Son zamanlarda bata doalgaz ve elektrik olmak üzere tüm gda ürünlerinde dikkat çeken fahi fiyat artlar halk zor durumda brakrken neredeyse her güne yeni bir zam haberiyle uyanan ve zamlarn bir türlü önüne geçilememesi nedeniyle madur olan vatanda, artan gda fiyatlarna tepki gösteriyor.
Her geçen gün artan hayat pahallna bir an önce yetkililer tarafndan çözüm bulunmas çarsnda bulunan Gda Mühendisi Onur Aydn, gda fiyatlarnn ate pahas olduunu, birçok ürünün fiyatlarnn katlanarak arttn ve halkn tek derdinin ise hayat pahall olduunu ifade etti.
Vatandan artk çarya, pazara ve markete gidemeyecek duruma geldiine dikkat çeken Aydn, gda enflasyonundaki artn vatanda ve özellikle de dar gelirleri madur ettiini belirtti.
Aydn, mazot, gübre, yem ve elektrik gibi girdi fiyatlarndaki artlarn, tarm alanlarnn da tarm d kullanlmas, köyden kente göç, üretimin planl ve verimli olmamasnn gdada fiyat artlarna neden olduuna dikkat çekti.
Gda enflasyonunun yükseklii, halkn gda harcamalarnn toplam harcamasnn büyük bir bölümünü oluturmasnn dar gelirlileri çok fazla etkilediini belirten Aydn, asgari ücretin açlk snrnn altnda kald Türkiyede gda harcamalarnn çok büyük bir kesiminin hane bütçesinde de önemli bir paya sahip olduunu vurgulad.s
GIDA ÜRÜNLER YÜZDE 50 ARTTI
Türkiyede son 2 ylda hayat pahallnn gda, tarm, hayvanclk alannda ve dier maliyetlerin artmasndan dolay kontrol edilemez bir düzeye ulatna dikkat çeken Aydn, u son 2 yldaki toplam artlarn miktar birçok kalemde yüzde 100ün üstünde, gda ürünleri içinde son bir ylda ki artlar ortalama yüzde 50 civarnda diyebiliriz. ki yl düündüümüzde artlar, 2019dan 2021e geldiimizde neredeyse iki katna çkt. Vatandan maliyet gelirlerinin artmadan faturalarn, gda ve temel ihtiyaç malzemelerinin artmas imdiye kadar yürütülen, devlet ekonomik, tarm politikalarnn ne kadar isabetsiz olduunu, memleketin nereden nereye getirdiini aslnda çok somut bariz örneini bugünlerde yaamaktayz. dedi.
ASGAR ÜCRETLE çALIANLAR AçLIA, YOKSULLUA VE SEFALETE MAHKUM BIRAKILMITIR
Türkiyede halkn büyük bir çounluunun dar gelirli olduunu belirten Aydn, Türkiyedeki yaayan insanlarn büyük bir çounluu yüzde 50sinden fazlas asgari ücret ve asgari ücret civarnda geçimini salamaktadr. asgari ücretin 2800 liralarda olduunu, asgari geçimin indirimiyle birlikte 3000 bin lira civarnda olduunu düünürsek 4 kiilik bir ailenin sadece gda masraflarnn 2 ylda yüzde 100 artm olmas u an matematiksel, teorik olarak bu ailelerin açlktan baka bir çaresi olmadn göstermektedir. Yani düük gelirli, asgari ücretle çalan vatanda açla, yoksullua, sefalete mahkum braklmtr. ifadelerini kulland.
DEVLETN, ÜRETCSN VE SATICISINI DOLANDIRICILIKLA SUçLAMASI DORU DEL
Ekonomi yönetiminin sorunlara zamannda isabetli müdahalelerde bulunmamasnn sorunlar daha da büyüttüünü ifade eden Aydn, Gelinen bu son noktada özellikle sorumlu ve yetkili makamlardan gelen çarlara çok kulak kabartm durumdayz. Vatandan alm gücünün dümesinin arkasnda sanki baz tüccarlarn fiyat arttrmas, sanki bu fahi fiyatlar maliyetlerden deil de satclar tarafndan piyasann manipüle edildii gibi bir alg oluturulmakta ve böyle bir alg yönetimi yaplmaktadr. Bu öncelikle hem ekonomi hem de sosyal gerçeklikten uzak bir yaklamdr. Devletin, üreticisini, satcsn fahi fiyatla veya dolandrclkla suçlamas, vatanda ile üreticiyi kar karya getirmesini, buradaki sorumluluunu ve yükümlülüünü tamamen boa çkaran hamleler yapmas ise devlet büyüklüüne yakan bir davran deildir. eklinde konutu.
