HABER MERKEZ
Yüzde 130a varan elektrik zammn deerlendiren Elektrik Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu üyesi Olgun Sakarya, Bunu sadece elektrie yaplan bir zam olarak görmeyin. neden iplie her eye yansyacak bu elektrik zamm! Yediimiz ekmekten içtiimiz suya, giydiimiz ayakkabdan gömlee kadar her türlü mal ve hizmete doal olarak yansyacak ifadelerini kulland. Sözcüden Aytunç Erkine konuan Sakarya, Elektrik enerjisi üretildii anda tüketilmesi gereken bir ürün. Üretimi, iletimi, datm ve tüketimiyle e zamanl bir faaliyet olarak yürütülmesi gerekiyor. Merkezi bir planlamayla yürütülmezse de olmaz diyerek, AK Partinin bu faaliyetleri ayrtrdn söyledi.
ORTAYA çOK KARMAIK BR YAPI çIKTI
Sakarya, öyle devam etti: Ayran bu faaliyetleri piyasalatrdnz, ortaya çok karmak bir yap çkt. Bugün Enerji Piyasas Düzenleme Kurulundan (EPDK) lisans alm 2 bin 500 özel irket faaliyet gösteriyor. Bütün bu irketlerin beklentileri, sektöre bak açlar farkl. Böylesine bir farkllk içerisinde merkezi planlama yapma ansnz yok.
çOK CDD THAL KAYNAK BAIMLILIIMIZ VAR
Sakarya, sorunun kaynan da öyle açklad: çok ciddi ithal kaynak bamllmz var. 2020 rakamlar elimizde: Net yüzde 43.6 ithal kaynak bamls bir ülkeyiz. thal kaynakta da bamllk nedeni AKPnin tercih ettii politik anlay. Geçen yl barajlardaki su seviyesinin dümesiyle de doalgaza ciddi bir yönelim oldu. Dolaysyla 2020de yüzde 43.6da olan bamllk 2021de daha yüksek olacak.
Yenilenebilir Enerji Kaynaklar Destekleme Mekanizmas (YEKDEM) var. Buradan elde edilen elektrie dolar-sent cinsinden üretim garantisi veriliyor. Tevik sistemi yani Su santralleri örnein, o sistem içinde geri alnmas mümkün deil. Bu resmen kaynak aktarm. YEKDEM içinde üretilen elektrik de yüzde 20-25 civarnda. Toplam elektrik üretiminin yüzde 45i ithal kaynak, yüzde 25i de YEKDEM dediinizde, yüzde 70e yakn bir oran tutuyor. Yüzde 70inin dolar veya Euro cinsinden bir ödemesi ya da maliyeti varsa bu sistemde ucuzluk beklemek mümkün mü?
VATANDA SADECE KATKI MADDES
Elektrik piyasasnn bugünkü hacmiyle ilgili de bilgi paylaan Sakarya öyle konutu:
Yaklak bu tarife rakamlaryla 550-600 milyar lira bir hacme sahip. Dolar 10 liradan alalm. Karl 50 milyar dolar! çok ciddi bir pasta bu. Bu pastadan kim faydalanyor? 2 bin 500 irket. Vatandan rolü ne? Sadece katk maddesi! Böyle olunca ciddi rakamlar ortaya çkyor. 2019 ylnda kamuoyuna yansyan bir bilgi vard: Türkiye Bankalar Birlii (TBB) 5 Eylül 2019da, elektrik üretim ve datm sektörünün mevcut borç stokunun 47 milyar dolar civarnda olduunu, bu tutarn yaklak 10 milyar dolarlk ksmnn 2019 yl içinde yaplandrmasnn tamamlanmasnn beklendiini açklamt. 10 milyar dolar muhtemelen yaplandrld ve ödendi. Peki geriye kalan 37 milyar dolar ne oldu? Bundan kimsenin haberi yok? 50 milyar dolarlk bir piyasa hacminden bahsettik. Ancak 2019da kamuoyuna yansyan rakamla ilgili bugün ortada bir veri yok! Bu ne demektir? Üretim- datm irketlerinin daha dorusu bu piyasa içinde rol alan sermaye gruplarnn borçlarnn muhtemelen bu tarifelerle kapatldn anlyoruz! Ben, sen, Ahmet amca, bakkal Ali bu tarifelerle borcu ödüyor! irketlerin borçlarna katk malzemesi oluyoruz.
DOMNO ETKS YARATACAK
Bunu sadece elektrie yaplan bir zam olarak görmeyin. neden iplie her eye yansyacak bu elektrik zamm! Yediimiz ekmekten içtiimiz suya, giydiimiz ayakkabdan gömlee kadar her türlü mal ve hizmete doal olarak yansyacak. çiftçinin ürününe yansyacak! çünkü, topran sulamak için elektrik kullanacak. Ödeme güçlüü içinde olan çiftçi belki de topran brakmak zorunda kalacak. Hayatn her alannda domino etkisi yaratacak.
Elektrik, hava-su gibidir. ktidar ve muhalefetin enerji politikalarn gözden geçirip, toplumda yaratlan bu huzursuzluu bir anlamda gidermeleri gerekiyor. Elektrik politikasnn merkezi ve kamusal alana çekilmesi önemli. Özerk bir kurum tarafndan kamusal hizmet anlay içinde merkezi planlamayla yürütülmesi.