan dolay da birçok katliamn yaandn aktard. Kentte yeteri kadar aratrma yaplmadn ve kültürel ve tarihsel zenginliinin tam olarak oraya çkarlmadnn altn çizen Kanay, Ancak bazlar ise hala aratrlmad gibi yaplan barajlar ve HESler nedeni ile son dönemde sular altnda kald. Özellikle yaplan barajlarla birlikte Dicle durgun hale geldi ve birçok tahribat da beraberinde getirdi. Balk çeitliliinin azalmasna ve Frat kaplumbaasnn ortadan kaybolmasna neden oldu eklinde konutu.
Tarm alan olarak kullanlmasndan dolay Hevselin ve yer ekilleri nedeniyle Dicle Vadisinin geçmi dönemde yerleime açlmadn tekrarlayan Kanay, bunun ehrin batya doru gelimesini beraberinde getirdiini ancak son dönemde bölgedeki yüksek rant nedeniyle gözlerin bu bölgeye dikildiine iaret etti.