Koronavirüs salgn nedeniyle hijyenik amaçl kullanm artan sirkenin üretiminde hile yapanlar da olmaya balad. Doal fermantasyon yerine kimyasallar ile üretilen sahte sirkelerin insan sal için tehlike oluturduu belirtiliyor. Covid-19 nedeniyle sirkeye talebin artn ve hammadde bulmakta güçlük çekildiini ifade eden gda mühendisi Görkem Kll, tai ürünlerdeki arta dikkat çekti. Doal ile sahte sirke arasnda çok belirgin bir ayrm olmadn dile getiren Kll, sahtesini anlayabilmenin zor olduunu söyleyerek Sahte sirkeyle doal sirke arasndaki fark tüketicilerin duyusal olarak test edip anlayabilecekleri bir fark deil. Bir renk ya da koku fark var. Ancak bunu iin içinde olan uzman kiiler duyusal olarak anlayabilir. Asitik asitten ya da sentetik asitten üretilen sirkelerde biraz daha keskin bir koku olabilir. Elma ve üzümden yaplan sirkelerde meyveden gelen bileenlerin kokusu olur. Ama bunu tüketicilerin alglamas çok zor. Hatta laboratuvar analizleriyle bile çok zor tespit edilir dedi.
ANALZLERDE KREMT RENG TORTU OLUUR
Yapay sirkelerin gdaya uygun olmayan sentetik kimyasal asetik asitlerden hazrlandn kaydeden Görkem Kll, bu tür sirkelerin kimyasallarda bulunan tüm riskleri içerdiini belirterek sirkeden alnmas amaçlanan faydalar da içermediini dile getirdi. Sahte sirke ile doal sirke karlatrmas yapan Kll, unlar söyledi:
Bu iki sirkeden biri asitik asitin sulandrlmasyla yaplm. Biri de fermantasyon yoluyla elde edilen doal bir sirke. kisi arasndaki fark koku olarak biraz daha keskin olmas. Renk olarak da tai yapan firmalar gerçee yakn renkleri elde ediyor. Temizlikte kullanlan beyaz sirkenin yan sra elma veya üzüm sirkeleri için laboratuvarlarda bir analiz yöntemi kullanlyor. Eer ürün doalsa fermantasyon yöntemiyle elde edildiyse meyveden gelen bileenler içinde kiremit rengi tortu oluturuyor. O zaman Bu ürün doal diyebiliriz. Ama tai yaplan bir sirkenin içine de çok az miktarda doal sirke katlrsa yine bu çökelti oluur. Bu durumda laboratuvar analizleri yanltr. Yani laboratuvar analizleriyle bile doal sirkeyle sahte sirkeyi ayrt etmek zordur. Bunun için yurt dnda baz ülkelerde daha gelimi laboratuvarlar var. Sadece karbon izotop tayiniyle sirkenin orijinine kadar dönebiliyorlar. çinde yapay sentetik herhangi bir katk ilavesi olup olmadn anlayabiliyorlar. Özellikle çorbalarda salatalarda kullandnz ya da sulandrarak içtiiniz sirkeler sahteyse faydalardan hiçbirini almam oluyorsunuz. Tüketici piyasada çok ucuz gördüü sirkeleri almasn, mümkünse güvendii, marka gücü olan firmalarn ürünlerini tercih etsin. Baz markalarn içindekiler ksmnda, bilgisizlikleri nedeniyle asitik asit yazan sirke ürünleri de görebiliyoruz. Bunlar tercih etmesinler.
FYAT FARKINA DKKAT
Sirkenin doal bir ürün olmas nedeniyle gelimesi için belirli bir zamana ihtiyaç duyulduunu ifade eden özel bir sirke firmasnn genel müdürü Gürhan Güven de fermantasyonun bakterilerle gerçekletiini belirterek bakterilerin zaman içinde asiti yükselterek sirkenin oluumunu saladn anlatt. Sirkenin 3- 4 hafta ile 3 ay gibi bir zaman diliminde hazrlandn söyleyen Güven, Özellikle üzüm sirkesi uzun sürede oluur. Ama ortalama 1 ayda tamamlayabilirsiniz. Fermantörü veya asetetörü olmayanlar ve alt yapsna yatrm yapmayanlar hileli yollara bavurabilir. Kimyasal reaksiyonla asitik asiti üretip onlar seyreltiyorlar diye konutu.
Vatandalarn piyasadaki sirke fiyatlar arasndaki fark sorgulamalarn isteyen Güven, sahte ile doal ürün arasndaki farkn 2 ya da 3 katna kadar artabileceini kaydetti. Güven, Piyasann oturmu markalarnn fiyat ile karlatrldnda yeni bir marka adyla sektöre girenler 3te bir ya da yar yarya bir fiyatla satlyorsa vatandalar bunu sorgulamal. Biz de isteriz en iyi mal en uygun fiyata sunmak. Ama bu zor pazar koullarnda bu mümkün deil. çok düük fiyatla sata sunanlar tai yapyordur dedi.
DERNEK KURULUYOR
Sirkede hile yapanlarla mücadele etmek için dernek kurma hazrlklarnda olduklarn anlatan Gürhan Güven unlar söyledi:
Biz bu hileleri bildirmek için zmir Ticaret Odas, zmir l Tarm Müdürlüü hatta Tarm ve Orman Bakanmz Bekir Pakdemirli ile görütük. Onlarn da bize destek olduu bu konuda biz Türkiye Sirke Üreticileri Derneinin kurulmas için bavuruda bulunduk. lk admlar atld. Tüm üreticiler bize destek verdi. Bilgi ve teknoloji transferiyle birlikte taiin önünde durmak için gerekli olan alt yapy salamak amacyla belirli yönetmeliklere uygun dernek için ilk adm attk. Taiin önüne geçmek en önemli amacmz. Tai nasl tespit edilir, analiz cihazlar hangileridir, Türkiyede bu alt yap var m, yoksa yaplmas için neler gerekli bunlar aratracaz. Taiin tespit edilmesi durumunda ise belediye ve bakanlkla beraber çalmalarmz yürüteceiz.