FYATLAR ARTMIYOR, TL DEER KAYBEDYOR
Ekonomide yanl atlan admlarn faturasn halkn ödediine dikkat çeken Aydn, Türkiye, son 2 ylda yapm olduu yanl ekonomik hamlelerle parasn deersizletirmitir. Boaltlan Merkez Bankas rezervleri, ucuzdan satlan dövizler, dardan alnan yüksek faizli borçlar ve iç piyasada vatandalara kar döviz cinsinden borçlanmas gibi arka arkaya yaplan yanl ekonomik hamlelerin sonucunu u anda vatanda ödüyor. Vatanda bu iin cezasn çekiyor. Genelde konumalarda, günlük hayatta ya da yöneticilerin yapt konumalarda gördüümüz; gda fiyatlar ya da her mamulün fiyatlar artyor gibi bir söylem var. Öncelikle bu söylem yanltr. Evet, gda fiyatlar pandemi geldiinden beri bütün dünyada artyor ama hiç bir ülkede 2 ylda yüzde 100 artmad. Yanl olan fiyatlar artmyor, TL deer kaybediyor. TLnin dünyadaki alm gücü düüyor. TLnin deeri kaybetmesi, Türkiye Cumhuriyetinin uluslararas piyasalarda güven kaybetmesi, memlekette adalet, temel özgürlükler, ifade özgürlüü ve temel haklar düzeyinde halen sorunlarn yaanmas, bugün ekonomik anlamda güvensiz, istikrarsz yatrm yaplmaktan kaçnlan bir Türkiye ve dövize kar sürekli paras, emei deer kaybeden bir Türkiye noktasna geldik. diye konutu.
YANLI YAPILAN UYGULAMALARIN ÖZET HAL FYATLARIDIR
Aydn, uzun yllar benimsenen yanl ekonomi politikalarnn sürdürülemez hale gelmesiyle yaanan kur yükselii, buna bal ortaya çkan hayat pahall, enflasyon, iflaslar ve isizlik bata geçim sknts yaayan kesimler olmak üzere herkesin büyük bir yaam zorluuyla kar karya gelmesine neden olduuna dikkat çekerek unlar söyledi:
Bu geldiimiz noktada suçlanacak kiiler üreticiler, satclar ve datclar deil, TLyi deersizletiren, vatanda sosyal yardmlarla, dardan desteklerle sürekli muhtaç sürekli bir destee, sosyal yardma muhtaç hale getiren sistemlerin artk çöküüdür. Yaadmz durum tam olarak neoliberal politikalar yürüten AKP ve AKP sermayesinin ülkeyi son 15-20 yl da getirdii tablonun özeti bugün budur. Yazn ortasnda domatesi 5 liraya, salatal 8 liraya yiyoruz. Karpuzlu 2 lirann altnda alamyoruz. ktidarn, gelinen ve yanl yaplan uygulamalarn özeti aslnda hal fiyatlardr .
VATANDAIN UCUZ ÜRÜN ALMA ELM GDEREK ARTMAKTADIR
Gda enflasyonundaki artn ekonomik, sosyal, corafi ve politik birçok nedeninin olduunu belirten Aydn, Gda ve dier tüketim malzemelerin tedarik zincirinde yer alan üretici, tayc, depolayc ve datc gibi tedarik zinciri halkalarnn kr oranlar bellidir. Özellikle de küresel tedarik zincirinde olan ürünlerin zaten fiyatlarnda fahi artlar söz konusu deil. Bunu hem piyasa kendi rekabet ve o özel piyasalar dengesinde kurmakta hem de vatandan ucuz ürün alma eilimini giderek arttrmaktadr. Yani eskiden orta gelirli bir vatanda ald domatesin fiyatn çok gözetmezken imdi pazar pazar ve market market ucuz ürün arar duruma geldi. Böyle bir haldeyken yöneticilerin önce kendilerine düen, kendilerinin yapabilecei alanda özeletiri verip daha sonra gerçekten fahi fiyat arttran varsa, bu ii suiistimal eden kurumlar, kiilerle yasal mekanizmalarla ve denetim yoluyla hesaplalmaldr. Bunlara televizyondan gözda vermek, halkn dikkatini sürekli bu fahi fiyatlarla ve bu fahi fiyatlarn tedarikçilerinden kaynaklandna dikkat çekmek çok tehlikelidir, sorumlu bir devlet anlayna uzaktr. dedi.
ARTIK VATANDA ALGI YÖNETMNE KANMIYOR
Gda enflasyonundaki ar artn vatandan da alm gücünü büyük ölçüde azalttn belirten Aydn, Vatandan artk resmi gördüünü düünüyorum. Bu yaplan uygulamalarn, yanl yönlendirmelerin, dezanformasyonlarn ve alg yönetiminin artk vatandata çalmadn görüyorum. Buradaki sorumluluum ne üreticilerde ne tayclarda ne de depocularda olduunu düünüyorum. çünkü tarm politikalarnn sürdürülebilir olmadn, ithalata bal bir gda tarm politikasnn artk alla geldik, artk Türkiyede kanksandk bir gerçek olduunu, bu ekilde gelecekte gda egemenliinin söz konusu olamayacan biz defaten belirttik. diye konutu.
Aydn, gda, tarm ve hayvanclkta tedarik zincirinin salkl ve ekonomik olarak salanmas gerektiini de sözlerine ekledi.