Frnclk sektöründe kabul görmü baz firmalarn döviz kurundaki artlar frsat bilerek unu karaborsa misali bekletip yüksek fiyata satma hesab güttüklerini belirten frn esnaf, bu sorunun tek çözümünün un sektörünün Toprak Mahsulleri Ofisi bünyesinde tekellemesi olduunu belirtti.
Son zamlarla beraber yaadklar skntlar aktaran frn esnafndan Murat Elhakan, Ülkede iktisadi bir kiriz var. Geçen ay un fiyat 170 TLydi, bugün ise 315 TL oldu. Rutin olarak 20-25 TLlik artlarla bugün itibariyle 315 TLye kadar geldi. Bunun bir frsatçlk olduunu düünüyorum baka bir izah yoktur. TMOnun açklad budayn fiyat 250 TLdir. Diyarbakr da faaliyet gösteren fabrikalara buday vereceklerini beyan ettiler ama biz fabrika sahipleri ile görütüümüz zaman onlar bu ii yükselie sürüyorlar. u an unun fiyat 315 TLye yükselmi, bunun dümesini istemiyorlar bu da açk ve net bir frsatçlktr. Eer TMOdan alp piyasaya sürseler un yine geçen ay 170 TL ise 185 TLye olacak o da onlarn hesabna gelmedii için ciddi bir sknt meydana geliyor. Ekmee birkaç gün önce zam geldi ve vatandalar ar tepkiler gösterdi. Zamlarn olmasnn sebeplerinden biri de fabrikalardr. eklinde konutu.
Fabrikalarn yapt ii yokua sürüp devletin onlara sunduu imkn kullanmamak için gayret sarf ediyorlar
Fabrikalarn denetlenmesi gerektiine deinen Elhakan, Biz bir un indirmeye çaltmz zaman örnein, 315 TLden hesaplaynca 100 torba un aldnz zaman 31 bin 500 TL tutuyor. Fabrika un arac frna getirdiinde unu alabilmem için pein para ödemem gerekiyor. Yarn öbür gün ödeme yapamamam durumunda mecburen kepenk indireceim. Buna ciddi ekilde bir ekilde el atlmas lazm yoksa ekmek sknts ba gösterecek. TMOnun açklad buday fiyat 250 TLdir. Devlet bu ie müdahale etti ama fabrikalarn hesabna gelmiyor. Ben fabrika sahiplerinin birisiyle konutum dedi ki Ben o buday alr öütürüm sana 185 TLden gönderirim yalnz sen buday ekmei olarak çkarrsn. Sen bana unun kepeini aldr dersen 10 TL farkn alrm ama nakliyesini üstlenmem, o da eklenirse 10 TLde nakliye fark alrm. Toplam 205 TL. Yani fabrikalarn yapt ii yokua sürüp devletin onlara sunduu imkn kullanmamak için gayret sarf ediyorlar. çünkü onlarn iine gelmiyor. ifadelerini kulland.
BEN FABRKALARDA DA BUDAY SIKINTISI OLDUUNA NANMIYORUM
Elhakan, Geçen ay ekmein fiyat 2,50 TLye veriyorduk. Normal rayiç fiyat 3 TLydi. Diyarbakrda rekabet olduu için rekabetten dolay 2,50 TLye veriyordum. Yeni gelen rayiçe göre 3,50 TL. Vatanda için de 50 kuru, 50 kurutur. Genelde müterilerimiz bu konuda hükmeti suçlayp tepkilerini onlara gösterirler. Benden ekmek aldklar zaman ben 3,50 TL dediimde hükümete tepkisini gösteriyor. Bunun da görülmesi lazm. Özelikle Diyarbakr Valilii birkaç ay önce verilen rayiçi geri çekti. Orasna bir ey demiyorum, halk düünmesi doaldr ama halk düündüü gibi esnaf da düünmesi lazmdr çünkü esnaftan alp bakasnn boazna braktn zaman esnaf madur etmi oluyorsun. diye belirtti.
TMOda buday sknts olmadn hatrlatan Elhakan, Ben fabrikalarda da buday sknts olduuna inanmyorum. Piyasada tandmz 3-5 dostumuzda 60-70 tona yakn buday vard. çarttmz insan oldu gelip almadlar. Bu açk stokçuluktur adam orda maln tutuyor zam yapyor. Mesela ben diyorum 200 torba gönder bana adam 50 gönderiyor, ben 50 desem o 25 gönderiyor. Niye? Mal zaten olduu gibi yerinde de deer kazanyor, bu da açk bir tefeciliktir ve frsatçlktr. Devletin buna ciddi manada el atmas lazm hem esnaf açsndan hem de vatanda açsndan. dedi.
BU SORUNUN TEK çÖZÜMÜ ARACISIZ EKLDE UNU DEVLETN ALMASIDIR
Bilindii üzere ekmek fiyatlarndaki artlarn buday ve yaktn yükselmesinden kaynaklandn söyleyen frnc esnafndan Süleyman Elald, Daha önce 400 TLye aldmz odunu imdi bin TLye alyoruz. En son Kurban Bayram sonras 115-120 TLye aldm unu dün sorduumda Diyarbakr unu 310, Gaziantep unu 315 TL dediler. Haziran aynda 2,25 TL olarak fiyat açklanan buday, 6 ay geçmeden 5 TLye satlmaya baland. Bu sorunun tek çözümü aracsz ekilde unu devletin almasdr. Yani Toprak Mahsulleri Ofisine satlp oradan alnacak, baka da bir çare yok. ifadelerini kulland.
Frnclar için TMOnun uygun gördüü 185 TLlik un sat olduunu dile getiren Elald, Bu konuda bir haber bülteninde Frnclar Federasyonu Bakannn açklamasnda TMOnun verdii tavuk yeminden yaplan buday olduu söylendi. Yani normalde 14-15 protein olmas gereken budaydan sadece 11i temin ediliyor. Nitekim o da tavuklara verilen budaydr. Bu budayla tandr ekmei dahi olmaz. Normal budaya 40 litre su ilave edilirken buna en fazla 20-22 litre eklenebilir. Ekmek adedine hesaplandnda 160 yerine 110 ekmek çkarlr. 30-40 ekmek eksik olduu zaman da yine arada zarar eden frnc oluyor. eklinde konutu.
Halkn elindeki mercimek, fasulye, bulgur ve pirinç gitti. Bir tek buday kalmt, onun da lüks yiyecekler kategorisine girecei görülüyor
Elald, Oluan zamlar halk da normal karlamaya balad ama madur olduu da bellidir. Yaklak 10 yldr askda ekmek uygulamamzda artdayken son 10 gündür eksiye dümü. Daha önce haftada 4-5 madur gelirken imdi günlüe dönümü. Halkn elindeki mercimek, fasulye, bulgur ve pirinç gitti. Bir tek buday kalmt, onun da lüks yiyecekler kategorisine girecei görülüyor. 2 TLlik buday 5 lira olmu. Bir mercimek çorbamz vard, o da 12 TL olmu. Ekmek de giderse bu halk ne yiyecek? Firmalar, depolarndaki buday borsa fiyatyla piyasaya sürüyor. Ya satnda da ayn yöntem kullanlyor, bu haramdr. 3 gün evveline kadar satlmayan una bugün 310 TL fiyat verilirken pazartesi günü için 350 TL olabilecei söyleniyor. diye belirtti.