Türkiyenin deprem kuanda yer aldn anmsatan inaat mühendisi Dr. Ör. Üyesi Eren Vuran, deprem srasnda binann dolgu duvarlarnda meydana gelen çatlaklarn yapsal hasar olmadna dikkat çekti. Dr. Ör. Üyesi Eren Vuran, ev alacak vatandalara, yapsal tasarm projesini kimin yaptn örenmelerini, bodrum katna inip tayc sistem elemanlarnda korozyon, çatlak ve rutubet olup olmadna bakmalarn önerdi.
Dr. Ör. Üyesi Dr. Eren Vuran, Türkiyede sk sk yaanan depremlere dikkat çekerek, ev alacak vatandalara güvenli bina seçmeleri konusunda tavsiyelerde bulundu.
HASAR CAN GÜVENLN RSKE ATMAYACAK DÜZEYDE KALMALI
Binalar için salam yerine güvenli demenin daha doru olduunu belirten Dr. Vuran, Binann deprem srasnda hasar almas, güvenli olmad anlamna gelmez. Örnein, konut türü bina, deprem srasnda hasar alabilir. Ancak bu hasarn ar olmamas, onarlabilecek ve can güvenliini riske atmayacak düzeyde kalmas önemlidir. Biz buna kontrollü hasar performans hedefi diyoruz. Eer bina, tasarm depremi srasnda kontrollü hasar performans hedef düzeyini salyorsa güvenlidir diye konutu.
KR VE KOLON HASARINDA DKKAT EDLMES GEREKENLER
Binalarda, yapsal tasarm konusunda uzmanlam inaat mühendisleri olarak hasarn nerede ve ne türde olacan kontrol edebildiklerine dikkat çeken Dr. Vuran, Özellikle sünek olarak tasarladmz kirilerde hasar olmasn bekleriz. Kolon ve tayc perdelerde temele baland ksmda hasar engellemek mümkün deildir. Ama orayla snrl kalmasn isteriz. Üst katlarda herhangi bir kolon veya perde hasar olmamasn hedefleriz. Kolonlar, kirilerden daha güçlü yaparz ifadelerini kulland.
DOLGU DUVAR çN KAYGILANMAYIN
Hasar alan dolgu duvarlar için kayglanmaya gerek olmadn söyleyen Dr. Vuran, Depremden sonra dolgu duvar hasar alm binalar gördük. nsanlar dardan dolgu duvardaki çatlaklar görüp korkuyor ama bu yapsal bir hasar deildir. Maalesef, son yaanan zmir depreminde mevcut haliyle zaten zayf durumda olan binalarn dolgu duvarlar da kaldrlnca bundan olumsuz etkilendiini gördük. Ancak, doru mühendislik hizmeti alm, doru tayc sistem kurgusuyla, yönetmelie göre tasarlanm bir binada dolgu duvar hasar ikincil hasardr. Kayglanmay gerektirecek bir hasar deildir dedi.
EVN GÜVENL OLMASINA DEL MUTFAINA, FAYANSINA BAKILIYOR
Ev almak isteyen kiilerin mimari ögelere daha çok dikkat ettiine dikkat çeken Dr. Eren Vuran, Evin mutfak dolab, banyosu, seramii daha çok ilgi görüyor. Hatta site içerisinden ev alnyorsa, sitenin özellikleri, evin özelliklerinin ötesine geçiyor. Ama depreme kar güvenli olup olmad pek sorgulanmyor diye konutu.
Binalar için hasar testi yaplabildiini ifade eden Dr. Ör. Üyesi Eren Vuran, sözlerini öyle sürdürdü:
Artk yazlm ve bilgisayar imkanlarmz bir binann mevcut haliyle modellenerek gerçek deprem kaytlar altnda analiz edilmesine imkan tanyor. 2018 ylnda yaynlanan Türkiye Bina Deprem Yönetmeliine bu hesaplarn nasl yaplaca ayrntl olarak yazlm durumda. Binann mevcut özelliklerini saha çalmalaryla tespit ettikten sonra, analitik modelini kuruyoruz ve binann maruz kalaca depremi tabiri caizse binaya yaatyoruz. Bunu araba çarpma testleri gibi düünebilirsiniz. Analizlerin sonunda tayc sistemin hangi elemannda ne tür hasarn meydana gelebileceini görüyoruz ve binann performans düzeyini belirliyoruz. Farkl amaçlarla kullanlan daha basit yöntemler dnda, tüm dünyada kullanlan en güvenilir yöntem budur.
EV ALIRKEN DKKAT EDLMES GEREKENLER
Ev alrken, dikkat edilmesi gerekenleri sralayan Dr. Vuran, Her binann yapsal tasarm projesi vardr. Yapsal tasarm projesini kimin yaptn sormalyz. Projeyi yapan firma ile iletiime geçebilir, internet sayfalarndan firmay tanmaya çalabiliriz. Bir inaat mühendisi ile o yapsal tasarm projesini incelemelerini öneririm. Depreme kar güvenlikte en önem verdiimiz konu olan tayc sistem kurgusunu proje üzerinden inceleyebilirler. Ayrca biraz gözlem yapmak gerekir. Kiiler, binalarn bodrum katna mutlaka insin. çünkü bodrum katlarnda tayc sistem elemanlarnn maruz kald korozyon (demirin paslanmas, anma) gibi sorunlar görebilirsiniz. Bodrum katnda tayc sistem elemanlarnda çatlaklar olumusa, kolon perde demirleri aça çkmsa, korozyona maruz kalmsa o binadan uzak durun. Korozyon sebebiyle tayc sistem elemanlar özelliini yitirmitir ya da zarar görmütür. Bunlar bilmeniz, görmeniz önemlidir ifadelerini kulland.