İşçilerin günlük çalışma süresinin düşürülmesi için verdiği mücadeleden doğan 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında bir asırdan fazladır emek ve işçi bayramı olarak kutlanıyor.
İlk kez 1856da Avustralyanın Melbourne kentinde taş duvar ustaları ve inşaat işçileri yoğun çalışma süresinin günlük 8 saate düşürülmesi talebinde bulunarak iş bıraktı. İşçiler, taleplerini dile getirmek için 21 Nisanda 1856da Melbourne Üniversitesinden Parlamento Evine kadar yürüdü.
Avustralyanın ardından ABDdeki işçiler de işverenlerden 1884te çalışma saatlerinin azaltılması talebinde bulundu. ABDde günlük çalışma süresinin 12 saatten 8 saate indirilmesi için başlatılan mücadele, 1886da kitlesel grevlerle yaygınlaşıp küresel bir nitelik kazandı.
Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatının 1889daki Paris Kongresinde, yılın bir gününün dayanışma amacıyla işçilerin ortak bayramı ilan edilmesi kararlaştırıldı.
ABDli sendikacıların önerisi üzerine o gün 1 Mayıs olarak belirlendi. O tarihten itibaren 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında Emek Bayramı, İşçi Bayramı ve 1 Mayıs Bayramı gibi adlarla kutlanmaya başlandı.
İLK RESMİ KUTLAMA 1923TE OLDU
Osmanlıda 1 Mayıs ilk kez 1911de Selanikteki tütün, pamuk ve liman işçilerince kutlandı. İstanbuldaki ilk kutlama ise 1912 yılında yapıldı.
Osmanlının ardından, Cumhuriyet döneminde Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkisi çerçevesinde 1 Mayıs 1922de Ankarada İşçi Bayramı olarak kutlandı. Resmi olarak kutlanması ise ilk kez 1 Mayıs 1923 yılında oldu.
Taksim Meydanında 1977de düzenlenen 1 Mayıs programında, DİSK Genel Başkanı Kemal Türklerin konuşması sırasında meydandakilere ateş açılması sonucu 37 kişi yaşamını yitirirdi, yüzlerce kişi yaralandı.
Bu olay da gerekçe gösterilerek 12 Eylül askeri darbesinin ardından 1 Mayıs, bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlanması yasaklandı.
Darbecilerin resmi tatil olmaktan çıkardığı 1 Mayıs, yıllar sonra 2009da Emek ve Dayanışma Günü adıyla tekrar resmi tatil ilan edilerek, coşkuyla kutlanmaya başlandı.
TÜRK-İŞ ADANADA, HAK-İŞ KAHRAMANMARAŞTA OLACAK
Üzerine marşlar bestelenen, kitaplar yazılan, sinema filmleri çekilen 1 Mayıs, çalışanların sorun ve taleplerinin gündeme getirildiği en özel gün olma niteliği de taşıyor.
Son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi Türkiyede de Kovid-19 salgını gölgesinde kutlanan 1 Mayıs, bu yıl sendikalarca farklı şehirlerde kitlesel olarak kutlanacak.
TÜRK-İŞ, deprem felaketine dikkati çekmek için Adanada program düzenleyecek. Programın ana sloganları Türkiye emekçilerin omuzlarında yeniden ayağa kalkacak ve Yaralar Beraber Sarılacak olacak.
HAK-İŞin, 6 Şubat depremlerinin merkez üssü Kahramanmaraşta düzenleyeceği 1 Mayıs programında, çalışma hayatının sorun ve talepleri dile getirilecek.
DİSK ve KESK ise 1 Mayısı birlikte kutlama geleneğini sürdürecek. İki konfederasyon, meslek örgütü ve sivil toplum kuruluşlarıyla 1 Mayısda İstanbul Maltepe Miting Alanında olacak.
100 İŞçİDEN 14Ü SENDİKALI
çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının iş kollarındaki işçi ve sendikaların üye sayılarına ilişkin Ocak 2023 istatistiğine göre, Türkiyede 16 milyon 163 bin 549 işçiden 2 milyon 330 bin 988i sendika üyesi.
Bu rakamlara göre işçilerde sendikalaşma oranı yüzde 14,42 düzeyinde.
Türk Metal Sendikası, sahip olduğu 258 bin 928 üyeyle tüm işçi sendikaları arasında ilk sırada yer aldı.
Türk Metali 256 bin 625 üyeyle Hizmet-İş Sendikası, 199 bin 587 üyeyle Öz Sağlık-İş Sendikası takip etti.