Ölüm ayl, ister içi olsun ister memur isterse de Ba-Kurlu, vefat halinde geride kalan hak sahiplerine balanan emekli ayl anlamna geliyor. Daha da önemlisi, ölüm ayl balanabilmesi için sigortalnn ölüm tarihi önemli
EKM 2008 KRTK TARH
Burada da kritik tarih, 2008in Ekim ay. Sigortalnn vefat Ekim 2008 tarihinden önceyse yaknlarnn ölüm aylna hak kazanmalarnn artlar farkl vefat, Eylül 2008 tarihinden sonra ise farkl. Ancak hangi tarih olursa olsun ölüm ayl hakkndan yararlanabilmek için vefat eden sigortalnn çalma süresi içinde belli süre prim ödemesi art.
DUL E, SONRADAN EVLEND ENDEN BOANIRSA...
Ölüm aylndan, sigortalnn ei, çocuklar ve baz artlara bal olarak da anne ve babas yararlanabiliyor. Ein ölüm ayl alabilmesi için, sigortalnn vefat ettii tarihte yasal evlilik ba bulunmas gerekiyor. Dul ein yeniden evlenmesi halinde ise ölüm ayl kesiliyor. Yeri gelmiken belirteyim, dul e, sonradan evlendii einden boanrsa, vefat eden sigortaldan yeniden ölüm ayl alabilir.
çOCUKLAR NASIL ALACAK?
çocuklara gelince; erkek çocuklar, örenim görmemeleri halinde 18 yan, orta örenim görmeleri halinde 20 yan, yüksekörenim görmeleri halinde de 25 yan doldurmam olmalar gerekiyor. 25 yanda sonra ölüm ayl hakk bitiyor.
KIZLARDA DURUM FARKLI
Kz çocuklarnda ise durum biraz daha farkl. Ölüm ayl balanabilmesi için herhangi bir ya ya da örenim durumu gerekmiyor. Maa balanmas için; evli olmamalar, evlenmi olsalar bile sonradan boanm olmalar, sigortal çalmamalar, aylk almamalar, herhangi bir gelirlerinin olmamas gerekiyor. Kz çocuklar evlendiinde ise ölüm ayl kesiliyor.
Ölen sigortalnn anne ve babasnn aylk alabilmesi için de baz kriterler bulunuyor. Birincisi, anne-babann herhangi bir gelirinin olmamas ya da asgari ücretin net tutarndan ki, bugün için bu rakam 1.400 lira- düük olmas art. kincisi, ölen sigortalnn e ve çocuklarndan geri kalan hisse orannda maa balanabiliyor.
çFT MAA MÜMKÜN MÜ?
Ölüm ayl konusunda en çok merak edilenlerden biri de çift maa alnp alnamayaca. Yani, hem vefat eden eten hem de anne-babadan maa balanp balanamayaca.
TEK MAAA BALANIYOR
çift maa almann da artlar var. lk art, ölen e ya da anne-babann farkl sigortal olmas ikinci art ise, sigortalnn ölüm tarihi. Ölen e ve anne-baba ayn sigortalysa tek maa balanyor. Örnein, e de SSKl, anne-babada SSKl ise hak sahibi tek maa alabiliyor. Ayn ekilde e de devlet memuru, anne-babada devlet memuru ise tek maa balanyor.
TE çFT MAA ALMA ARTI
Ancak bal olduklar sigortalar farkl ise o zaman iki maa alnyor. E devlet memuru ve Emekli Sandna bal, anne ya da baba içi ve SSKl ise çift maa alnabilir.
K MAA ALINABLYOR
Ölüm tarihine gelince; farkl sigortalara bal e ve anne-baba Ekim 2008den önce ölmüse hak sahibi iki maa alabilir. Ölen sigortallardan biri Ekim 2008den önce, dieri Ekim 2008den sonra vefat etmise ve farkl sigortaya bal ise yine iki maa alnabiliyor.
Ölümlerin ikisi de 2008den sonra ise farkl sigortal olmak artyla memur kz ve memur ei çift ölüm ayl hakkna sahip oluyor. Örnein, ölen e memur emeklisi, baba ise SSKl ya da Ba-Kurlu ise kadnlar çift maa alabiliyor.
ARTLAR NELER?
- Emekli Sandna bal ya da Ba-Kurlu sigortalnn Ekim 2008den sonra ölmesi halinde en az 1800 gün prim ödemi olmas gerekiyor.
- Ekim 2008den sonra ölen sigortalnn SSKl olmas halinde 5 yldan beri sigortal olmas ve 900 gün prim ödemi olmas gerekiyor.
- Ölen Ba-Kurlunun genel salk sigortas primi dahil tüm prim borçlarnn ödenmi olmas gerekiyor.
- SSKl sigortalnn Ekim 2008den önce vefat etmesi halinde 5 yl sigortal olarak çalm olmas ve en az 900 gün prim ödemi olmas gerekiyor.
- Ba-Kurlu sigortalnn Ekim 2008den önce ölmesi halinde 1080 gün prim ödemi olmas gerekiyor.
KMLERE, NE KADAR MAA BALANIR?
- Ölen sigortalnn çocuu bulunmamas ve dul ein herhangi bir ite çalmyor olmas halinde ee yüzde 75 orannda ölüm ayl balanr.
- Hak sahibi bir e ve bir çocukça; maan yüzde 50si ee, yüzde 25i çocua balanr.
- Hak sahibi bir e ve iki çocuksa; ee maan yüzde 50si, çocuklara da yüzde 25er ödenir.
- Hak sahibi bir e ve 3 çocuksa; maan yüzde 40 ee balanr, çocuklara ise çocuk bana yüzde 20 hisse düer.
- Ölen sigortalnn anne-babas ise gerekli artlarn salanmas halinde maan toplam yüzde 25i orannda hisse alr.